W zakresie ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego wspólnicy spółek jawnych i komandytowych traktowani są tak, jak osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Każdy z nich obowiązkowo podlega więc ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.

Tak wynika bowiem z:

- art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6 pkt 4 i art. 11 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm., dalej ustawa systemowa)[/link],

- art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=282315]ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.)[/link].

Każdy ze wspólników obu rodzajów spółek jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Spółka pełni natomiast funkcję płatnika składek tylko za osoby świadczące pracę w tej spółce (np. pracowników, zleceniobiorców).

[srodtytul]Trzeba zgłosić[/srodtytul]

Dlatego każdy ze wspólników powinien złożyć w ZUS druk:

- ZUS ZFA (zgłoszenie płatnika składek osoby fizycznej), gdzie w pole „dane płatnika składek” powinien wpisać swój NIP i PESEL, a następnie

- ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczeń), zgłaszając się z działalności do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczeń 05 43 xx.

Gdy wspólnik jest np. emerytem albo równocześnie w innej firmie pracownikiem i otrzymuje wynagrodzenie równe co najmniej minimalnemu, a nie chce przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, z działalności podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Do tego ubezpieczenia zgłasza się, składając formularz ZUS ZZA (zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego).

[srodtytul]Terminy i forma[/srodtytul]

Wspólnik powinien złożyć formularz zgłoszeniowy do ZUS w terminie siedmiu dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń, czyli od daty rozpoczęcia prowadzenia działalności przez spółkę.

Formularz zgłoszeniowy może przekazać w formie elektronicznej (opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu) lub papierowej (bezpośrednio w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS lub za pośrednictwem poczty).

[srodtytul]Co miesiąc wpłaty… [/srodtytul]

Za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniom wspólnik ma obowiązek opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Minimalna podstawa w 2009 r. wynosi 1915,80 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne od 75 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Od marca br. minimalna podstawa na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 2491,57 zł, a składka miesięczna do końca roku to 224,24 zł. Składki od takich podstaw wspólnik musi opłacać nawet wtedy, gdy działalność prowadzona przez spółkę nie przynosi zysku.

[b]Uwaga![/b] Wspólnicy spółki jawnej i komandytowej nie mogą opłacać za siebie składek od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia.

[srodtytul]…i deklaracje[/srodtytul]

Należne za siebie składki każdy ze wspólników wykazuje w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Składa ją i opłaca składki w terminie do 10 danego miesiąca za miesiąc poprzedni, gdy opłaca składki wyłącznie za siebie, a spółka nie zatrudnia pracowników czy zleceniobiorców. Wówczas w bloku I „dane organizacyjne” (druku DRA) w polu 01 „termin przesyłania deklaracji i raportów” wpisuje 1.

Gdy spółka zatrudnia pracowników, to wspólnik składa deklarację i należne za siebie składki opłaca w terminie do 15 danego miesiąca za miesiąc poprzedni. W takim wypadku w składanej za siebie deklaracji w pole 01 wpisuje 4.

Z obowiązku złożenia deklaracji wspólnik jest zwolniony, jeżeli opłaca składki od minimalnych podstaw wymiaru i nic się nie zmieniło w stosunku do danych wykazanych w ostatnio złożonej deklaracji.

[ramka][b]Komplementariusz i komandytariusz nie mają wyboru[/b]

[b]Obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu podlega zarówno:[/b]

- [b]komplementariusz[/b] spółki komandytowej, a więc wspólnik, który zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń i co do zasady zajmuje się prowadzeniem spraw spółki i jej reprezentowaniem, jak i

- [b]komandytariusz[/b], którego odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej i który nie jest uprawniony ani do reprezentowania, ani do prowadzenia spraw spółki. [/ramka]