– Handlowiec ma 1 tys. zł brutto pensji zasadniczej. Oprócz tego otrzymuje prowizję, która jest wypłacana w ciągu 14 dni od dnia, kiedy klient zapłaci za usługę. Od niej naliczana jest prowizja ok. 5 – 6 tys. zł. Jednak przy tak określonym terminie wypłaty zdarza się, że handlowiec nie dostaje prowizji co miesiąc. Są takie miesiące, w których otrzymuje tylko płacę podstawową, a w kolejnym miesiącu skumulowaną prowizję 10 – 15 tys. zł.

Czy w miesiącach wypłaty tylko pensji zasadniczej powinniśmy mu wyrównać wysokość wynagrodzenia do ustawowego minimum? Co zrobić z wyrównaniem, jeśli handlowiec korzysta w takim miesiącu z urlopu wypoczynkowego i zwolnienia lekarskiego?

– pyta czytelniczka DOBREJ FIRMY.

Gdy pracodawca określa, czy pracownik jest opłacany co najmniej na poziomie minimalnym, bierze pod uwagę wszystkie składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, które zostały zaliczone do wynagrodzeń osobowych przez Główny Urząd Statystyczny. Tak pozwala mu postępować art. 6 ust. 4 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (DzU nr 200, poz. 1679 ze zm.). Wystarczy zatem, jeśli sprawdzi listę składników i świadczeń, znajdującą się pod adresem www.stat.gov.pl, zakładka Formularze, Wzory formularzy GUS na rok 2008, Formularze Z-06, Z-03, załącznik do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń.

Czytelniczka powinna zatem uwzględnić wynagrodzenie zasadnicze i prowizję handlowca, co jednoznacznie prowadzi do wniosku, że zarabia on więcej niż minimum ustawowe. Ale tylko w miesiącach, kiedy wypłacana jest prowizja. W pozostałych – ze względu na terminy regulowania prowizji – zarabia mniej, a to jest równoznaczne z koniecznością wyrównywania mu przez pracodawcę pensji do poziomu minimalnego (por. art. 7 ust. 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę). W tym roku minimum ustawowe wynosi 1126 zł dla zatrudnionych na pełnym etacie.

Zakładając, że taka sytuacja wystąpiła w marcu 2008 r. (160 godzin pracy), wyrównanie powinno wynieść za ten miesiąc 126,40 zł. Wynika to z następujących wyliczeń:

- stawka za godzinę pracy: 1000 zł : 160 godzin = 6,25 zł

- minimalna stawka za godzinę pracy: 1126 zł : 160 godzin = 7,04 zł

- różnica między stawkami: 7,04 zł – 6,25 zł = 0,79 zł

- wyrównanie: 0,79 zł x 160 godzin = 126,40 zł

Pracownik, który w miesiącu choruje, zarabia z tego powodu mniej. Wynagrodzenie chorobowe (względnie zasiłek chorobowy) jest bowiem niższe od normalnej pensji i wynosi co do zasady 80 proc. wynagrodzenia (art. 92 k.p.). Jego wypłata nie powoduje jednak obowiązku wyrównywania pensji. Taki wymóg istnieje tylko wtedy, gdy wynagrodzenie w konkretnym miesiącu jest niższe od minimum ustawowego ze względu na terminy wypłat niektórych składników lub rozkład czasu pracy.

Taka jest zasada ogólna, która nie będzie miała jednak zastosowania do handlowca, jeśli będzie to dotyczyć miesiąca, w którym nie otrzyma on prowizji. On przecież zarabia tylko 1 tys. zł, czyli poniżej minimalnego wynagrodzenia. Zatem wypłacając mu pobory za przepracowaną część miesiąca, szef musi je wyrównać do stawki minimalnej. Załóżmy, że handlowiec w marcu był pięć dni na zwolnieniu lekarskim (od poniedziałku do piątku), pracodawca powinien mu więc zapłacić 833,35 zł za przepracowaną część miesiąca i 12 zł wyrównania.

Obliczenia za przepracowaną część miesiąca powinny przedstawiać się następująco (por. § 11 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy, DzU nr 62, poz. 289 ze zm.):

- stawka za dzień pracy: 1000 zł : 30 = 33,33 zł

- wynagrodzenie za dni choroby: 33,33 zł x 5 dni = 166,65 zł

- wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca: 1000 zł – 166,65 zł = 833,35 zł

Z kolei obliczając wyrównanie, należy pamiętać o art. 7 ust. 4 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Stanowi on, że pracownikowi wynagradzanemu miesięczną stawką, któremu nie przysługuje wynagrodzenie za pełny miesięczny wymiar czasu pracy, wyrównanie wypłaca się za każdą godzinę pracy. Wyrównanie to różnica między wysokością wynagrodzenia godzinowego, wynikającą z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania przez pracownika w miesiącu w pełnym wymiarze czasu pracy, a wysokością jego wynagrodzenia w miesiącu, przeliczoną na godzinę pracy.

Ponieważ handlowiec przepracował w marcu 120 godzin, obliczenie wyrównania za ten miesiąc obejmuje następujące działania:

- minimalna stawka za godzinę pracy: 1126 zł : 160 godzin = 7,04 zł

- stawka za godzinę pracy: 833,35 zł : 120 godzin = 6,94 zł

- różnica między stawkami: 7,04 zł – 6,94 zł = 0,1 zł

- wyrównanie: 0,1 zł x 120 godzin = 12 zł

Korzystanie z urlopu wypoczynkowego i zwolnienia lekarskiego w jednym miesiącu, w którym pracownik otrzymałby tylko wynagrodzenie zasadnicze niższe od minimum ustawowego, powoduje, że pracodawca musi mu również wypłacić wyrównanie. I to mimo że naliczone wynagrodzenie urlopowe ze składników zmiennych powoduje, że wypłata w tym miesiącu przewyższa minimalny poziom. Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę dotyczy bowiem wyłącznie wynagrodzenia za pracę. Takim nie jest wynagrodzenie urlopowe, mimo że jego wysokość powinna odpowiadać wynagrodzeniu, jakie pracownik otrzymałby, gdyby w tym czasie pracował (por. art. 172 k.p.). Urlop wypoczynkowy to usprawiedliwiony okres nieobecności w pracy, za który przysługuje wynagrodzenie.

Załóżmy, że handlowiec w marcu oprócz pięciu dni zwolnienia lekarskiego korzystał z pięciu dni urlopu wypoczynkowego. W takim razie za przepracowaną część miesiąca powinien otrzymać 833,35 zł i 12 zł wyrównania, czyli dokładnie tyle samo, ile w marcu, gdy był tylko na chorobowym. U niego to wynagrodzenie obejmuje też wynagrodzenie urlopowe z pensji stałej, bo w takim wypadku nie robi się osobnych wyliczeń. To, że pracodawca musiał też obliczyć i wypłacić wynagrodzenie urlopowe ze składników zmiennych, nie ma tu żadnego znaczenia.