Zgodnie z przepisami ustawy o PPK do utworzenia PPK zobowiązane są - co do zasady - wszystkie podmioty, które zatrudniają choćby jedną osobę zatrudnioną w rozumieniu ustawy o PPK. Obowiązek ten dotyczy też pracodawców zagranicznych i nie zwalnia ich z tego ani brak NIP-u ani brak siedziby lub miejsca zamieszkania w Polsce.

Zagraniczny podmiot, który ma NIP

Jeśli zagraniczny podmiot zatrudniający posiada NIP i jest zgłoszony w ZUS jako płatnik składek, to tworzy PPK na zasadach ogólnych. Oznacza to, że po zatrudnieniu pierwszej osoby zatrudnionej (np. pracownika czy zleceniobiorcy) jest zobowiązany - nie później niż do 10 dnia miesiąca następującego po upływie 90 dni zatrudnienia tej osoby - zawrzeć dla niej umowę o prowadzenie PPK (oczywiście pod warunkiem, że nie złoży ona wcześniej deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK) oraz - nie później niż na 10 dni roboczych przed terminem na zawarcie tej umowy - umowę o zarządzanie PPK.

Zagraniczny podmiot bez NIP

Inaczej będzie w przypadku zagranicznego pracodawcy, który nie ma siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie posiada NIP i nie zgłosił się w ZUS jako płatnik składek, ale zatrudnia na terytorium Polski osobę zatrudnioną (np. pracownika), z którym zawarł umowę „o przejęcie obowiązków płatnika”, na podstawie, której pracownik dokonał w ZUS zgłoszenia siebie jako płatnika składek. Taki podmiot może bowiem uzgodnić z osobą zatrudnioną - w drodze umowy zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności - że spoczywające na nim obowiązki, wynikające z ustawy o PPK, będą wypełniane w jego imieniu przez tę osobę zatrudnioną w okresie jej zatrudnienia w tym podmiocie zatrudniającym. Osoba zatrudniona będzie wówczas zobowiązana, na warunkach wynikających z umowy zawartej z podmiotem zatrudniającym, do zawarcia umowy o zarządzanie PPK, a następnie umowy o prowadzenie PPK.

Ważne: Zasady, na jakich pracownik będzie „zastępować” zagranicznego pracodawcę, określać powinna zawarta umowa.

W sytuacji, gdy pracownik nie będzie chciał przejąć na siebie obowiązków pracodawcy wynikających z ustawy o PPK, to zobowiązany do utworzenia PPK, w tym zawarcia umowy o zarządzanie PPK i umowy o prowadzenie PPK, będzie zagraniczny pracodawca. W rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnikiem składek nadal pozostaje - nawet w razie zawarcia wyżej omawianej umowy - podmiot, na rzecz którego taka osoba wykonuje pracę najemną.

Przykład:

Podmiot zagraniczny, który zawarł z pracownikiem umowę „o przejęcie obowiązków płatnika składek”, zawarł z nim też umowę, na podstawie której spoczywające na tym podmiocie obowiązki wynikające   z ustawy o PPK będą wypełniane, w jego imieniu, przez pracownika. Wobec powyższego, pracownik zawarł umowę o zarządzanie PPK, ale - w związku tym, że zdecydował się nie uczestniczyć w PPK i złożył pracodawcy deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK - nie zawarł umowy o prowadzenie PPK. Pracownik postąpił prawidłowo. Zawarcie z pracodawcą umowy o przejęcie obowiązków związanych z PPK nie pozbawia pracownika możliwości rezygnacji z uczestnictwa w programie. [koniec przykładu]  

Warto przy tym dodać, że - nawet w razie zawarcia wyżej omawianej umowy pomiędzy pracownikiem i zagranicznym pracodawcą - wszelkie deklaracje i wnioski dot. uczestnictwa w PPK pracownik składa zagranicznemu pracodawcy.

Więcej na temat PPK na www.mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.htm.

Podstawa prawna:

·       art. 2 ust. 1 pkt 21, art. 5 ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 46);

·       art. 4 pkt 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U.                  z 2023 r., poz. 1230 ze zm.).

Joanna Gawęda, ekspert PFR Portal PPK