Od 1990 r. jestem właścicielem firmy produkującej odzież zawodową, korporacyjną i reklamową. W maju otrzymałem z ZUS informację o braku płatności za niektóre miesiące 2001, 2002 i 2003 r. Wystąpiłem o rozłożenie tego zadłużenia na raty i zacząłem je spłacać. Równolegle sprawdzaliśmy w firmie wpłaty dokonane na poczet składek ZUS. Kilkakrotnie zmienialiśmy biura rachunkowe, które nas obsługiwały, i kilku wpłat nie udało się niestety odnaleźć. Bank również nie wydał mi poświadczeń, tłumacząc, że od tamtych wpłat minęło kilka lat. W międzyczasie dowiedziałem się, że te działania ZUS są nielegalne, bo przedawnione. Czy muszę spłacać dług? – pyta czytelnik DOBREJ FIRMY.
Tak, gdyż działania ZUS są uzasadnione. Zaległości składkowe czytelnika dotyczą okresów, kiedy obowiązywały różne terminy przedawnienia. Zobowiązania powstałe do końca 2002 r. ulegają przedawnieniu po pięciu latach, a powstałe później – po dziesięciu latach, licząc od dnia wymagalności. ZUS uważa jednak, że przedawnienie wydłużone od 1 stycznia 2003 r. do dziesięciu lat wolno stosować również do długów narobionych przed tą datą.
Czytelnik sam jednak po części doprowadził do przerwania biegu przedawnienia. Taki skutek powoduje bowiem – zgodnie z regulacjami obowiązującymi przed 1 stycznia 2003 r. – rozłożenie zaległych zobowiązań na raty. Doszło wobec tego do wydłużenia go do dziesięciu lat. W efekcie należności nie przedawniły się, jeśli układ ratalny został zawarty przed upływem pięciu lat od daty wymagalności. Jeżeli zatem raty przyjęto przed upływem terminu przedawnienia, to należności nie wygasły i w dalszym ciągu ZUS może je ściągać.
Czytelnik powinien jednak wystąpić do banku o potwierdzenie dokonanych wpłat. Na podstawie § 32 pkt 2 rozporządzenia ministra finansów z 10 grudnia 2001 r. (DzU nr 149, poz. 1673 ze zm.) w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków, wydanego na podstawie ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (DzU nr 121, poz. 591 ze zm.), banki muszą przechowywać bankowe dokumenty płatnicze, za pomocą których płatnik składek opłaca składki na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych i Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – przez pięć lat. Ten okres liczy się od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dotyczyła wpłata. Oznacza, to że bank musi mieć kopie dokumentów płatniczych za 2002 r.
Gdyby jednak bank nie potwierdził wpłat dokonanych na poczet składek, czytelnik powinien nadal spłacać raty. W przeciwnym razie ZUS może ściągnąć te należności w postępowaniu egzekucyjnym. Co prawda po zmianie statutu ZUS nie może prowadzić tzw. egzekucji własnej, czyli przez dyrektora oddziału, ale wolno mu skierować tytuły wykonawcze do naczelnika urzędu skarbowego, który będzie prowadził postępowanie egzekucyjne na rzecz ZUS.
