Pożyczka pomiędzy firmami, także incydentalna, bez VAT

Także pomiędzy współpracującymi drobnymi firmami prowadzonymi przez osoby fizyczne dochodzi do zawierania umów pożyczki, której przedmiotem są środki finansowe. Takie – często doraźne – wsparcie płynności finansowej pożyczkobiorcy prowadzi jednocześnie do pytania o skutki podatkowe tego zdarzenia, w tym także w obszarze regulacji ustawy o VAT.

Zasadą wynikająca z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jest bowiem, że za jedną z czynności podlegających opodatkowaniu VAT uznaje się odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei, stosownie do art. 720 § 1 kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W przypadku umowy pożyczki, której przedmiotem są pieniądze, naturalnym wynagrodzeniem udzielającego pożyczkę są ustalone w umowie odsetki. To oznacza, że czynność ta ma charakter odpłatny, a zatem wpisuje się w zakres czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Kwalifikacja ta będzie zasadna zarówno wtedy, gdy udzielanie pożyczek stanowi przedmiot działalności gospodarczej przedsiębiorcy, jak i w sytuacji, gdy taka działalność ma charakter incydentalny. W konsekwencji, jeżeli pożyczka (także ta incydentalna) jest udzielana przez podatnika VAT (w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT), to jest to świadczenie o charakterze odpłatnym, stanowiące jedną z czynności podlegających opodatkowaniu VAT.