Wyprzedaż kolekcji poza firmą

Prowadzę działalność gospodarczą, zajmuję się handlem sprzętem AGD. Oprócz tego w zeszłym roku sprzedałem kolekcję starych obrazów. Czy otrzymane kwoty muszę doliczyć do przychodów z działalności gospodarczej?

Jeśli obrazy należały do majątku prywatnego i handel nimi nie wchodzi w zakres prowadzonej przez czytelnika działalności, to nie musi on rozliczać transakcji w firmie. Przychody ze sprzedaży najprawdopodobniej w ogóle nie będą więc opodatkowane. Wystarczy, że czytelnik nabył obrazy pół roku przed sprzedażą (termin ten liczy się od końca miesiąca, w którym je kupił albo dostał).

Trzeba jednak wspomnieć, że granica między prywatną sprzedażą a działalnością gospodarczą jest bardzo cienka. Fiskus może uznać, że prowadzimy firmę wtedy, gdy sprzedajemy na dużą skalą i jesteśmy mocno w handel zaangażowani – reklamujemy się, szukamy klientów. Ważne jest też to, czy kupujemy rzeczy w celach handlowych (np. sprzęt sportowy, którego w ogóle nie używaliśmy, tylko sprzedaliśmy z zyskiem).

Wyprzedaż kolekcji nie powinna być jednak uznana przez skarbówkę za działalność gospodarczą. Potwierdzają to interpretacje. Przykładowo Izba Skarbowa w Bydgoszczy zgodziła się, że przedsiębiorcą nie jest sprzedawca kolekcji liczącej ponad 3 tys. wiekowych przedmiotów. Chodziło m.in. o obrazy, meble, książki, pieniądze, odznaczenia, zegary, rzeźby, znaczki i mapy gromadzone przez 30 lat (interpretacja z 22 października 2014 r., ITPB1/415-1144/13-S/14/AD).

Przy nowych technologiach odliczenie plus amortyzacja

Kupiłem system informatyczny do sprzedaży usług przez internet. Został wpisany do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Czy oprócz jego amortyzowania można odliczyć poniesiony wydatek od dochodu w zeznaniu rocznym?

Przedsiębiorca może odliczyć w zeznaniu rocznym połowę wydatku na nabycie nowych technologii. Zgodnie z art. 26c ust. 2 ustawy o PIT chodzi o wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i prawnych, która umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów i usług. Taką nową technologią może być też system informatyczny. Potwierdzają to interpretacje fiskusa, np. Izby Skarbowej w Łodzi (interpretacja z 8 stycznia 2014 r., IPTPB3/423-398/13-2/IR).

Pamiętajmy jednak, że aby przedsiębiorca mógł odliczyć poniesiony wydatek, technologia nie może być stosowana na świecie dłużej niż przez ostatnie pięć lat. Powinna to potwierdzać opinia niezależnej jednostki naukowej. Z dokumentu tego musi też wynikać innowacyjność produktu.

Ulgę można wykorzystać w roku, w którym zapłaciliśmy za technologię i wprowadziliśmy ją do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Można to zrobić także rok po ujęciu jej w ewidencji, jeżeli wtedy dopiero została uregulowana należność.

Wydatki na nabycie nowych technologii wpisuje się w formularzu PIT/O (załącznik do zeznania rocznego). Z ulgi nie skorzystają jednak przedsiębiorcy rozliczający się stawką liniową.

Odliczenie połowy wydatków w zeznaniu rocznym nie wyklucza zaliczenia do kosztów podatkowych wszystkich odpisów amortyzacyjnych.

Dochody dziecka: razem czy osobno

Mój syn zarabia na najmie odziedziczonego lokalu. Czy jego dochody muszę w zeznaniu rocznym wykazać razem ze swoimi z działalności gospodarczej?

Zarobki dzieci dolicza się do dochodów rodziców. W ten sposób rozlicza się też zyski z najmu. Rodzice wpisują je w załączniku PIT/M składanym razem z własnym zeznaniem. Potwierdza to przykładowo interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy (interpretacja z 31 sierpnia 2009 r., ITPB1/415-504/09/MM), w której czytamy: „przychody z dzierżawy gruntu należącego do małoletniego dziecka należy doliczyć do dochodów rodziców".

Wyjątkiem są dochody z pracy dziecka, stypendiów i przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku. Powinny one być rozliczone w zeznaniu złożonym przez rodziców w imieniu dziecka.

Zdaniem fiskusa w ten sposób muszą być wykazane np. dochody z działalności gospodarczej. Tak wynika np. z interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach (interpretacja z 10 czerwca 2014 r., IBPBI/1/415-367/14/AB). Wystąpiła o nią kobieta, której zmarł życiowy partner. Ich małoletni syn odziedziczył po ojcu udział w spółce cywilnej. Kobieta zapytała o zasady rozliczania dochodów dziecka.

Zysków małoletniego dziecka z działalności gospodarczej nie dolicza się do dochodów rodzica – czytamy w odpowiedzi skarbówki. Kobieta musi więc wykazać je w zeznaniu sporządzonym na imię i nazwisko dziecka. Powinna je wypełnić i podpisać w imieniu syna.

Korekta kosztów w miesiącu otrzymania dotacji

W zeszłym roku kupiłem na potrzeby działalności specjalistyczne maszyny i rozpocząłem ich amortyzację. Teraz dostałem na nie dotację pokrywającą część wydatku. Czy muszę korygować rozliczenie za zeszły rok, czy mogę zmniejszyć koszty na bieżąco?

Koszty korygujemy dopiero w miesiącu otrzymania dotacji. Nie trzeba robić wstecznej korekty. Odpisy amortyzacyjne były bowiem naliczane w prawidłowej wysokości. Natomiast korekta spowodowałaby powstanie zaległości podatkowej i obowiązek odprowadzenia odsetek za zwłokę (tak jakby koszty zostały wykazane niezgodnie z przepisami).

Fiskus nie zawsze jednak akceptuje taki sposób rozliczenia. Przykładowo z interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 6 marca 2014 r. (IPTPB1/415-734/13-5/AP) wynika, że przedsiębiorca w takiej sytuacji zawyża koszty, więc powinien je skorygować w tym okresie, w którym zostały pierwotnie wykazane.

Po stronie przedsiębiorców stają jednak sądy. Przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 lutego 2015 r. (II FSK 221/13) czytamy: „trudno zgodzić się ze stanowiskiem organu podatkowego, że korekta winna dotyczyć tych okresów, w których dokonywano uprzednio odpisów amortyzacyjnych. W takiej sytuacji należałoby dokonać korekty wcześniejszego rozliczenia podatkowego ze wszelkimi konsekwencjami podatkowymi w postaci powstania zaległości i obowiązkiem zapłaty odsetek. Akceptacja stanowiska organu prowadziłaby do sytuacji, w której podatnik zostałaby obciążony negatywnymi konsekwencjami podatkowymi, mimo że jego działaniu nie można by zarzucić naruszenia prawa".

Przy podatku liniowym zakaz wspólnego rozliczenia

Prowadzę działalność gospodarczą i płacę podatek liniowy. Oprócz tego zarabiam na etacie. Chciałbym rozliczyć dochody z działalności i umowy o pracę w następujący sposób: firmę w PIT-36L, a etat wspólnie z żoną w PIT-37. Czy jest to możliwe?

Osoba, która jest opodatkowana stawką liniową, nie może pozostałych dochodów rozliczać razem z małżonkiem. Nie pozwala na to art. 6 ust. 8 ustawy o PIT. Przepis ten mówi, że wspólne rozliczenie nie przysługuje wtedy, gdy chociażby do jednego z małżonków mają zastosowanie regulacje o podatku liniowym. Fiskus nie ma co do tego wątpliwości (np. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 23 stycznia 2015 r., IPPB4/415-989/14-2/MS).

Łączne rozliczenie nie przysługuje także wtedy, gdy właściciel firmy płacący 19-proc. podatek liniowy zawiesił działalność.

Reasumując, przedsiębiorca, który zdecydował się na stawkę liniową, pozostałe dochody musi rozliczyć samodzielnie.

Czy korzystanie ze sprzętu oznacza uzyskanie przychodu

W zeszłym roku założyłem własną firmę. Podpisałem umowę z byłym pracodawcą. To mój jedyny kontrahent. Większość usług wykonuję u niego w biurze. W umowie zapisane jest, że mogę korzystać z jego sprzętu, np. komputera, drukarki czy ksero. Czy jest to nieodpłatne świadczenie i w zeznaniu za zeszły rok powinienem wykazać przychód z tego tytułu?

Osoba, która korzysta ze sprzętu kontrahenta w celu wykonania umowy, nie uzyskuje przychodu. Skoro bowiem prawo do używania wyposażenia jest elementem kontraktu pomiędzy dwoma przedsiębiorcami, to usługobiorca po prostu spełnia wynikające z niego warunki. Nie daje nic za darmo, gdyż w zamian za udostępnienie sprzętu oczekuje określonych korzyści. Natomiast wykonawca dzięki wyposażeniu może zrealizować zamówienie. Nie uzyskuje z tego powodu dodatkowej korzyści majątkowej. Nie otrzymuje więc nieodpłatnego świadczenia.

Fiskus zgadza się z tym stanowiskiem. Przykładowo Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 26 stycznia 2015 r. (IBPBII/1/415-885/14/BJ) przyznała, że jeśli wykonawcy wykorzystują sprzęt wyłącznie w celu wykonywania obowiązków wynikających z zawartych umów, to po ich stronie nie powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń. Inaczej byłoby, gdyby korzystali z urządzeń w sprawach prywatnych (a koszty nadal ponosiłby ich klient).

Sprzedaż lokalu poza ewidencją

Przez siedem lat wykorzystywałem lokal użytkowy do celów prowadzenia działalności. Lokal ten nie był wpisany do ewidencji środków trwałych. W grudniu go sprzedałem. Czy muszę wykazać przychód w firmowym rozliczeniu?

Przedsiębiorca musi wykazać przychód przy sprzedaży majątku używanego w działalności nawet wtedy, gdy majątek ten nie został zaliczony do środków trwałych. Ta zasada obowiązuje jednak dopiero od 1 stycznia br. Do końca 2014 r. przepis mówiący o tym, kiedy trzeba wykazać przychód ze zbycia składników mienia (chodzi o art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT), wymieniał przede wszystkim rzeczy będące środkami trwałymi. Nie wspominał o tych, które nie zostały wprowadzone do stosownej ewidencji.

Właściciel firmy mógł więc rozliczać w kosztach wydatki na eksploatację np. nieruchomości użytkowej, a przy jej sprzedaży nie płacić podatku. Potwierdzało to orzecznictwo sądowe, przede wszystkim uchwała siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 lutego 2014 r. (II FPS 8/13), w której wyraźnie stwierdzono, że odpłatne zbycie nieruchomości, która nie była ujęta w ewidencji środków trwałych, nie jest przychodem z działalności gospodarczej.

Z pytania wynika, że lokal został sprzedany w grudniu, co oznacza, że przedsiębiorca nie musi wykazywać go w firmowym rozliczeniu. Nieruchomość nie będzie też opodatkowana poza działalnością. Sprzedano ją bowiem po upływie pięciu lat od nabycia (licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją kupiono).

Wierzytelności przedawnione i sprzedane jako koszt

Pod koniec roku sprzedałem kilka przedawnionych wierzytelności, które wcześniej były wykazane po stronie przychodów. Czy stratę z tych transakcji mogę zaliczyć do podatkowych kosztów?

Przepisy pozwalają na odliczenie strat z odpłatnego zbycia wierzytelności (art. 23 ust. 1 pkt 34 ustawy o PIT). Nie zastrzegają, że muszą to być należności nieprzedawnione. Jedyny warunek to wcześniejsze zaliczenie wierzytelności do przychodów. Tak wynika również z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lutego 2015 r. (II FSK 3113/12). Podkreślono w nim, że nie ma żadnych racji gospodarczych, aby z przepisu o rozliczeniu strat wyłączać wierzytelności przedawnione.

Naliczenie kosztu w takiej sytuacji może jednak spowodować spór z fiskusem. Urzędy odmawiają bowiem prawa do odliczenia straty, powołując się na art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT (wykluczający z kosztów wierzytelności przedawnione). Jak czytamy w odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytanie „Rzeczpospolitej" (opisywaliśmy ją 25 lipca 2013 r.): „Ustawodawca wyraźnie wskazał, że jeżeli wierzytelność jest przedawniona, to nie może być kosztem uzyskania przychodów. Logiczną konsekwencją wyłączenia z kosztów podatkowych wierzytelności przedawnionych jest również brak możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych strat ze zbycia takich wierzytelności".

Kiedy powstaje przychód z odszkodowania

W zeszłym roku skradziono nam firmowy samochód. Stratę (wartość początkowa minus odpisy amortyzacyjne) zaksięgowaliśmy po stronie kosztów. W styczniu dostaliśmy odszkodowanie od ubezpieczyciela. Czy wpływa na ubiegłoroczne rozliczenie?

Odszkodowanie za szkody dotyczące firmowych składników majątku jest przychodem z działalności gospodarczej. Powstaje jednak dopiero w momencie otrzymania. Skoro przedsiębiorca dostał je w styczniu, to nie wpłynie na ubiegłoroczne rozliczenie (będzie przychodem w 2015 r.).

Przemysław Wojtasik, specjalista w zakresie podatków, odpowiada na pytania czytelników związane z rocznym rozliczeniem podatku dochodowego.