Ten, kto prowadzi własną firmę, obligatoryjnie podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu. Tak stanowi art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 [link=link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.)[/link]. Jeśli ulegnie wypadkowi przy prowadzeniu działalności, może uzyskać zasiłek chorobowy, a jeśli po jego wyczerpaniu nadal będzie niezdolny do aktywności zawodowej – także świadczenie rehabilitacyjne.

[srodtytul]Nie w drodze do domu[/srodtytul]

Co jest wypadkiem przy pracy u przedsiębiorców? Nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

Taką definicję zawiera art. 3 ust. 3 pkt 8 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=327997]ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 167, poz. 1322)[/link].

Natomiast [b]zdarzenie następujące po zakończeniu czynności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą w drodze z miejsca jej wykonywania do domu nie jest wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej.[/b] Tak wynika z [b]wyroku Sądu Najwyższego z 24 lipca 2009 r. (I UK 55/09)[/b]. Także [b]w wyroku z 8 lipca 2009 r. (I UK 60/09) SN[/b] orzekł, że przedsiębiorca, który miał wypadek, wracając z pracy do domu, nie otrzyma odszkodowania z ZUS, gdyż nie prowadził w tym czasie działalności gospodarczej.

Warunkiem wypłaty świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego jest uznanie danego zdarzenia za wypadek przy pracy. W odniesieniu do przedsiębiorców postępowanie wypadkowe przeprowadza ZUS właściwy ze względu na siedzibę prowadzenia działalności.

Mówi o tym § 2 [link=rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia]rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (DzU nr 236, poz. 1992)[/link]. Poszkodowany przedsiębiorca powinien właśnie właściwemu ZUS zgłosić wypadek.

Zakład ustali jego okoliczności i przyczyny. Zrobi to nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Sporządzi też kartę wypadku. Jeśli zdarzenie zostanie uznane za wypadek, ubezpieczony będzie mógł dostać zasiłek.

[srodtytul]Bez wyczekiwania[/srodtytul]

Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu. Stanowi o tym art. 8 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Oznacza to, że nie jest wymagane przebycie określonego okresu wyczekiwania. Nie ma również znaczenia, jak długo przedsiębiorca podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu.

Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy. Taka jest zasada.

Ale uwaga! Zasiłek chorobowy z tego ubezpieczenia nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, za które ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy. Podobnie jest w przypadku świadczenia rehabilitacyjnego.

[srodtytul]Naruszenie przepisów...[/srodtytul]

Ubezpieczony nie dostanie też świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

Reguluje to art. 21 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Kiedy mamy do czynienia z takim rażącym niedbalstwem?

Na przykład S[b]ąd Najwyższy w wyroku z 4 grudnia 2008 r. (II UK 106/08)[/b] wyjaśnił, że jeżeli jedyną przyczyną wypadku drogowego, mającego charakter wypadku przy pracy, była nieprawidłowa technika jazdy ubezpieczonego i nienależyta obserwacja drogi wynikająca z nieprzestrzegania przepisów ruchu drogowego, takie zachowanie stanowi rażące niedbalstwo i jest podstawą wyłączenia prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

[srodtytul]... i używki[/srodtytul]

Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują również ubezpieczonemu, który, będąc w stanie nietrzeźwości albo pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.

[b]Jaki stan uznać za stan nietrzeźwości?[/b]

[b]Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 13 stycznia 1994 r. (II AUr 1070/93)wyjaśnił, że stan nietrzeźwości zachodzi tylko wówczas, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5 promila alkoholu[/b] albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm sześc. (art. 46 ust. 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi).

Samo zatem bycie pod wpływem alkoholu w czasie spowodowania wypadku nie jest równoznaczne ze stanem nietrzeźwości, gdyż przepis art. 21 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych uzależnia możliwość pozbawienia ubezpieczonego prawa do świadczeń określonych w ustawie od tego, aby w chwili wypadku był w stanie nietrzeźwości, a więc by zawartość alkoholu we krwi przekraczała 0,5 promila.

[srodtytul]Pomoże dobrowolna składka[/srodtytul]

Jeżeli zachodzą okoliczności, z powodu których ubezpieczony nie ma prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, przedsiębiorcom objętym dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym przysługuje prawo do zasiłków chorobowych z tego ubezpieczenia. Przykładowo właściciel firmy remontowej podczas kładzenia terakoty rozciął sobie dwa palce.

Trafił na ostry dyżur, gdzie zszyto mu rany. Dostał też dwutygodniowe zwolnienie lekarskie. Jednak w trakcie wypadku był pod dużym wpływem alkoholu. Z tego powodu ZUS nie wypłaci mu zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego.

Przedsiębiorca od lat opłaca jednak dobrowolne składki na ubezpieczenie chorobowe. Z tego tytułu dostanie zasiłek chorobowy, jednak ze względu na spożycie alkoholu wypłata nastąpi dopiero po upływie piątego dnia orzeczonej niezdolności.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego przysługują w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru.

Podstawę wymiaru zasiłku i świadczenia stanowi kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe.[/ramka]

[ramka][b]Lepiej nie mieć zadłużenia[/b]

Osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym nie przysługują świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego w razie wystąpienia w dniu wypadku zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł.

Tak jest do czasu spłaty zadłużenia. Takie ograniczenie wynika z art. 6 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Prawo do świadczeń przedawnia się, jeżeli zadłużenie nie zostanie uregulowane w ciągu sześciu miesięcy od dnia wypadku.[/ramka]