Od wynagrodzenia wypłacanego za wykonanie umowy o dzieło opłacamy składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne wyłącznie, gdy zawarliśmy ją z własnym pracownikiem lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje on pracę na rzecz własnego pracodawcy. Wynika tak z art. 8 ust. 2a i art. 18 ust. 1a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.). Ustawa ta nie zawiera ograniczeń co do rodzaju zawieranej umowy o dzieło. Znaczy to, że każda umowa określona w art. 627 kodeksu cywilnego podpisana z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz powoduje obowiązek opłacania składek. Nie ma przy tym znaczenia, czy w jej wyniku powstanie dzieło chronione prawem autorskim i pokrewnym. W grę wchodzą zatem zarówno umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych, jak i o korzystanie z utworu.

Jeżeli więc zaoferowaliśmy własnemu podwładnemu umowę o dzieło i na jej podstawie otrzyma on również wynagrodzenie za przeniesienie praw autorskich do dzieła, to składki się należą.

Natomiast zawarcie samoistnej umowy o przeniesienie praw autorskich (bez towarzyszącej jej umowy o dzieło) nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie towarzyszy jej umowa o pracę lub zlecenie.

Zdarza się, że pracownik zwraca się do nas z propozycją przekazania praw do jego dzieła. Nie mamy tu do czynienia z umową o dzieło, lecz z uregulowaną prawem autorskim o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub o korzystanie z utworu. W konsekwencji umowa ta nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Od wynagrodzenia, jakie wypłacamy zatrudnionemu z tytułu takiej umowy, nie naliczamy więc składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Reasumując: obowiązku ubezpieczeń nie rodzi wykonanie dzieła oraz przeniesienie prawa autorskiego z dzieła w wyniku umowy o dzieło zawartej z osobą niebędącą własnym pracownikiem. Jeżeli natomiast w wyniku wykonywania umowy o dzieło podpisanej z własnym podwładnym powstanie utwór, który następnie stanie się przedmiotem umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub o korzystanie z utworu, składki trzeba odprowadzić.