Często podstawę wymiaru różnych wynagrodzeń stanowi 60 proc. pensji. Chodzi o podstawę wymiaru wynagrodzenia za:

- przestój niezawiniony przez pracownika

W takiej sytuacji przysługuje – zgodnie z 81 § 1 kodeksu pracy – wynikająca z osobistego zaszeregowania pracownika określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeśli taki składnik nie został wyodrębniony – właśnie 60 proc. wynagrodzenia.

- dyżur

W pierwszej kolejności dyżurantowi udzielamy wolnego, co potwierdza art. 151

5

§ 3 kodeksu. Dopiero gdy taka rekompensata nie jest możliwa, w grę wchodzi osobiste zaszeregowanie, a jeśli taki składnik nie został wyodrębniony – 60 proc. wynagrodzenia.

- podstawę dodatku za nadgodziny

W świetle art. 151

1

§ 3 kodeksu szacujemy go od stawki osobistego zaszeregowania, a jeżeli składnik taki nie został wyodrębniony – od 60 proc. wynagrodzenia.

Wymienione należności ustalamy na podstawie rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.). A zgodnie z jego § 4 chodzi tu o 60 proc. wynagrodzenia liczonego jak za urlop. Postępujemy następująco.

Przyjmujemy składniki zmienne za okres nie dłuższy niż miesiąc w łącznej kwocie wypłaconej podczas trzech miesięcy (bądź 12 w razie ich znacznej zmienności) poprzedzających odpowiednio: miesiąc dyżuru, przestoju czy godzin nadliczbowych.

Ustaloną tak podstawę wymiaru dzielimy przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika w okresie, z którego ustalamy wynagrodzenie.

Uzyskaną stawkę mnożymy przez 60 proc.

Tak ustaloną należność za godzinę mnożymy odpowiednio przez:

- wskaźnik przysługującego dodatku (50 bądź 100 proc.) oraz liczbę godzin nadliczbowych,

- liczbę godzin dyżuru,

- liczbę godzin przestoju.

Pan Józef, etatowy informatyk, otrzymuje wynagrodzenie prowizyjne. W styczniu 2008 r. przepracował 15 godzin nadliczbowych opłacanych dodatkiem 50 proc. oraz uzyskał 1800 zł prowizji. Jak obliczyć dodatek za nadgodziny styczniowe, jeżeli w grudniu 2007 r. wynagrodzenie prowizyjne wyniosło 2758,50 zł, w listopadzie 3349,57 zł, w październiku 3520,10 zł, a pan Jan przepracował wtedy odpowiednio: 152, 168 i 184 godziny. Dodatek za godziny nadliczbowe szacujemy następująco:

- wynagrodzenie z trzech miesięcy

2758,50 zł + 3349,57 zł + 3520,10 zł = 9628,17 zł

- wynik dzielimy przez godziny przepracowane podczas trzech miesięcy

152 godziny + 168 godzin + 184 godzin = 504 godziny

9628,17 zł : 504 godziny = 19,10 zł

- liczymy wartość podstawy wymiaru za godzinę

19,10 zł x 60 proc. = 11,46 zł

- podstawę wymiaru za godzinę mnożymy przez stawkę dodatku i przez liczbę godzin nadliczbowych (15)

(11,46 zł x 50 proc.) x 15 godzin = 85,95

Dodatki za 15 nadgodzin w styczniu to 85,95 zł.

Pan Mateusz jest zatrudniony w systemie akordowym. W grudniu 2007 r. pełnił ośmiogodzinny dyżur, za który nie otrzymał wolnego.

W listopadzie 2007 r. uzyskał 3525 zł wynagrodzenia akordowego, w październiku 3807 zł, we wrześniu 3626 zł. Przepracował w tym czasie odpowiednio 168, 184 i 160 godzin. Aby obliczyć wynagrodzenie za dyżur:

- dodajemy wynagrodzenie wypłacone podczas trzech miesięcy

3525 zł + 3807 zł + 3626 zł = 10 958 zł

- wynik dzielimy przez godziny przepracowane podczas trzech miesięcy

168 godzin + 184 godziny + 160 godzin = 512 godzin

10 958 zł : 512 godzin = 21,40 zł

- liczymy wartość podstawy wymiaru za godzinę

21,40 z x 60 proc. = 12,84 zł

- wartość podstawy wymiaru za godzinę mnożymy przez 8 godzin dyżuru

12,84 zł x 8 godzin = 102,72 zł

Jeśli jednak akord, prowizja lub premia zadaniowa przysługują pracownikowi obok stałej płacy zasadniczej określonej w stawce miesięcznej bądź godzinowej, nie stosujemy powyższego mechanizmu przeliczeń. Podstawę wymiaru wynagrodzenia za przestój niezawiniony przez pracownika, dyżur i dodatku za nadgodziny stanowi wówczas tylko stawka osobistego zaszeregowania określona w stawce miesięcznej bądź godzinowej. Stawka osobistego zaszeregowania pracownika to wyłącznie goła pensja zasadnicza określona godzinowo lub miesięcznie.

W styczniu 2008 r. pani Agata, robotnica fabryki, nie świadczyła pracy przez siedem dni (56 godzin) z powodu przestoju spowodowanego awarią linii produkcyjnej. Otrzymuje ona wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2500 zł oraz zmienne wynagrodzenie akordowe. Wówczas:

- wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej dzielimy przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w styczniu (176)

2500 zł : 176 godzin = 14,20 zł

- stawkę za godzinę pracy mnożymy przez liczbę godzin przestoju (56)

14,20 zł x 56 godzin = 795,20 zł

Autorka jest specjalistką ds. kadr i płac w firmie Audyt Doradztwo Finanse Lidmar