PCC od dopłat nie jest kosztem

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 września 2015 r. (II FSK 1581/13)

Spółka prowadzi inwestycję polegającą na budowie farmy wiatrowej. Zgromadzenie wspólników postanowiło wnieść do spółki dopłaty na sfinansowanie tej inwestycji. Uchwalenie dopłat spowodowało konieczność zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC) w wysokości 0,5 proc. Spółka uznała, że kwotę podatku może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia. Stwierdziła, że PCC z tytułu dopłat spełnia przesłanki z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT i powinien być traktowany analogicznie do kosztów zaciągnięcia kredytu lub pożyczki.

Zdaniem organu wydatek w postaci PCC jest bezpośrednio związany z czynnością wniesienia dopłat. Ze względu na ich neutralność podatkową nie ma podstaw do wliczania ich do kosztów uzyskania przychodów. Sąd I instancji orzekł, że PCC nie może być uznany za koszt podatkowy, nawet jeśli wydatek ten pośrednio jest zorientowany na uzyskanie przychodów, gdyż inny jest cel jego poniesienia.

NSA oddalił skargę kasacyjną. Stwierdził, że art. 15 ust. 1 ustawy o CIT wyraźnie wskazuje na brak związku dotacji z przychodami. Podkreślił, że jeśli coś nie jest przychodem według ustawy podatkowej, to nie można go zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. NSA odniósł się również do kwestii porównania dopłat z pożyczką. Zauważył, że choć oba świadczenia są neutralne podatkowo (nie wlicza się ich do przychodów i nie stanowią kosztów), to ta zależność nie dotyczy odsetek od pożyczki. Odsetki od pożyczki stanowią przychód u pożyczkodawcy i koszt u pożyczkobiorcy, w związku z tym wiązanie kosztów z tytułu PCC z umową pożyczki bankowej może być połączone z konkretnym przychodem podatkowym. W przypadku dopłat taka sytuacja nie zachodzi. Jeśli wspólnik zapłaciłby odsetki z opóźnieniem, to nie będą one ani kosztem wspólnika, ani przychodem otrzymującego.

—Anna Dąbrowska, współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Romuald Rzeszutko, konsultant w warszawskim biurze Deloitte

Wyrok NSA podtrzymuje profiskalne podejście organów podatkowych odnośnie do kwalifikacji podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu dopłat do kapitału dla celów podatku dochodowego.

Od dłuższego już czasu podatnicy starają się przekonać fiskus do uznania podatku od czynności cywilnoprawnych poniesionego w związku z dopłatami za koszty uzyskania przychodu. Stosowana argumentacja najczęściej odwołuje się do szerokiej definicji kosztów uzyskania przychodów jako wszelkich racjonalnych i gospodarczo uzasadnionych wydatków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą zmierzającą do stworzenia, zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów. Podatnicy podnoszą fakt spełnienia wszystkich warunków, jakimi doktryna i orzecznictwo obwarowują możliwość zaliczenia wydatku do kosztów: rzeczywiste poniesienie, poniesienie w celu osiągnięcia lub zabezpieczenia źródła przychodów oraz niezaliczenie poniesionego przez podatnika wydatku do kategorii kosztów wyłączonych z kosztów podatkowych przez ustawodawcę. Zdaniem podatników na przeszkodzie zaliczeniu PCC do kosztów nie stoi neutralność podatkowa samych dopłat, ponieważ poniesienie tych kosztów służy docelowo finansowaniu działalności spółki i powiększaniu jej przychodów, co wskazuje na ich oczywisty związek z uzyskiwaniem i zwiększaniem przychodów. Analogicznie jak przychodem nie jest kwota otrzymanego kredytu, ale jednak prowizja pobierana przez bank z tego tytułu bezsprzecznie stanowi koszt uzyskania przychodów.

Organy podatkowe konsekwentnie sprzeciwiają się prezentowanemu stanowisku podatników, zwłaszcza co do ostatniej z przytoczonych wyżej kwestii. W swojej kontrargumentacji wskazują, że wydatki z tytułu PCC przy dopłatach nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów, ponieważ ten wydatek jest bezpośrednio związany z przysporzeniem, które nie jest uważane przez ustawodawcę za przychód podatkowy, a takim przysporzeniem według art. 12 ust. 4 pkt 11 ww. ustawy są dopłaty (interpretacje indywidualne: dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 29 marca 2012 r., IBPBI/2/423-58/12/AP i z 12 kwietnia 2012 r., IBPBI/2/423-32/ 12/MS oraz dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 10 czerwca 2010 r., ILPB3/423-265/10-2/KS). W ocenie fiskusa odmienna interpretacja stałaby w oczywistej kolizji z art. 7 ust. 2 ww. ustawy, definiującym dochód jako nadwyżkę sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągniętą w roku podatkowym. W ramach owej „sumy przychodów" należy uwzględnić postanowienia art. 12 ww. ustawy, w szczególności jego ust. 4, enumeratywnie wyliczający przychody podmiotu gospodarczego niezaliczane do przychodów (interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 marca 2013 r., IPPB3/423-1000/12-2/EŻ).

Można przypuszczać, że zdecydowane podtrzymanie ugruntowanej linii interpretacyjnej prezentowanej przez organy podatkowe w komentowanym wyroku ostatecznie przesądzi na niekorzyść podatników kwestię niezaliczenia do kosztów PCC z tytułu dopłat.