Zgodnie z dodanym od 1 lipca 2022 r. art. 11 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym PIT przychody mogą być pomniejszone o 50 proc. składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym na podstawie ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:

1) z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,

2) za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

– jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu poprawek do Polskiego Ładu, „(…) W ustawie o ryczałcie proponuje się zmianę przepisów, które umożliwią odliczanie składek na ubezpieczenie zdrowotne, płaconych przez prowadzących działalność gospodarczą, którzy nie obliczają z tego tytułu podatku dochodowego według skali podatkowej. Z możliwości tej skorzystają podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową. 50 proc. zapłaconych składek zdrowotnych będzie mogło być odliczane od przychodu w przypadku podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, w tym także opłacany w trakcie roku podatkowego. Odliczeniu podlegać będą składki płacone w związku z działalnością opodatkowaną w tej formie. Natomiast w przypadku osób opłacających podatek w formie karty podatkowej odliczeniu od podatku podlegać będzie kwota stanowiąca 19 proc. składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym w związku z prowadzoną działalnością opodatkowaną w formie karty podatkowej. (…)”.

Przykład:

Przedsiębiorczyni (pani Anna) prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W 2023 r. opłaciła składki na własne ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 8 000 zł. 50 proc. zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, tj. kwota 4 000 zł obniży przychody pani Anny za 2023 r.

Powstają jednak pewne problemy praktyczne. W przeciwieństwie do podatników rozliczających się na zasadach podatku liniowego, gdzie obowiązuje jednolita 19-proc. stawka podatku liniowego, w ryczałcie ewidencjonowanym obowiązują różne stawki ryczałtu (zob. art. 12 ustawy o zryczałtowanym PIT). Stawki te wynoszą odpowiednio: 17 proc., 15 proc., 14 proc., 12 proc., 8,5 proc. (do kwoty 100 tys. zł oraz 12,5 proc. przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 tys. zł), 8,5 proc., 5,5 proc., 3 proc. i 2 proc. (zob. art. 12 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym PIT). W sytuacji gdy podany podatnik prowadzi działalność opodatkowaną wg jednej stawki ryczałtu ewidencjonowanego, to o kwotę przedmiotowych składek na ubezpieczenie zdrowotne obniża przychody uzyskane z tego tytułu.

Przykład:

Załóżmy, że przedsiębiorca (pan Andrzej) jest opodatkowany ryczałtem ewidencjonowanym i uzyskuje wyłącznie przychody z robót budowanych (objętych 5,5-proc. stawką ryczałtu). Pan Andrzej może obniżyć przychody o 50 proc. kwoty zapłaconych składek na własne ubezpieczenie zdrowotne.

Niestety znowelizowane przepisy nie wskazują jak należy postąpić w sytuacji, gdy podatnik uzyskuje przychody opodatkowane co najmniej dwiema stawkami ryczałtu ewidencjonowanego.

Przykład:

Załóżmy, że zapłacone przez pana Andrzeja składki na własne ubezpieczenie zdrowotne za 2023 r. wyniosły łącznie 8 tys. zł, a zatem może on obniżyć przychody o połowę zapłaconych składek, tj. o kwotę 4 tys. zł. Dodatkowo załóżmy, że pan Andrzej uzyskuje przychody opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym wg stawki 8,5 proc. oraz według stawki 3 proc. Przepisy nie mówią jak w takiej sytuacji należy postąpić. Czy podatnik może wybrać przychody, które obniży o przedmiotowe składki na ubezpieczenie zdrowotne, czy powinien dokonać obniżenia proporcjonalnego, a może powinien postąpić w inny w inny sposób? Dokonany wybór wpłynie na realną wysokość omawianej ulgi. Jeżeli bowiem obniżymy:

- wyłącznie przychody opodatkowane wg stawki 8,5 proc., to realne zmniejszenie podatku wyniesie 340 zł (4 000 zł x 8,5 proc.),

- wyłącznie przychody opodatkowane wg stawki 3 proc., to realne zmniejszenie podatku wyniesie 120 zł (4 000 zł x 3 proc.),

- zarówno przychody opodatkowane wg stawki 8,5 proc., jak i według stawki 3 proc. (po połowie), to łącznie realne zmniejszenie wyniesie łącznie 230 zł (2 000 zł x 8,5 proc. + 2 000 zł x 3 proc.).