Rozliczam się według książki rozchodów. Rozszerzyłem działalność i utworzyłem miejsce pracy dla 20-letniego syna, studenta studiów dziennych, który pracuje w czasie wolnym od zajęć. Jak go zatrudnić? Jakie mam obowiązki wobec ZUS?
– pyta czytelnik DOBREJ FIRMY.
Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zależy od zawartej umowy. Jeśli syn zostanie zatrudniony na podstawie umowy-zlecenia, nie należy go zgłaszać do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, bo jest studentem i nie ukończył 26 lat, a tacy zleceniobiorcy z umowy-zlecenia nie podlegają żadnym ubezpieczeniom.
Oczywiście z synem czytelnik może zawrzeć też umowę o pracę. Jeśli syn mieszka razem z czytelnikiem i pozostaje we wspólnym gospodarstwie, to mimo zawarcia umowy o pracę będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu jako osoba współpracująca. Taka osoba podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, zdrowotnemu, a ubezpieczenie chorobowe jest dla niej dobrowolne.
Składki na ubezpieczenia społeczne za osobę współpracującą należy za każdy miesiąc naliczać i opłacać od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Podstawa ta za styczeń i luty wynosi 1622,05 zł. Natomiast składkę na ubezpieczenie zdrowotne za osobę współpracującą opłaca się od kwoty nie niższej niż 75 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Podstawa ta za styczeń i luty wynosi 2168,30 zł.
Jeśli syn nie prowadzi z czytelnikiem wspólnego gospodarstwa domowego, to zatrudniając go na umowę o pracę, składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne należy za niego opłacać jak za pracownika, a więc od wypłacanego mu w danym miesiącu wynagrodzenia. Pracownik podlega obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym (tj. emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, chorobowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Zarówno gdy syn podlegałby ubezpieczeniom jako osoba współpracująca, jak i jako pracownik, trzeba złożyć formularz ZUS ZUA (z kodem tytułu do ubezpieczeń 05 11 xx przy współpracy, a 01 10 xx przy umowie o pracę) i zgłosić go do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Należne za dany miesiąc składki trzeba wykazywać w raporcie ZUS RCA.
Oczywiście zawierając umowę o pracę czy zlecenie, płatnik musi stosować przepisy kodeksu pracy oraz cywilnego. Jeżeli syn miałby wykonywać pracę w określonym miejscu, czasie i pod nadzorem płatnika, to z pewnością należałoby zawrzeć z nim umowę o pracę. Gdy jednak pracę wykonuje nieregularnie i sam decyduje, kiedy ma ją wykonać, to na jej wykonanie wystarczy umowa-zlecenie.
Podstawa prawna: art. 6 ust. 1 i 4, art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU nr 11, poz. 74 ze zm.)
