Tylko dwa dni na wybór korzystnego opodatkowania

- W jakim zakresie 20 stycznia to ważny termin dla spółek – podatników CIT?

Podatnicy CIT, a zatem m.in. spółki z o. o., nie mają takiego komfortu jak podatnicy będący osobami fizycznymi. Nie mają bowiem możliwości wyboru formy opodatkowania dochodów – obowiązują ich jednolite reguły przewidziane w ustawie o CIT. Mogą jednak wybrać uproszczone rozliczanie kwot otrzymanych na poczet czynności, które będą wykonane w kolejnych okresach rozliczeniowych. Z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT wynika bowiem, że do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. Kwoty takie uznawane są za przychody w CIT w okresie sprawozdawczym, w którym dojdzie do sprzedaży, na poczet której przedpłata została zarachowana. Rozliczenie takie bywa kłopotliwe, zwłaszcza gdy zatrzymana na poczet przyszłej dostawy przedpłata została zaewidencjonowana na kasie rejestrującej. Stąd w ustawie o CIT przewidziano pewne uproszczenie. Zgodnie z jej art. 12 ust. 3g w przypadku pobrania wpłat na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, podlegających zarejestrowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej, za datę powstania przychodu uznaje się dzień pobrania wpłaty, jeżeli podatnicy w terminie do 20. dnia pierwszego miesiąca roku podatkowego zawiadomią właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tego sposobu ustalania daty powstania przychodu. Rozwiązanie takie mogą przyjąć także podatnicy rozpoczynający ewidencjonowanie obrotów przy zastosowaniu kasy rejestrującej, przy czym zawiadomienie o takiej decyzji muszą wtedy złożyć w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczęli ewidencjonowanie obrotów przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Zatem dla podatników prowadzących już ewidencję sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej, u których za rok podatkowy uznawany jest rok kalendarzowy, termin na złożenie omawianego zawiadomienia w odniesieniu do przychodów osiąganych w roku 2016 upłynie 20 stycznia.

- Czy można zrezygnować z przyjętej metody rozpoznawania przychodu w momencie uzyskania zaliczki na przyszłe transakcje, zarejestrowanej na kasie fiskalnej?

Zasadą jest, że raz złożone zawiadomienie o wyborze rozpoznawania przychodu w dniu pobrania zaliczki na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, podlegającej zarejestrowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej, obowiązuje także w kolejnych latach. Jednak podatnicy mogą zrezygnować z takiego sposobu rozliczania przychodów, pod warunkiem że do 20. dnia pierwszego miesiąca roku podatkowego następującego po roku podatkowym, w którym korzystali z tego sposobu ustalania daty powstania przychodu, zawiadomią właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z niego. Podatnicy, dla których rok kalendarzowy jest tożsamy z rokiem podatkowym, mogą taką rezygnację złożyć wyłącznie do 20 stycznia.

Uwaga! Podatnicy CIT prowadzący działalność w formie spółki niebędącej osobą prawną muszą pamiętać, że dla skutecznego złożenia wniosku w zakresie ustalania przychodu w uproszczonej formie, jak również rezygnacji z tej metody, konieczne jest złożenie zawiadomienia przez wszystkich wspólników.

- Czy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą także mogą wykazywać zaliczki na przyszłe dostawy jako przychód już w momencie otrzymania wpłaty?

Zaprezentowany powyżej mechanizm obowiązuje również w ustawie o PIT (art. 14 ust. 1j–1l). Rokiem podatkowym dla podatników PIT jest zawsze rok kalendarzowy, dlatego zawiadomienie o zamiarze rozpoznawania przychodu w dacie otrzymania wpłat na poczet dostaw towarów usług, które mają zostać wykonane w kolejnych okresach rozliczeniowych, podlegających zarejestrowaniu na kasie fiskalnej, składa się w terminie do 20 stycznia roku podatkowego, a w przypadku podatników rozpoczynających ewidencjonowanie sprzedaży przy zastosowaniu kasy w ciągu roku – do 20. dnia kolejnego miesiąca. Wybór dotyczy także lat następnych, a rezygnacja z tej formy ustalania przychodu jest możliwa najpóźniej do 20 stycznia roku, od którego podatnik chce zaprzestać tej formy rozliczeń.

Uwaga! Przepisy ustaw o PIT i o CIT nie przewidują obowiązującej formy (formularza) takiego zawiadomienia. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w formie spółek niemających osobowości prawnej muszą pamiętać, że zawiadomienie bądź rezygnację muszą złożyć wszyscy wspólnicy.

- Spośród jakich form płacenia podatku dochodowego mogą wybierać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą?

Możliwość wyboru form opodatkowania dochodów (przychodów) z działalności gospodarczej to wyłączna domena regulacji właściwych dla osób fizycznych prowadzących taką działalność. Przepisy przewidują cztery metody opodatkowania, z czego dwie przewidziane są w regulacjach ustawy o PIT. Są to:

- opodatkowanie dochodów według zasad ogólnych (na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy o PIT, czyli według progresywnej skali podatkowej),

- opodatkowanie dochodów według jednolitej stawki podatku w wysokości 19 proc. (tzw. podatek liniowy, przewidziany w art. 30c ustawy o PIT).

Możliwe jest także zastosowanie rozwiązań mających charakter ryczałtowy. Ustawa z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (DzU nr 144, poz. 930 ze zm.; dalej: ustawa ryczałtowa) przewiduje możliwość opodatkowania przychodów z prowadzonej przez osobę fizyczną działalności gospodarczej:

- ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, lub

- kartą podatkową.

Decydując się na metodę opodatkowania inną niż według zasad ogólnych, podatnik musi jednak przeanalizować dopuszczalność jej stosowania w jego konkretnym przypadku. O ile bowiem opodatkowanie dochodów według skali podatkowej jest podstawową regułą – przewidzianą dla wszystkich osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, o tyle zastosowanie podatku liniowego bądź ryczałtowych form opodatkowania wymaga spełnienia warunków dopuszczających takie opodatkowanie.

Uwaga! Raz wybrana forma opodatkowania wiąże podatnika przez cały rok. Nie wolno jej zmienić w trakcie roku podatkowego. Decyzja o wyborze konkretnego sposobu opodatkowania wymaga więc gruntownej analizy jego ewentualnych skutków w odniesieniu do indywidualnego przypadku.

- Dlaczego warto rozważyć zmianę stosowanej dotychczas metody opodatkowania?

Obok takich argumentów jak konieczność prowadzenia urządzeń księgowych o różnym stopniu zaawansowania w stosunku do poszczególnych form opodatkowania wyznacznikiem przyjęcia konkretnej (dopuszczalnej w sytuacji danego podatnika) metody opodatkowania jest zwykle kryterium ekonomiczne. Właściwy wybór metody opodatkowania dochodów (przychodów) z działalności gospodarczej jest bowiem narzędziem pozwalającym na znaczące obniżenie obciążeń fiskalnych.

Przykład

Przedsiębiorca Adam Nowak wykonuje jako podwykonawca roboty budowlane na rzecz zleceniodawcy, który zapewnia mu wszelkie konieczne materiały do celów świadczonych usług. Jeżeli podatnik osiągnie w roku podatkowym przychód 150 000 zł przy kosztach własnych w kwocie 50 000 zł, to ustalona w sposób uproszczony roczna wartość podatku, który będzie musiał zapłacić, wyniesie odpowiednio:

- 19 470 zł w przypadku podatku opłacanego na zasadach ogólnych,

- 19 000 zł w przypadku podatku liniowego (19 proc. od dochodu 100 000 zł),

- 8250 zł w przypadku ryczałtu ewidencjonowanego (5,5 proc. od przychodu 150 000 zł).

Wystarczy jednak, że podatnik sam będzie musiał ponosić koszty zakupu materiałów do celów wykonywanych robót budowlanych, w wyniku czego zakładany dochód roczny wyniesie np. tylko 40 000 zł, a niezwykle korzystny w poprzednim przypadku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (który pozostanie w tej samej wysokości) okaże się już całkowicie nieopłacalny w stosunku do zasad ogólnych (Roczny podatek ustalony wg skali podatkowej od dochodu w wysokości 40 000 zł wyniesie tylko 6644 zł, a podatnik będzie miał dodatkowo prawo do skorzystania z ulg podatkowych).

Zbagatelizowanie analizy prognozowanych przychodów i ich struktury przy jednoczesnym przewidywanym poziomie koniecznych do poniesienia kosztów pod kątem przyjęcia możliwie najlepszej dostępnej dla danego podatnika metody opodatkowania może prowadzić do wyraźnego zwiększenia obciążeń fiskalnych w stosunku do sytuacji, w której podatnik po przeprowadzeniu na początku roku skrupulatnej symulacji przyjmie najkorzystniejszą z dostępnych mu form płacenia podatku dochodowego. Przeprowadzając taką analizę, należy także zwrócić uwagę na ewentualne skutki możliwego wykorzystania ulg podatkowych (np. prawa do wspólnego rozliczenia z małżonkiem).

- Jak wybrać podatek liniowy?

Podatnicy mogą wybrać opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej podatkiem liniowym, przy czym w przypadku podatników kontynuujących działalność gospodarczą wybór taki powinien zostać zgłoszony w terminie do 20 stycznia roku podatkowego w formie pisemnego oświadczenia (art. 9a ust. 2 ustawy o PIT). Zgodnie z art. 9a ust. 4 ustawy o PIT wybór ma zastosowanie także w kolejnych latach. To oznacza, że podatnik, który w poprzednim roku podatkowym płacił podatek liniowy:

- nie składa oświadczenia o wyborze tego podatku, jeżeli chce zachować tę formę opodatkowania w kolejnym roku podatkowym,

- do 20 stycznia składa w formie pisemnej oświadczenie o wyborze formy opodatkowania przewidzianej w ustawie ryczałtowej lub o rezygnacji z dotychczasowej formy opodatkowania, jeżeli chce zmienić dotychczasową metodę opodatkowania dochodów.

- Jakie warunki trzeba spełnić, aby móc wybrać ryczałt ewidencjonowany?

Podatnicy kontynuujący działalność mogą wybrać opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, składając pisemne oświadczenie w terminie do 20 stycznia roku podatkowego (art. 9 ust. 1 ustawy ryczałtowej). Również tutaj obowiązuje reguła, że raz złożone oświadczenie dotyczy także kolejnych lat, chyba że do 20 stycznia roku podatkowego podatnik złoży oświadczenie o wyborze innej formy opodatkowania bądź przed tym terminem zgłosi likwidację działalności gospodarczej. Ta forma opodatkowania jest dostępna także dla podatników działających w formie spółek. W takim przypadku oświadczenia o jej wyborze składają wszyscy wspólnicy, odpowiednio do urzędu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania każdego z nich.

- Czy w przypadku wyboru karty podatkowej wystarczy złożenie oświadczenia do urzędu skarbowego?

Karta podatkowa jest szczególną formą ryczałtowego opodatkowania. Wartość podatku podlegającego zapłacie nie jest uzależniona od osiąganego przychodu czy dochodu. Wynika ona bowiem z doręczonej podatnikowi decyzji naczelnika urzędu skarbowego. Stąd wybór tej metody opodatkowania jest bardziej sformalizowany – trzeba to zrobić na formularzu PIT-16. Opodatkowanie według karty podatkowej jest możliwe wyłącznie w stosunku do przedmiotów działalności wymienionych w ustawie ryczałtowej. Wysokość płaconego podatku jest uzależniona od przedmiotu działalności, liczby zatrudnionych osób oraz wielkości miejscowości, w której działalność jest wykonywana. Podatnicy kontynuujący działalność gospodarczą, a mający zamiar skorzystać w roku podatkowym z opodatkowania w formie karty podatkowej, składają PIT-16 w terminie do 20 stycznia roku podatkowego (art. 29 ust. 1 ustawy ryczałtowej). Zgłoszenie dotyczy także następnych lat, chyba że do 20 stycznia roku podatkowego podatnik zgłosił likwidację działalności gospodarczej lub wybrał inną formę opodatkowania.

Uwaga! W przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej składa jeden ze wspólników.

- Czy 20 stycznia upływają jeszcze inne ważne terminy podatkowe, poza wyborem sposobu opodatkowania działalności?

W tym dniu upływa także:

- termin złożenia deklaracji PIT-6 na rok 2016 o rodzajach i rozmiarach zamierzonej produkcji w roku podatkowym przez podatników prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, którzy ustalają dochody przy zastosowaniu norm szacunkowych (art. 43 ust. 1 ustawy o PIT),

- termin wyboru (rezygnacji) kwartalnego opłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, dostępny dla podatników, których otrzymane przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki – w roku poprzedzającym rok podatkowy – nie przekroczyły kwoty stanowiącej równowartość 25 000 euro (art. 21 ust. 1c ustawy ryczałtowej).