Skomplikowane zasady naliczania składek ZUS powodują, że zdarzają się w nich błędy. Jednym z nich jest pobranie przez płatnika zbyt wysokich składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Płatnicy mają wtedy wątpliwości, jak ująć zwrot przez ZUS nadpłaconych składek i przekazanie ich pracownikowi. Problemem tym zajmowała się [b]Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 30 maja 2008 r. (IPPB2/415-308/08-4/AS)[/b].

Zdaniem wnioskodawcy w formularzu PIT-11 o kwotę zwróconych składek należy pomniejszyć odliczone w danym roku składki. Dzięki temu podstawa opodatkowania zostanie zwiększona, ale jednocześnie kwota ta nie zostanie drugi raz zaliczona do przychodu (była już przecież przychodem w latach ubiegłych).

[srodtytul]Zwrócone ubezpieczenie emerytalne to przychód[/srodtytul]

Izba skarbowa nie zgodziła się z tym stanowiskiem. Wyjaśniła, że zwrócone za pośrednictwem pracodawcy składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla pracownika przychodem ze stosunku pracy. Wynika to z art. 12 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link].

Zgodnie z tym przepisem za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń.

Dlatego kwotę zwróconych składek pracodawca dolicza do wynagrodzenia i do pozostałych przychodów uzyskanych przez pracownika w miesiącu zwrotu i pobiera zaliczkę na podatek dochodowy. Postępuje tak niezależnie od tego, czy jest to zwrot składek pobranych od pracownika w latach ubiegłych czy też w roku bieżącym.

Izba wyjaśniła, że kwota zwrotu nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Nalicza się jednak od niej ubezpieczenie zdrowotne. Podkreśliła, że w sytuacji zwrotu składek za lata ubiegłe nie ma podstaw do zastosowania innych rozwiązań. Niedopuszczalne jest więc obniżenie pobieranych na bieżąco składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Nieprawidłowe byłoby także dokonanie korekty informacji o dochodach uzyskanych przez pracownika na druku PIT-11 sporządzonym przez pracodawcę za lata poprzednie. To dlatego, że jest ona wystawiana za rok i ma odzwierciedlać stan faktyczny.

Decyduje więc wysokości składek pobranych przez płatnika składek, a nie należnych. Natomiast w informacji o dochodach PIT-11 sporządzonej za rok, w którym dokonano zwrotu nadpłaconych składek, pracodawca powinien wykazać całość pobranych z dochodu pracownika składek. Kwotę zwróconych składek należy podać łącznie z innymi przychodami pracownika.

[srodtytul]Zdrowotne doliczane są do podatku[/srodtytul]

[b] W interpretacji z 29 kwietnia 2009 r. (IBPBII/1/415-137/09/MK) Izba Skarbowa w Katowicach[/b] wyjaśniła, jak należy rozliczyć nadpłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne. Pismo dotyczy sytuacji, gdy płatnik – nie wiedząc, że osoby, z którymi zawarł umowy-zlecenia, są uczniami, pobierał nieprawidłowo te składki od ich przychodów od marca 2005 r. do czerwca 2006 r. Dlatego zleceniodawca musi dokonać zwrotu składek pobranych za wskazany okres oraz poinformować zleceniobiorców o obowiązku rozliczenia się za 2009 r. (wtedy dokonano zwrotu). Nie koryguje natomiast formularzy PIT-4 za wskazany okres.

Izba skarbowa wskazała, że zleceniobiorca zobowiązany jest doliczyć otrzymane kwoty do należnego podatku za 2009 r. Wynika to z art. 45 ust. 3a pkt 1 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem w sytuacji zwrotu uprzednio zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym wystąpiły te okoliczności, podatnik jest zobowiązany doliczyć odpowiednio do dochodu lub podatku, obliczonego według skali lub przy zastosowaniu stawki liniowej, kwoty uprzednio odliczone.

Izba zauważyła, że w ustawie o PIT nie ma regulacji określającej, jaki dokument powinien w takiej sytuacji sporządzić płatnik. Należy więc przyjąć, że ma tu zastosowanie ogólna reguła, według której dowodem może być wszystko, co może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

Dlatego zasadne jest, aby płatnik (w tej sytuacji zleceniodawca) poinformował na piśmie osoby, z którymi zawarł w 2005 r. i 2006 r. umowy-zlecenia, o zwróconych składkach na ubezpieczenie zdrowotne oraz o obowiązku wynikającym z art. 45 ust. 3a pkt 1 ustawy o PIT (konieczność odpowiedniego zwiększenia podatku – patrz ramka).

Izba podkreśliła, że płatnik nie ma obowiązku skorygowania PIT-4 za 2005 r. i 2006 r. Były one sporządzone prawidłowo, ponieważ odzwierciedlały stan faktyczny, a więc wysokość pobranych przez płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Podatnik, który otrzymał zwrot uprzednio zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, zobowiązany jest doliczyć odpowiednio do dochodu lub podatku (obliczonego według skali podatkowej lub 19-proc. stawki liniowej) kwoty uprzednio odliczone.

Powinien to zrobić w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności.[/ramka]

[ramka][b]Doliczamy tylko wcześniej odliczone kwoty[/b]

Zgodnie z art. 27b ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT podatek obliczony według skali lub przy zastosowaniu stawki liniowej w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o składki na ubezpieczenie zdrowotne:

- opłacone w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,

- pobrane w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek, nie może jednak przekroczyć 7,75 proc. podstawy jej wymiaru. Osoba, która otrzymuje zwrot niesłusznie zapłaconej składki zdrowotnej, zwiększa podatek nie o całą otrzymaną kwotę, ale o tę jej część, która wcześniej została odliczona od podatku. [/ramka]