Z mężem prowadzimy działalność gospodarczą – spółkę cywilną. Opłacam za siebie wszystkie składki z tego tytułu, a mąż tylko zdrowotne. Jest bowiem zatrudniony gdzie indziej na umowę o pracę za wynagrodzeniem 1600 zł. Przez dwa tygodnie czerwca był chory, a za ten czas dostał wynagrodzenie chorobowe. W raporcie ZUS RMUA, wystawionym przez pracodawcę za ten miesiąc, podstawa wymiaru składek emerytalnych i rentowych jest niższa od płacy minimalnej, a zdrowotnej wyższa. Czy małżonek powinien uregulować za czas niedyspozycji składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z racji działalności?
Zatrudniony na umowę o pracę, który jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą, podlega z etatu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wypadkowemu, chorobowemu i zdrowotnemu. Z działalności składki emerytalne i rentowe są natomiast dla niego dobrowolne, jeśli na etacie zarabia przynajmniej minimalną pensję (1126 zł, a w pierwszym roku pracy 900,80 zł). Nie musi więc do tych ubezpieczeń przystępować, gdy nie chce. Jeżeli jednak zdecyduje się na to, to z tytułu działalności jest także objęty ubezpieczeniem wypadkowym. Nie przystępując do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, podlega wyłącznie zdrowotnemu. Obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z działalności istnieje w takiej sytuacji, gdy wynagrodzenie pracownika z umowy o pracę jest niższe od minimalnego. Wówczas podlega obligatoryjnym ubezpieczeniom zarówno z umowy o pracę, jak i z prowadzonej działalności.
Według art. 9 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych chodzi o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przeliczeniu na miesiąc. Według ZUS nie decyduje jednak wysokość podstawy wykazanej w raporcie ZUS RCA, ale wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę. Jeżeli wedle angażu jest ono wyższe lub równe minimalnemu, to i tak zainteresowany może uiszczać składki od biznesu, ale nie musi. Dotyczy to również opisanego mężczyzny, w którego umowie o pracę figuruje płaca wyższa od minimalnej, a który chorował przez połowę czerwca.
Dodajmy, że wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną jest wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ale stanowi podstawę wymiaru składki zdrowotnej. Dlatego też w raporcie ZUS RMUA podstawa wymiaru na ubezpieczenia społeczne jest wyższa od podstawy na ubezpieczenie zdrowotne.
Indywidualny przedsiębiorca podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym również dobrowolnemu chorobowemu. Przez trzy dni w lipcu sprawował opiekę nad chorym dzieckiem, za co dostał zasiłek opiekuńczy. Może uiścić niższe składki na ubezpieczenia społeczne za ten miesiąc? – pyta czytelnik Dobrej Firmy.
Prowadzący działalność gospodarczą ma prawo do proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za czas choroby trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu spełnia warunki do zasiłku. Wynika tak z art. 18 ust. 10 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.).
Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2008 r. prawo do zasiłku opiekuńczego na chore dziecko lub innego chorego członka rodziny przysługuje od 16 marca 2007 r. wszystkim osobom objętym dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Odpowiednie zmiany do ustawy zasiłkowej weszły w życie 14 czerwca 2008 r. (DzU nr 93, poz. 582 ze zm.). Dlatego biznesmenowi należy się zasiłek opiekuńczy, o ile przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W konsekwencji za miesiąc, kiedy otrzymał ten zasiłek za chorego potomka, wolno mu pomniejszyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Minimalną podstawę wymiaru, tj. 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia lub 30 proc. minimalnego, dzielimy przez liczbę dni czerwca i mnożymy przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w tym miesiącu. Od tak ustalonej podstawy naliczamy składki na ubezpieczenia społeczne. Dla przykładu: rachunki dla prowadzącego działalność opłacającego składki od 60 proc. średniej płacy, który opiekował się dzieckiem od 14 do 16 lipca 2008 r., wyglądają następująco:
– 1790,39 proc. minimalnej podstawy : 31 dni lipca = 57,75 zł– 57,75 zł x 28 dni podlegania ubezpieczeniom w lipcu = 1617 zł – od tej kwoty powinien uiścić składki na ubezpieczenia społeczne.
