Do końca ubiegłego roku pracodawcy mieli czas na zakwalifikowanie w swoich firmach prac na poszczególnych stanowiskach jako wykonywanych w szczególnych warunkach lub charakterze. Za zatrudnionych na tych stanowiskach urodzonych po 1948 r. muszą od stycznia płacić składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych.

[srodtytul]Skargi pracowników[/srodtytul]

Teraz przyszedł czas na weryfikację postępowań prowadzonych przez pracodawców. Na podstawie art. 41 ust. 6 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=56FD2DB007B7E1A88C155499D068719C?id=294728]ustawy o emeryturach pomostowych[/link] pracownik niezadowolony z nieumieszczenia (skreślenia, korekty) w ewidencji wykonujących prace w szczególnych warunkach lub charakterze może poskarżyć się inspekcji pracy.

Do 4 marca do okręgowych inspektoratów wpłynęły 723 takie skargi (najwięcej na Śląsku). Inspektorzy wydali 30 decyzji nakazujących wpisanie pracownika do ewidencji i 79 nakazujących korektę wpisu. Umorzyli 21 postępowań w sprawie wpisu, m.in. gdy stwierdzili, że wykonywana praca nie spełnia kryteriów kwalifikujących do prac w szczególnych warunkach lub charakterze.

Skarg ciągle przybywa.

– Dotychczas wpłynęło do nas 649 wniosków od pracowników z 11 zakładów, głównie hutniczych. Kontrolę zakończyliśmy w jednym: domu pomocy społecznej. Poskarżyło się tam 12 pracowników, decyzją inspektora wpisano do ewidencji dziesięciu z nich. W pozostałych firmach kontrole trwają. Z obserwacji inspektorów wynika, że pomijanie pracowników w ewidencji nie wynika ze złej woli pracodawców, ale przede wszystkim z niejasności przepisów. Ona zresztą utrudnia też ocenę inspektorom – wyjaśnia Michał Olesiak, rzecznik Okręgowego Inspektoratu Pracy w Katowicach.

[srodtytul]Względna ocena[/srodtytul]

Wątpliwości pojawiają się np. wówczas, gdy trzeba zweryfikować, czy chodzi o bardzo ciężkie prace fizyczne albo w gorącym mikroklimacie (ocenia się tu wskaźniki fizyczne). Związkowcy zarzucają, że pracodawcy manipulują wynikami. A o to nietrudno, bo na pomiar wpływa np. pora roku, w jakiej jest on wykonywany.

– Kontrola w naszej firmie trwa trzy tygodnie. Ponownie badany jest wydatek energetyczny i temperatura na stanowiskach pracy. Wiadomo, że pracodawca będzie chciał pominąć jak najwięcej osób, a niestety niejasne kryteria to ułatwiają – zauważa Jan Szklarczyk ze Związku Zawodowego Pracowników Produkcji Koksu przy Koksowni Przyjaźń.

Pracodawcy zastrzegają, że nie będą płacić za dodatkowe badania zlecane przez inspekcję. Na szczęście nie zawsze są one konieczne. Co jeszcze biorą pod uwagę inspektorzy?

– To, jaka praca jest wykonywana na danym stanowisku, i ocenę ryzyka. Porównują też zadania osób, których praca została zakwalifikowana do szczególnych warunków lub charakteru, z tymi pominiętymi. Stanowiska czasem nazywają się podobnie, zatrudnieni robią mniej więcej to samo. Inspektor musi więc ocenić podobieństwo zadań – wyjaśnia Olesiak.

Zainteresowani szukają też informacji w ZUS. Na uruchomiony dwa tygodnie temu adres fep@zus.pl wpłynęło 176 mejli (ZUS odpowiedział na 70).

– Klienci pytają zwykle o wykaz stanowisk, ewidencję pracowników i obowiązek opłacania składek na FEP za niepełnoetatowców, emerytów i niewykonujących pracy w szczególnych warunkach lub charakterze przed 1999 r. – wyjaśnia Przemysław Przybylski, rzecznik ZUS.

[ramka] [b]Komentuje Andrzej Węglarz, przewodniczący zarządu Związku Pracodawców Przemysłu Hutniczego:[/b]

Pracownicy często naciskają na umieszczenie ich w ewidencji wykonujących prace w szczególnych warunkach lub charakterze, bo sądzą, że zapewni im to emeryturę pomostową. A to nieprawda. Już teraz wiadomo, że część z nich jej nie dostanie, bo np. nie pracowała w szczególnych warunkach ani charakterze przed 1999 r. W hutnictwie kłopotliwe jest kwalifikowanie prac z obszarów pomocniczych, np. energetyki. Powoływaliśmy więc wewnętrzne zespoły do ustalenia listy stanowisk. Zanim niezadowoleni pracownicy pójdą do Inspekcji Pracy, mogą się odwołać do tej komisji. Martwi nas natomiast to, że do dziś nie wiemy, jakimi kryteriami będzie się kierowała PIP, kontrolując sporządzane przez nas wykazy. [/ramka]

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki [mail=m.januszewska@rp.pl]m.januszewska@rp.pl[/mail][/i]