ZUS – Krótkie zlecenie, dużo obowiązków

Osobę, z którą mamy umowę-zlecenie obejmującą przełom miesięcy, zgłaszamy do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Dwukrotnie za nią składamy dokumenty do ZUS i opłacamy składki

Aktualizacja: 22.11.2010 03:46 Publikacja: 22.11.2010 02:00

Izabela Nowacka

[b]Umowa-zlecenie była zawarta na okres 13 września – 15 października 2010 r. Czy w deklaracji za wrzesień 2010 r. powinnam była wykazać zleceniobiorcę ze stawką 0,00 zł, jeśli we wrześniu nie było żadnej wypłaty? Co zrobić, jeśli zleceniodawca wypłacił wynagrodzenie, ale do dziś nie otrzymał rachunku od zleceniobiorcy? Czy wykazać w ZUS na podstawie umowy-zlecenia? [/b]– pyta czytelniczka.

Wypełniając imienny raport rozliczeniowy za zleceniobiorcę za miesiąc, w którym nie uzyskał on żadnego przychodu oskładkowanego, należy przyjąć zerową podstawę wymiaru i zerowe kwoty składek. Natomiast jeśli w kolejnym miesiącu, po wykonaniu zlecenia, otrzymał wynagrodzenie, od tej sumy zleceniodawca powinien naliczyć i opłacić należne składki, bez względu na brak rachunku.

[srodtytul]Najpierw dokumenty[/srodtytul]

Umowa-zlecenie jest tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego. Chorobowe ma charakter dobrowolny. Nie ma znaczenia okres, na jaki umowa została zawarta.

Każdy taki kontrakt rodzi bowiem obowiązek ubezpieczeń społecznych, nawet jeśli został zawarty na jeden dzień. Wynika to z art. 6 ust. 1 pkt 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.[/link]; dalej ustawa systemowa).

O tym, czy zleceniobiorca podlega zgłoszeniu w ZUS, decyduje jeszcze posiadanie przez niego innego tytułu ubezpieczeniowego, np. umowy o pracę, innej umowy-zlecenia, własnej firmy. Może się bowiem okazać, że przy zbiegu kilku tytułów z umowy-zlecenia będzie trzeba odprowadzać tylko składkę zdrowotną.

Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Dokonuje tego płatnik składek, którym dla zleceniobiorcy jest zleceniodawca. W ciągu siedmiu dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia rejestruje w ZUS wykonawcę zlecenia, składając druk ZUS ZUA (przy obu rodzajach ubezpieczenia) lub ZZA (tylko przy ubezpieczeniu zdrowotnym). Wpisuje kod tytułu ubezpieczenia 0411xx.

Do obowiązków płatnika należy również comiesięczne rozliczanie ubezpieczonego ze składek. Płatnik przekazuje do ZUS imienne raporty miesięczne ZUS RCA (ZUS RZA przy wyłącznym zdrowotnym) wraz z deklaracją zbiorczą, po upływie każdego miesiąca kalendarzowego, w terminie do 15 dnia miesiąca następnego. W tym samym terminie wpłaca również obliczone i potrącone z dochodu ubezpieczonego kwoty składek.

[srodtytul]Według przychodu[/srodtytul]

Składki rozliczane są od podstawy wymiaru, którą stanowi przychód zleceniobiorcy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Takim przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wynika to z art. 11 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.)[/link].

Oznacza to, że składki naliczamy w miesiącu uzyskania przez zleceniobiorcę przychodu. Natomiast za miesiąc, w którym wykonawca nie otrzymał wynagrodzenia ani innych świadczeń podlegających oskładkowaniu, składek nie ma. Za taki „bezprzychodowy” miesiąc składamy zerowy raport imienny (podstawa wymiaru poszczególnych składek 0 zł, kwoty składek 0 zł).

Analogicznie za miesiąc, w którym zleceniodawca zapłacił wykonawcy za usługi, płatnik ma obowiązek w raporcie wykazać ten przychód stanowiący podstawę wymiaru składek i ustalić kwoty należności dla ZUS. Taki obowiązek dla płatników wynika z art. 46 ust. 1 ustawy systemowej.

[ramka][b]Działania krok po kroku[/b]

Jak ma postępować płatnik składek, pokażemy na przykładzie pani Kasi. Z firmą usługową zatrudniającą ośmiu pracowników zawarła ona umowę-zlecenie na okres 18 października – 19 listopada 2010 r. Umówione wynagrodzenie wynosi 2000 zł i zostało zapłacone w dniu rozwiązania umowy, tj. 19 listopada.

Pani Kasia została zgłoszona do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego, bo pracuje na 1/2 etatu w innej firmie i tam zarabia mniej niż ustawowe minimum. Za październik zleceniodawca złożył za panią Kasię imienny raport ZUS RCA z zerowymi kwotami, natomiast za listopad rozliczenie w raporcie ZUS RCA wyglądało następująco:

[b]KROK 1. Składki społeczne[/b]

- finansowane przez zleceniobiorcę (panią Kasię)

emerytalna 2000 zł x 9,76 proc. = 195,20 zł

rentowe 2000 zł x 1,5 proc. = 30 zł

razem 195,20 zł + 30 zł = 225,20 zł

- finansowane przez zleceniodawcę (płatnika)

emerytalna 2000 zł x 9,76 proc. = 195,20 zł

rentowe 2000 zł x 4,5 proc. = 90 zł

wypadkowa 2000 zł x 1,67 proc. = 33,40 zł

na Fundusz Pracy 2000 zł x 2,45 proc. = 49 zł

na FGŚP 2000 zł x 0,1 proc. = 2 zł

razem 369,60 zł