Uproszczenia podatkowe dla przedsiębiorców, czyli część konstytucji dla biznesu ogłoszonej przez wicepremiera Mateusza Morawieckiego, przewidują wiele istotnych zmian, m.in. w ustawach o PIT i o CIT. Mają wejść w życie już 1 czerwca 2017 r.

I nie byłoby w tym nic zdrożnego, gdyby te zmiany były wyłącznie korzystne dla podatników, tj. przyznawały im dodatkowe prawa. Wtedy mogłyby wejść w życie nawet z datą wsteczną.

Zmiany są jednak w dużej części niekorzystne. Przykład to ograniczenia w rozliczaniu w kosztach uzyskania przychodów wydatków na samochody osobowe (opisywane w „Rzeczpospolitej" z 22 listopada). Przedsiębiorcy będą mogli odliczyć tylko połowę takich wydatków. Jest też tzw. ulga na złe długi, która daje prawa wierzycielom, ale nakłada także obowiązki na dłużników. Jeśli nie opłacą faktury w ciągu 120 dni, nie będą mogli jej zostawić w podatkowych kosztach.

Te propozycje nakładają ciężary na przedsiębiorców. Jeśli zaczną obowiązywać w środku roku, będzie to zmiana reguł w trakcie gry.

Takie postępowanie jest niedozwolone. Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika bowiem, że niekorzystne dla podatników zmiany w PIT i CIT należy ogłaszać przynajmniej z miesięcznym wyprzedzeniem przed następnym rokiem.

Przykładowo w wyroku z 15 lutego 2005 r. (sygn. K 48/04) czytamy, że miesięczny termin przed rozpoczęciem roku podatkowego jest ostatecznym terminem, po którym nie można już dokonywać zmian mogących mieć wpływ na wysokość podatku w nadchodzącym roku. Wynika to z zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 konstytucji) i wyprowadzonej z niej zasady zaufania do państwa i prawa.

Trzeba też podkreślić, że zasada zaufania do państwa i prawa jest szczególnie ważna dla przedsiębiorców. W procesie inwestycyjnym podstawową rzeczą jest bowiem planowanie, a do tego potrzebne są stabilne przepisy. Nie może być tak, że prawo podatkowe w momencie rozpoczynania inwestycji jest inne niż w czasie jej zakończenia. To może bowiem często oznaczać koniec firmy.

—oprac. wp

Marek Kolibski jest radcą prawnym i doradcą podatkowym w kancelarii KNDP