Rzecznik zwraca uwagę, że wiążące Polskę prawo międzynarodowe i europejskie wymaga przyjęcia przepisów odpowiadających na wszelkie formy tej przemocy - i w sferze publicznej, i prywatnej. Zdaniem prof. Wiącka, należy też uwzględnić sytuacje kobiet-migrantek, kobiet romskiego pochodzenia, kobiet starszych, nieheteronormatywnych oraz z niepełnosprawnościami.
- Niezbędna jest całościowa państwowa strategia przeciwdziałania przemocy wobec kobiet ze względu na płeć – podkreśla RPO.
Marcin Wiącek poinformował, ze zwrócił się w tej sprawie do pełnomocnik rządu ds. równego traktowania Anny Schmidt. Jest ona także krajowym koordynatorem realizacji krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Czytaj więcej:
Strategia powinna być ukierunkowana na zapewnienie skutecznej prewencji, zwłaszcza dzięki eliminacji stereotypów i uprzedzeń płciowych, które ją legitymizują, oraz karaniu wszelkich jej przejawów. Powinno się przy tym uwzględniać perspektywę równości płci oraz potrzeby kobiet z grup szczególnie wrażliwych.
Jak od wielu lat, także i w tym roku Rzecznik Praw Obywatelskich włączył się w kampanię „16 dni akcji przeciw przemocy ze względu na płeć”. Przemoc ze względu na płeć, której doświadczają kobiety, jest naruszeniem podstawowych praw i wolności człowieka. To też najbardziej jaskrawy przejaw dyskryminacji ze względu na płeć.
Niestety, dziś nie uwzględnia się wielu form przemocy motywowanej płcią, doświadczanych przez kobiety tak w sferze prywatnej, jak i publicznej. Według danych co do Polski z raportu Agencji Praw Podstawowych UE (FRA) we własnym domu przemocy fizycznej doświadczyło 15% respondentek, w mieszkaniu innej osoby – 16%, w szkole – 18%, w pracy – 6%, w sklepie lub restauracji – 22%, na ulicy, w parku lub w innym miejscu publicznym – 12%.
Kobiety z niepełnosprawnością są trzykrotnie bardziej narażone na przemoc (psychiczną, fizyczną, ekonomiczną) niż pełnosprawne. Mogą doświadczać także specyficznych form przemocy, które niekiedy są trudne do rozpoznania, takich jak usuwanie lub niszczenie urządzeń służących do poruszania się, czy uniemożliwianie dostępu do zasobów związanych z niepełnosprawnością w społeczności lub wizyt w placówkach opieki zdrowotnej. Przemoc wobec kobiet z niepełnosprawnościami jest niedostrzegana, trudna do wykrycia oraz zbadana w niewielkim tylko stopniu.
Wobec kobiet starszych strategia powinna uwzględniać takie elementy jak:
1) nowelizację ustawy o osobach starszych z 11 września 2015 r. poprzez dodanie do obszarów podlegających dorocznemu monitoringowi, którego rezultaty prezentowane są w rządowym dokumencie pt. Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za kolejne lata, także kwestii przemocy wobec kobiet starszych i oceny skuteczności podejmowanych działań prewencyjnych oraz mechanizmów wsparcia kobiet starszych doznających przemocy, nadużyć i zaniedbania zarówno w ich własnych gospodarstwach domowych, jak i w instytucjach opiekuńczych,
2) wprowadzenie efektywnego mechanizmu zgłaszania nadużyć w placówkach opiekuńczych oraz w środowisku lokalnym, zakładającego proaktywne działania ze strony służb państwa, ułatwiające kobietom starszym przedstawienie swojej sytuacji, zwłaszcza tym, które żyją z chorobami utrudniającymi codzienne funkcjonowanie i potrzebują wsparcia w czynnościach życia codziennego,
3) wprowadzenie dostępnych szkoleń dla opiekunów formalnych i nieformalnych kobiet starszych, zawierających elementy podejścia do ich wspierania w oparciu o prawa człowieka, z uwzględnieniem poszanowania godności i autonomii starszych, niezależnie od ich wieku i stanu zdrowia,
4) zadbanie o efektywne docieranie z informacją o możliwych formach wsparcia oferowanych publicznie do kobiet najstarszych i osamotnionych. Wymaga to podjęcia szeregu badań, w tym badań metodami etnograficznymi, ukierunkowanych na identyfikację barier w dostępie do informacji i usług oraz identyfikacji skutecznych sposobów przekazywania informacji z uwzględnieniem perspektywy płci.
