Kiedy KNF nałoży sankcje?
Komisja Nadzoru Finansowego może nałożyć ustawowe sankcje w ściśle określonych przypadkach:
- w razie stwierdzenia, że instytucja pożyczkowa nie wykonuje obowiązku przekazania informacji, które powinny być wskazane w sprawozdaniu rocznym lub kwartalnym (tj. o udzielonych kredytach konsumenckich, w tym ich liczbie, z uwzględnieniem liczby kredytów, o których mowa w art. 36b, wartości, strukturze terminowej i walutowej oraz opóźnieniach w spłatach; zawartych umowach o kredyt konsumencki, w tym ich liczbie, rodzajach oraz statusie; liczbie klientów, którym udzielono kredytu konsumenckiego, z uwzględnieniem liczby klientów, którym udzielono kredytu, o którym mowa w art. 36b; łącznych przychodach uzyskanych z działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego z wyodrębnieniem przychodów uzyskanych w związku z pozaodsetkowymi kosztami kredytu; bilansie, ze wskazaniem źródeł finansowania działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego; członkach zarządu instytucji, w tym o spełnianiu przez te osoby wymagań określonych w tym przepisie),
- w razie stwierdzenia, że instytucja pożyczkowa nie wykonuje obowiązku przekazania informacji, dokumentów lub danych niezbędnych do realizacji celu nadzoru,
- w razie stwierdzenia, że instytucja pożyczkowa wykonuje ww. obowiązki nieprawidłowo,
- w razie stwierdzenia, że instytucja pożyczkowa nie wykonała w wyznaczonym terminie uprzednio udzielonych zaleceń Komisji Nadzoru Finansowego,
- w razie stwierdzenia, że działalność instytucji pożyczkowej, w tym również prowadzona z udziałem pośrednika kredytowego, jest wykonywana z naruszeniem ustawy lub wbrew warunkom określonym w ustawie.
Jakie sankcje?
Komisja Nadzoru Finansowego może nakładać sankcje bezpośrednio na instytucję pożyczkową, jak też członka zarządu instytucji pożyczkowej. Możemy wyróżnić zarówno sankcje o charakterze pieniężnym, jak też niepieniężnym. Najbardziej dotkliwą dla instytucji pożyczkowej sankcją jest wykreślenie jej z rejestru instytucji pożyczkowych.
Czytaj więcej
Firmy i osoby fizyczne udzielające pożyczek nie mogą ustalać dowolnie opłat z tego tytułu. Osoby zaciągające takie zobowiązania (nie przedsiębiorcy) podlegają ochronie prawnej, jaką daje im tzw. ustawa antylichwiarska.
Komisja Nadzoru Finansowego może:
- nałożyć na członka zarządu instytucji pożyczkowej bezpośrednio odpowiedzialnego za stwierdzone nieprawidłowości administracyjną karę pieniężną w wysokości do 150 tys. zł;
- nałożyć na instytucję pożyczkową administracyjną karę pieniężną w wysokości do 15 mln zł;
- wystąpić do właściwego organu instytucji pożyczkowej z wnioskiem o odwołanie członka zarządu, na którego została nałożona administracyjna kara pieniężna;
- zawiesić w czynnościach członka zarządu, na którego została nałożona administracyjna kara pieniężna, do czasu podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie wniosku o jego odwołanie; zawieszenie w czynnościach polega na wyłączeniu z podejmowania decyzji w zakresie praw i obowiązków majątkowych tego podmiotu;
- wykreślić instytucję pożyczkową z rejestru instytucji pożyczkowych, a jeżeli jest wpisana jednocześnie do rejestru pośredników kredytowych – także z tego rejestru.
Zastosowanie wszystkich powyższych sankcji następuje w drodze decyzji administracyjnej. Przy czym decyzje administracyjne w sprawach odwołania członka zarządu, jego zawieszenia lub wykreślenia instytucji pożyczkowej z rejestru są natychmiast wykonalne.
Administracyjne kary pieniężne mogą być nałożone:
- po zakończeniu pełnienia funkcji członka zarządu – jeżeli naruszenie miało miejsce w trakcie pełnienia tej funkcji,
- gdy podmiot jest wykreślony z rejestru instytucji pożyczkowych.
Ponadto instytucja pożyczkowa, która nie przekazała sprawozdania rocznego lub kwartalnego obejmującego informację o łącznych przychodach uzyskanych z działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego z wyodrębnieniem przychodów uzyskanych w związku z pozaodsetkowymi kosztami kredytu, wnosi na rzecz Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego opłatę sankcyjną w kwocie stanowiącej równowartość w złotych 5 tys. euro.
Czy nałożenie sankcji jest informacją publiczną?
Co do zasady Komisja Nadzoru Finansowego przekazuje do publicznej wiadomości informację o zastosowaniu sankcji. W sytuacji, w której ujawnienie takiej informacji mogłoby w sposób niewspółmierny zaszkodzić interesowi prawnemu zainteresowanych stron, imię i nazwisko osoby, na którą została nałożona sankcja, podaje się do publicznej wiadomości, gdy decyzja w tym przedmiocie jest ostateczna.
Powyższe informacje są dostępne na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego przez pięć lat, licząc od dnia ich udostępnienia, z tym że informacje dotyczące imienia i nazwiska osoby, na którą została nałożona sankcja, dostępne są na tej stronie przez rok.
Odpowiedzialność karna
Za naruszenie znowelizowanych przepisów przewidziana jest nie tylko odpowiedzialność cywilna. Ustawa przewiduje także odpowiedzialność karną we wskazanych poniżej przypadkach:
- Kto, będąc odpowiedzialnym w instytucji pożyczkowej za przekazywanie informacji Komisji Nadzoru Finansowego, podaje informacje niezgodne ze stanem faktycznym albo w inny sposób wprowadza w błąd ten organ, podlega grzywnie do 1 mln zł albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
- Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie do 500 tys. zł albo karze pozbawienia wolności do roku, albo obu tym karom łącznie.
Odpowiedzialności karnej podlega zatem nie tylko członek zarządu instytucji pożyczkowej, ale każda osoba, która w danej jednostce może być odpowiedzialna za przekazywanie informacji. Ponadto powyższe przestępstwo można także popełnić nieumyślnie. ∑
Agata Duda-Bieniek radca prawny, doradca restrukturyzacyjny w RESIST Rezanko Sitek