Minister stwierdził także, że podmioty świadczące usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych i podatkowych lub też usługi sporządzania deklaracji i zeznań podatkowych mogą wybrać zwolnienie z VAT przewidziane dla drobnych przedsiębiorców (interpretacja z 9 kwietnia 2015 r., PT3.8101.2.2015.AEW.16).

Nie dla każdego

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Jednocześnie zgodnie z ust. 9 tego artykułu zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 150 000 zł. Zwolnienie przewidziane w art. 113 ustawy o VAT nie ma jednak zastosowania do podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa.

Jednocześnie zgodnie art. 2 ustawy z 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (w brzmieniu obowiązującym od 10 sierpnia 2014 r.) czynności doradztwa podatkowego obejmują m.in. prowadzenie ksiąg rachunkowych, podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych, jak również sporządzanie zeznań i deklaracji podatkowych w imieniu i na rzecz podatników, płatników czy inkasentów.

Księgowość lub tylko czynności techniczne

Powstaje zatem pytanie, czy podmioty wykonujące tego typu czynności mogą korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 113 ustawy o VAT, skoro ustawa o doradztwie podatkowym wprost określa je jako czynności doradztwa podatkowego. Dotychczas organy interpretacyjne uznawały, że wykonywanie czynności określonych w art. 2 ustawy o doradztwie podatkowym uniemożliwia skorzystanie z przewidzianego w art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług zwolnienia z VAT, również gdy podatnicy wykonywali jedynie usługi prowadzenia ksiąg podatkowych czy sporządzania deklaracji podatkowych. Przykładem może być interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 23 lutego 2015 r. (IPTPP4/ 443-834/14-4/JM).

Minister finansów nie podzielił jednak tego poglądu. Według interpretacji ogólnej z 9 kwietnia 2015 r. czynności polegające na prowadzeniu ksiąg rachunkowych, podatkowych czy innych ewidencji dla celów podatkowych są czynnościami księgowymi, natomiast wypełnianie deklaracji oraz zeznań podatkowych ma charakter jedynie techniczny i w związku z tym podatnicy wykonujący te czynności mogą skorzystać ze zwolnienia przewidzianego dla drobnych przedsiębiorców. Oznacza to, że dla podmiotów wykonujących te czynności nie istnieje przesłanka uniemożliwiająca skorzystanie ze zwolnienia przewidzianego dla drobnych przedsiębiorców.

Bez instalowania urządzeń fiskalnych

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących podatnicy, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych nie przekracza 20 000 zł, nie muszą co do zasady ewidencjonować sprzedaży na kasie rejestrującej. Zwolnienia tego nie stosuje się jednak do świadczenia usług doradztwa podatkowego.

W dotychczas wydawanych interpretacjach indywidualnych podkreślano, że skoro w ustawie o doradztwie podatkowym czynności doradztwa podatkowego obejmują prowadzenie ksiąg rachunkowych, podatkowych czy sporządzanie deklaracji podatkowych, to wykonywanie takich usług nie podlega zwolnieniu kwotowemu (tak np. Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 24 lutego 2015 r., IBPP3/443-1407/14/KG). W praktyce więc podmioty świadczące usługi księgowe na rzecz niepodatników instalowały kasę fiskalną.

Również w tym zakresie minister finansów zakwestionował dotychczasową interpretację i wskazał, że takie usługi mogą korzystać ze zwolnienia przyznanego podatnikom z uwagi na niewielki obrót. W konsekwencji podatnicy, którzy na niewielką skalę wypełniają deklaracje podatkowe osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej, mogą nie instalować kasy fiskalnej.

Ułatwienie dla rozpoczynających

Interpretacja ogólna ministra finansów jest ogromnym ułatwieniem dla tych przedsiębiorców, którzy dopiero zaczynają świadczyć usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych czy sporządzania deklaracji podatkowych. Mają oni pewność, że nie poniosą negatywnych konsekwencji w razie skorzystania ze zwolnienia od opodatkowania na podstawie art. 113 ustawy o VAT. Negatywnych konsekwencji nie poniosą również w sytuacji, gdy wstrzymają się z instalacją kasy fiskalnej do czasu przekroczenia limitu kwotowego.

Nie trzeba czekać roku

Minister finansów nie zapomniał również o podatnikach, którzy w związku z objęciem ustawą o doradztwie podatkowym czynności prowadzenia ksiąg rachunkowych postanowili opodatkować swoją działalność na zasadach ogólnych. Jak wynika z komunikatu wydanego do interpretacji, w związku z zasadą zaufania do państwa, podatnicy, którzy po wejściu w życie nowelizacji zrezygnowali ze zwolnienia przewidzianego dla drobnych przedsiębiorców, mogą powrócić do zwolnienia już od 1 maja 2015 r. Nie muszą czekać na upływ pełnego roku kalendarzowego. Mają jedynie obowiązek zawiadomić o tym fakcie właściwego naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej 8 maja.

Chociaż komunikat wydany przez ministra finansów nie ma mocy powszechnie obowiązującej, to trudno wyobrazić sobie sytuację, w której przedstawiona możliwość powrotu do zwolnienia byłaby kwestionowana przez organy podatkowe. Takie działanie stanowiłoby jaskrawy przejaw naruszenia zasady zaufania, na którą powołuje się Ministerstwo Finansów.

Zdaniem autora

Przemysław Kilim, doradca podatkowy, menedżer w dziale doradztwa podatkowego ds. VAT w KPMG w Polsce

Zostało kilka dni na podjęcie decyzji

Przed podjęciem decyzji w zakresie opodatkowania lub zwolnienia z VAT podatnicy powinni bardzo skrupulatnie skalkulować, która opcja jest dla nich bardziej opłacalna. Może się okazać, że dla niektórych podatników korzystniej jest opodatkować prowadzoną działalność na zasadach ogólnych. Trzeba bowiem wziąć pod uwagę nie tylko planowane wydatki, ale również status kontrahentów i ich możliwość odliczania podatku naliczonego.

Należy również pamiętać, że wykonanie jakiejkolwiek czynności doradczej spowoduje natychmiastową utratę prawa do zwolnienia z VAT oraz obowiązek zainstalowania kasy fiskalnej po upływie dwóch miesięcy, jeśli wykonana czynność będzie miała charakter doradztwa podatkowego.