Konstytucja RP chroni prawo własności w art. 21 ust. 1. Dopuszcza jednak wywłaszczenie, ale tylko wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem (art. 21 ust. 2 Konstytucji RP).
Zasady wywłaszczania nieruchomości i zwrotu wywłaszczonych nieruchomości określa ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. DzU z 2020 r., poz. 1990; dalej: u.g.n.). Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości (art. 112 ust. 2 u.g.n.). Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy (art. 112 ust. 3 u.g.n.).