[b]Prowadzę działalność gospodarczą. Opłacam składki na ZUS od minimalnej podstawy wymiaru, 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W październiku przez 12 dni byłam na zwolnieniu lekarskim. Czy mogę pomniejszyć składki w listopadzie za październik? Ile wyniesie zasiłek chorobowy za te 12 dni? [/b]– pyta czytelnik.

Za miesiąc, w którym przedsiębiorca nie wykonywał swojej działalności ze względu na chorobę, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do liczby dni przepracowanych, o ile spełniał warunki do przyznania zasiłku.

Natomiast podstawa wymiaru składki zdrowotnej pozostaje taka sama jak zwykle, czyli trzeba odprowadzić tę należność w pełnej wysokości.

[srodtytul]Obowiązkowo i dobrowolnie[/srodtytul]

Działalność gospodarcza jest jednym z tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, wypadkowego i zdrowotnego. Tylko ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.

Przedsiębiorcy płacą składki społeczne od zadeklarowanej podstawy wymiaru, jednak nie niższej niż kwota odpowiadająca 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy.

Nowa podstawa obowiązuje przez cały rok, od 1 stycznia do 31 grudnia (art. 18 ust. 8 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.[/link]; dalej ustawa systemowa). W 2010 r. wynosi ona 1887,60 zł. Osoba prowadząca własną firmę co miesiąc na składki społeczne przeznacza, łącznie z chorobowym i wypadkowym według stopy 1,67 proc., 559,49 zł.

Niektórzy przedsiębiorcy startujący z własnym biznesem mogą przez 24 miesiące korzystać z ulgi polegającej na wpłacaniu składek społecznych od niższej podstawy wymiaru, tj. 30 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku, co znacznie obniża koszt ubezpieczenia. Obecnie jest to kwota 395,10 zł.

Z kolei składkę zdrowotną nalicza się od podstawy wymiaru ustalonej jako 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez GUS. Przez cały 2010 r. płacimy składkę na NFZ w wysokości 233,32 zł od podstawy równej 2592,46 zł.

[srodtytul]Daniny zredukowane[/srodtytul]

Za miesiąc, w którym przedsiębiorca był chory, może zapłacić mniej składek na ubezpieczenia społeczne. Ale tylko wtedy, gdy spełniał warunki do przyznania zasiłku. Składki nalicza wówczas od podstawy wymiaru zmniejszonej proporcjonalnie. Dzieli ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni wykonywania działalności (art. 18 ust. 10 ustawy systemowej).

Dokonując obliczeń, musi pamiętać o zasadach zaokrąglania. Mianowicie uzyskanej w wyniku podzielenia liczby nie zaokrągla (bez względu na liczbę miejsc po przecinku pokazaną na kalkulatorze). Powinien ją pomnożyć w takiej postaci, w jakiej wyliczył.

Dopiero po przemnożeniu dokonuje zaokrąglenia do pełnych groszy z uwzględnieniem trzeciego miejsca po przecinku. Zaokrągla do pełnych groszy w górę – jeżeli końcówka jest równa lub wyższa od 0,50 grosza, albo w dół – jeżeli końcówka jest niższa od 0,50 grosza.

Choroba ani żadna inna okoliczność nie uchroni przedsiębiorcy przed zapłatą pełnej składki zdrowotnej. Jest ona miesięczna i niepodzielna, co powoduje, że mimo pozostawania w ubezpieczeniu tylko przez część miesiąca lub w razie niezdolności do pracy podlega wpłacie w całości.

[srodtytul]Warunkowe pieniądze[/srodtytul]

Prawo do zasiłku chorobowego dla osoby prowadzącej działalność jest uzależnione od spełnienia kilku warunków. Po pierwsze, może na niego liczyć osoba, która przystąpiła do ubezpieczenia chorobowego. Przypominam, że można to zrobić przy okazji zgłoszenia do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych lub wnioskować o to później.

Ubezpieczenie chorobowe działa od dnia wskazanego we wniosku (ale nie wcześniej niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony) i o ile zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostało dokonane terminowo, tzn. w ciągu siedmiu dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia (od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności).

Po drugie, zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. I tu trzeba uważać na zaległości wobec ZUS.

W razie nieopłacenia składki chorobowej w terminie ubezpieczenie ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który jej nie uiszczono. Jeśli więc przedsiębiorca zachoruje w okresie, kiedy ubezpieczenie z tego powodu wygasło, nie dostanie zasiłku.

Po trzecie, ubezpieczony dobrowolnie nabywa prawo do zasiłku chorobowego dopiero po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do okresów ubezpieczenia chorobowego wlicza się poprzednie jego okresy, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Natomiast od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje np. absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych.

[srodtytul]Jaka podstawa[/srodtytul]

Dla zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu przedsiębiorcy podstawę wymiaru stanowi przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Tak wynika z art. 48 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=56CBFB2D1344CC08570C3F88AFB04FAD?id=352798]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512)[/link].

Przy ustalaniu tej podstawy uwzględnia się kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. podstawy wymiaru składki chorobowej.

Określając podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, uwzględnia się przychód uzyskany za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, z tytułu którego przysługuje zasiłek.

[ramka][b]Rozliczmy zatem październik dla przedsiębiorcy z pytania pod względem składkowym i zasiłkowym.[/b]

[b]KROK 1. Podstawa wymiaru składek[/b]

Za październik, w którym czytelnik chorował 12 dni i spełniał warunki do przyznania zasiłku, podstawa wymiaru składek społecznych powinna być wyliczona w następujący sposób:

- najniższa podstawa wymiaru składek za październik 2010 r. 1887,60 zł

- 1887,60 zł : 31 (liczba dni miesiąca) = 60,890322 zł (kalkulator liczy do sześciu miejsc po przecinku)

- 60,890322 zł x 19 dni (liczba dni przepracowanych) = 1156,916 zł

Po zaokrągleniu najniższa podstawa wymiaru składki za część miesiąca wynosi 1156,92 zł

[b]KROK 2. Składki społeczne[/b]

emerytalna 1156,92 zł x 19,52 proc. = 225,83 zł

rentowe 1156,92 zł x 6 proc. = 69,42 zł

chorobowa 1156,92 zł x 2,45 proc. = 28,34 zł

wypadkowa 1156,92 zł x 1,67 proc. (połowa najwyższej stopy składki wypadkowej) = 19,32 zł

składka na Fundusz Pracy 1156,92 zł x 2,45 proc. = 28,34 zł

razem 371,25 zł

[b]KROK 3. Składka zdrowotna[/b]

Tu nic się nie zmienia z powodu zwolnienia lekarskiego. Składka wynosi 233,32 zł.

[b]KROK 4. Podstawa zasiłku chorobowego [/b]

Za okres od października 2009 r. do września 2010 r., przy założeniu że czytelnik podlegał ubezpieczeniu chorobowemu w tym okresie, wynosi:

- [(1915,80 zł x 3 miesiące) + (1887,60 zł x 9 miesięcy)] = 22 735,80 zł

- 22 735,80 zł – (22 735,80 x 13,71 proc.) = 19 618,72 zł

- 19 618,72 zł : 12 miesięcy = 1634,89 zł

[b]KROK 5. Wartość zasiłku[/b]

Za 12 dni choroby należy on się w wysokości 523,20 zł, co wynika z następujących obliczeń

- 1634,89 zł : 30 = 54,50 zł

- 54,50 zł x 80 proc. = 43,60 zł

- 43,60 zł x 12 dni = 523,20 zł[/ramka]

[ramka][b]Trochę teorii, trochę praktyki[/b]

- Wszystkie składki za dany miesiąc przedsiębiorca opłaca do 10 dnia następnego miesiąca wyłącznie za siebie, a do 15 dnia następnego miesiąca za siebie i za wszystkie osoby, w stosunku do których pełni funkcję płatnika.

- Płatnikiem zasiłków dla przedsiębiorców jest ZUS i tam też biznesmen musi złożyć zwolnienie lekarskie ZUS ZLA oraz zaświadczenie ZUS Z-3a z zestawieniem przychodów stanowiących podstawę wymiaru zasiłku.[/ramka]