Jestem czynnym podatnikiem VAT wykonującym wyłącznie czynności opodatkowane. W październiku 2010 r. kupiłem samochód osobowy od osoby fizycznej na podstawie umowy sprzedaży (cena zakupu 30 000 zł). Zakup tego pojazdu nie wygenerował zatem u mnie podatku naliczonego. Samochód jest środkiem trwałym w mojej firmie od października 2010 r. Obecnie zamierzam zmienić samochód firmowy (wartość rynkowa dotychczas używanego auta to ok. 14 000 zł). Czy korzystniej, od strony VAT, będzie ten samochód sprzedać, czy też przekazać na potrzeby osobiste lub podarować żonie? – pyta czytelnik.

Korzystniej będzie przekazać samochód na potrzeby osobiste własne czy np. żony, gdyż ?w takim przypadku w ogóle nie wystąpi VAT.

Ze stawką 23 proc.

Obecnie sprzedaż samochodu osobowego nabytego bez prawa do odliczenia podatku naliczonego (podatek naliczony przy zakupie pojazdu nie wystąpił) podlega opodatkowaniu według podstawowej 23-proc. stawki VAT.

Przykład

Załóżmy, że czytelnik sprzeda samochód ?za 14 000 zł. VAT od tej dostawy wyniesie zatem ?3220 zł (14 000 zł x 23 proc.).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że czytelnik wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane VAT. Oznacza to, że przedmiotowy samochód wykorzystywany był wyłącznie przy wykonywaniu czynności opodatkowanych tym podatkiem, a to wyklucza możliwość zastosowania zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli ?z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Na podstawie tego przepisu ze zwolnienia korzysta zatem dostawa towarów tylko i wyłącznie w sytuacji łącznego spełnienia dwóch warunków, tj.:

- całkowitego braku prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tego pojazdu (warunek ten jest spełniony, gdyż pojazd został nabyty na podstawie umowy sprzedaży, bez VAT),

- wykorzystywania towaru wyłącznie do czynności zwolnionych z VAT (warunek ten ?w przypadku czytelnika nie jest spełniony).

Tak jak dostawa...

Przez odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju, stosownie do art. 7 ust. 2 w zw. ?z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, ?w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego ?z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W przypadku towarów, które są przedmiotem nieodpłatnego przekazania, zużycia na cele osobiste lub darowizny warunkiem opodatkowania dostaw we wszystkich tych ww. przypadkach jest przysługiwanie podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego ?w całości lub w części z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

...ale pod warunkiem

Nie jest natomiast konieczne skorzystanie ?z tego prawa. Wystarcza sam fakt, że prawo takie podatnikowi przysługiwało.

Jeżeli podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (zużycie, darowizna) tych towarów pozostaje neutralne dla VAT (interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 8 sierpnia 2014 r., IPTPP2/443-417/ 14-4/JN; interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 8 kwietnia 2014 r., ILPP2/443-83/14-2/EN).

Czytelnik kupił swój samochód, zawierając umowę z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej (podatek naliczony w ogóle nie wystąpił). Nieodpłatne przekazanie pojazdu na potrzeby osobiste czytelnika (ewentualnie podarowanie samochodu żonie) nie podlega zatem podatkowi od towarów i usług. Nie ma znaczenia, że spełniony jest drugi warunek zastosowania art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, tj. przekazanie towaru/samochodu na potrzeby osobiste podatnika (zob. art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT) lub jego darowizna (zob. art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy ?o VAT). Do zastosowania art. 7 ust. 2 ustawy o VAT konieczne jest bowiem łączne spełnienie dwóch warunków, tj.:

- ?przysługiwanie prawa do odliczenia (chociażby w części) podatku naliczonego ?z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tego towaru lub jego części składowych, oraz

- ?m.in. przekazanie towaru na cele osobiste podatnika (bądź darowizna towaru).

Fiskus może zakwestionować

Warto przy tym zaznaczyć, że Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 9 lipca 2014 r. (IBPP2/443-638/14/ICz) stwierdziła, iż ewentualna sprzedaż samochodu wycofanego uprzednio z działalności gospodarczej i przekazanego na potrzeby osobiste podatnika nie podlega opodatkowaniu VAT, gdyż taka osoba, sprzedając samochód, który w tym momencie wchodzi w skład jej majątku osobistego, nie działa w charakterze podatnika VAT.

Oczywiście należy liczyć się z tym, że organy podatkowe mogą zakwestionować brak opodatkowania sprzedaży takiego samochodu, jeśli z okoliczności wynikałoby, że nieodpłatne przekazanie samochodu do majątku prywatnego miało na celu obejście ustawy o VAT. Jaskrawym przykładem może być sytuacja przekazania samochodu na potrzeby osobiste (bez VAT), a następnie jego sprzedaż za kilka lub kilkanaście dni.

Korekta nie jest potrzebna

Sprzedaż lub nieodpłatne przekazanie samochodu osobowego w przypadku czytelnika nie wiążę się z obowiązkiem korekty odliczonego podatku naliczonego w trybie art. 90b, art. 91 ustawy o VAT czy art. 11 ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2014 r., poz. 312), gdyż podatek naliczony w tym przypadku nie wystąpił.

Autor jest doradcą podatkowym