W lutym 2016 r. spółka złożyła wniosek o interpretację przepisów o VAT w kontekście opodatkowania tzw. nieodpłatnych przekazań. Wyjaśniła, że prowadzi sprzedaż wybranych alkoholi na rynku polskim. W ramach umów dystrybucyjnych zawartych z producentami alkoholi zobowiązana jest do wykonywania za wynagrodzeniem czynności promocyjno-marketingowych zmierzających do zwiększenia sprzedaży. Obejmuje to m.in. wydanie materiałów służących do serwisu (szklanki, tacki, wazy, repliki produktów, torebki, serwetki, itp.) ostatecznym sprzedawcom, oraz nieodpłatne wyposażenie tzw. VIP roomów.

A spór w sprawie ostatecznie sprowadził się do tego czy nieodpłatne przekazanie materiałów służących do serwisu produktów dystrybuowanych przez spółkę oraz nieodpłatne wyposażenie tzw. VIP roomów u podmiotów serwujących w nich produkty dystrybuowane przez spółkę stanowią czynności opodatkowane VAT.

Czytaj też: VAT: usługi kompleksowe z podzieloną płatnością czy bez

Podatniczka uważała, że nie. Przeciwnego zadania był jednak fiskus. Sprawa trafiła do sądu i spółka wygrała. Najpierw rację przyznał jej Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, a ostatecznie Naczelny Sąd Administracyjny.

Zgodził się ze spółką i WSA, że dokonywane - w tym również w ramach wyposażenia VIP roomów - nieodpłatne przekazania towarów niebędących prezentami małej wartości lub próbkami nie podlegają opodatkowaniu VAT. Stanowią bowiem element kompleksowej usługi dystrybucyjnej świadczonej przez spółkę na rzecz producentów alkoholi, a zatem pozostają w związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą.

Jak tłumaczył sąd zgodnie z orzecznictwem przy określaniu przedmiotu opodatkowania świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy kooperacyjne, należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębnienia poszczególnych czynności służących realizacji tego celu dla potrzeb podatkowych w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego.

NSA przypomniał, że spółka w ramach zawartych z producentami alkoholi umów dystrybucyjnych nabywa od nich towary (alkohole), a ponadto zobowiązana jest do wykonywania kompleksowych czynności promocyjno-marketingowych, zmierzających do zwiększenia sprzedaży danych produktów wytwarzanych przez producentów. Z własnej inicjatywy podejmuje szereg działań promocyjnych. W ich ramach dokonuje również wydania towarów na rzecz podmiotów trzecich (m. in. dokonuje nieopłatnego przekazywania materiałów służących do serwisu dystrybuowanych produktów, tj. szklanki, tacki, wazy, repliki produktów, serwetki, torebki, jak również nieodpłatnego wyposażenia tzw. VIP roomów).

W ocenie NSA sporne świadczenia są elementami jednej złożonej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT, tj. świadczenia usług w ramach kompleksowej umowy dystrybucyjnej na rzecz producentów alkoholi. Nie sposób bowiem wskazać, że szereg działań podejmowanych w ramach działalności gospodarczej stanowi odrębne czynności o wartości użytkowej (konsumpcyjnej) z punktu widzenia przeciętnego nabywcy (konsumenta). Celem usługi dystrybucyjnej jest zwiększenie poziomu sprzedaży towarów (alkoholu), a nie przekazywanie poszczególnych materiałów, czy też wyposażenia VIP roomów. Dostarczane towary są jedynie elementem celu nadrzędnego, tj. sprzedaży towaru podstawowego (alkoholu). Związek świadczeń nieodpłatnych z działalnością gospodarczą spółki tj. związek gospodarczy jest obiektywny i przemawia za uznaniem, że wszystkie wskazane we wniosku świadczenia stanowią całość w aspekcie przedsięwzięcia gospodarczego, której podział miałby sztuczny charakter. Wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią zatem jednolite świadczenia do celów rozliczeń podatku od towarów i usług.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 marca 2021 r.

Sygnatura akt: I FSK 480/18

Komentarz eksperta

Maciej Jarosz, ekspert w zespole ds. Podatków Pośrednich w KPMG w Polsce

Klasyfikacja świadczenia usług lub dostaw towarów jako świadczeń złożonych jest od lat jednym z najtrudniejszych zagadnień w zakresie podatku VAT. Zarówno w prawodawstwie krajowym jak i unijnym brak jest definicji legalnej „świadczenia kompleksowego". Przekłada się to na liczne wątpliwości interpretacyjne skutkujące powstawaniem sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi.

W komentowanym wyroku NSA, powołując się na swoje wcześniejsze orzecznictwo, wskazał szereg okoliczności, których wystąpienie może stanowić podstawę do uznania kilku świadczeń jako jednego świadczenia kompleksowego. Zdaniem sądu, oceny kompleksowości należy dokonywać z punktu widzenia nabywcy świadczenia przy jednoczesnym uwzględnieniu:

- celu porozumienia gospodarczego będącego podstawą realizacji danego świadczenia,

- celu jaki ma zostać osiągnięty po przez realizację danego świadczenia,

- potrzeb nabywcy, które mają zostać zaspokojone w związku z wykonaniem świadczenia.

Ponadto, w ocenie sądu, analiza kompleksowości świadczenia powinna uwzględniać:

- weryfikację istnienia obiektywnego związku gospodarczego pomiędzy świadczeniami mającymi stanowić świadczenie kompleksowe,

- weryfikację czy charakter istniejącego związku gospodarczego przemawia za uznaniem świadczeń za jedno świadczenie kompleksowe.

NSA wskazał, że potraktowanie wykonywanych przez podatnika działań jako odrębnych świadczeń nie może prowadzić do podwójnego opodatkowania tego samego obrotu i tym samym naruszać art. 29a ustawy o VAT.

Wyrok sądu potwierdza dotychczasowy dorobek orzeczniczy w zakresie świadczeń kompleksowych oraz, co szczególnie istotne podkreśla, że występowanie nieodpłatnych czynności w działalności podatnika nie oznacza automatycznie potraktowania ich jako osobnych świadczeń podlegających opodatkowaniu VAT.