Pracownik otrzymuje stałą miesięczną pensję, nie ma dodatków ani premii. Niekiedy otrzymuje nagrody, ale tylko raz – dwa razy w roku. Poszedł na dwutygodniowy urlop wypoczynkowy. Za ten czas wypłaciliśmy mu takie wynagrodzenie, jakie otrzymuje zazwyczaj. Pracownik zwrócił jednak uwagę, że w poprzednich miesiącach pracował często w nadgodzinach i otrzymał za to wynagrodzenie wraz z dodatkiem. Według niego to też powinno wpływać na pieniądze urlopowe. Czy ma rację?

– pyta czytelnik.

Tak.

W wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy należy uwzględnić wynagrodzenie za pracę w dobowych godzinach nadliczbowych z okresu trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, ?w którym pracownik wykorzystuje urlop. Nie bierzemy zaś pod uwagę nagród otrzymywanych przez etatowca.

Wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem jedynie tych składników, które wymienia ?§ 6 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej ?z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego ?za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ?ze zm., dalej rozporządzenie).

Co w wykazie, ?co poza nim

Nie przytaczając tutaj całej listy wyłączeń, wynika z niej m.in., że do podstawy wymiaru pensji za urlop nie włącza się typowych nagród otrzymywanych przez zatrudnionych. Nie możemy zaś uznaniowo pomijać pewnych elementów wynagrodzenia, których ten katalog nie wymienia. Jeżeli nie wskazano ich w § 6 rozporządzenia i przysługują za okresy nie dłuższe niż miesięczne, należy brać je pod uwagę w rozliczaniu miesiąca wybrania wypoczynku.

Do podstawy wymiaru wynagrodzenia za urlop i ekwiwalentu za wakacje wliczamy m.in.:

- ?dodatki do wynagrodzenia (np. stażowy, funkcyjny, za warunki pracy),

- ?premie regulaminowe,

- ?dodatki za pracę w nocy,

- ?wynagrodzenie za pracę ponadwymiarową osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze etatu,

- ?wynagrodzenie za czas dyżuru,

- ?wynagrodzenie za przerwy ?w pracy w przerywanym systemie czasu pracy.

Podobnie będzie z wynagrodzeniem i dodatkiem za pracę w nadgodzinach. Ta część zarobków wchodzi do wynagrodzenia urlopowego według zasad przypisanych do składników w zmiennej wysokości. Nie można ich wyłączyć na podstawie koncepcji, zgodnie z którą nadgodzin nie można planować, uznając, że skoro wynagrodzenie urlopowe to kwota, jaką pracownik zarobiłby, gdyby nie wypoczywał, to opłacone wcześniej nadgodziny nie powinny być wliczane do zarobków za urlop.

Tygodniowe tak...

Trzeba jednak zwrócić uwagę na nadgodziny średniotygodniowe. Są one znane dopiero po zakończeniu okresu rozliczeniowego, a wynikają z przekroczenia przeciętnie 40 godzin pracy na tydzień w okresie rozliczeniowym, które to przekroczenie nie zostało wcześniej zakwalifikowane jako tzw. nadliczbówki dobowe. Do pensji za wakacje nie wlicza się zaś składników wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesięczne. Wypłacamy je w przyjętych terminach płatności, a okres urlopu jest traktowany w tym zakresie na równi z okresem wykonywania pracy (§ 12 rozporządzenia).

...średniotygodniowe nie zawsze

Finansowe rozliczenie nadgodzin średniotygodniowych nie będzie podwyższało kwoty należnej za wakacje w tych wszystkich przypadkach, gdy stosowane są okresy rozliczeniowe dłuższe niż miesięczne. Jeżeli jednak wynoszą one miesiąc, to rekompensata nadgodzin średniotygodniowych jest składnikiem wynagrodzenia uwzględnianym przy obliczeniach (§ 8 rozporządzenia).

Stawka do wypłaty

Stałą pensję miesięczną uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi ?w miesiącu wykorzystywania wolnego. Konkretnie – etatowiec otrzyma wynagrodzenie stałe w tej samej wysokości, ?w jakiej je dostaje w miesiącach w pełni przepracowanych.

Zmienne składniki wynagrodzenia (ale nie te za okresy ponadmiesięczne) uwzględniamy w wysokości wypłaconej etatowcowi w ciągu trzech miesięcy poprzedzających miesiąc wybrania urlopu. Jeżeli jednak znacznie się one wahały, mogą być uwzględniane w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w ciągu ?12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, ?w którym jedzie na wakacje. 12-miesięczny okres będziemy przyjmowali na podstawie konkretnych postanowień obowiązujących w firmowych przepisach wewnętrznych.

Pensję urlopową oblicza się ?w następujący sposób. Należy zliczyć zmienne składniki wynagrodzenia otrzymane w tych trzech miesiącach. Uzyskany wynik dzielimy przez liczbę godzin pracy w tym okresie, ?a dokładniej przepracowany przez etatowca czas. Gdy nie występowały godziny nadliczbowe, będzie to łączny wymiar czasu pracy w tym okresie. Jeżeli jednak były nadgodziny, to czas przepracowany będzie mógł być dłuższy niż wynikający z samego wymiaru pracy w tym okresie. Tak otrzymaną liczbę (będącą wielkością zmiennych elementów wynagrodzenia za godzinę urlopu) należy pomnożyć przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby podczas urlopu. Do tego oczywiście należy dodać wynagrodzenie wynikające ze stałych składników (wynagrodzenia zasadniczego).

Ważne przy tym jest, że mówimy o składnikach wynagrodzenia wypłaconych w ciągu trzech miesięcy poprzedzających miesiąc korzystania ?z urlopu, a nie należnych za ten okres. Niekiedy zatem będziemy przyjmować kwoty faktycznie należne za pracę we wcześniejszym okresie, które wypłacono mu w kolejnych miesiącach (np. gdy wynagrodzenie płatne jest do 10. dnia kolejnego miesiąca).

Jak to policzyć

Przyjmijmy, że urlop pracownika z pytania przypadał w czerwcu 2014 r., a w poprzednich miesiącach wypracował on nadgodziny ?dobowe w różnych dniach tygodnia i porach doby:

- w maju 20,

- w kwietniu 25,

- w marcu 18 godzin.

Wszystkie nadgodziny zostały opłacone wynagrodzeniem wraz ?z dodatkiem. Wynagrodzenie wypłacane jest w miesiącu, ?za który przysługuje. Za nadgodziny pracownik otrzymał wynagrodzenie z dodatkiem:

- ?w marcu w wysokości 321,48 zł, przepracował w tym miesiącu 186 godzin (168 godzin standardowej ?pracy + 18 nadgodzin),

- ?w kwietniu było to 759,05 zł, miał w tym miesiącu ?193 godziny (168 godzin + 25 nadgodzin),

- ?w maju zaś otrzymał 656,25 zł, przepracował zaś 180 godzin (160 godzin + 20 nadgodzin).

Łącznie w trzech miesiącach otrzymał za pracę nadliczbową 1736,78 zł, a przepracował 559 godzin.

1736,78 zł : 559 godzin = 3,11 zł.

Podczas dwóch tygodni urlopu pracownik miał przepracować ?80 godzin.

3,11 zł x 80 godzin = 248,80 zł. Taką kwotę powinien dostać pracownik z pytania za wykorzystywany w czerwcu urlop w związku z przepracowanymi wcześniej nadgodzinami. Do tego oczywiście dochodzi zwykłe (stałe) wynagrodzenie miesięczne.