Zgodnie z art. 239f § 1 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) organ podatkowy pierwszej instancji wstrzymuje wykonanie decyzji ostatecznej w razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego. Wstrzymanie wykonania wspomnianej decyzji następuje:

1) ?na wniosek – po przyjęciu zabezpieczenia wykonania zobowiązania wynikającego z decyzji wraz ?z odsetkami za zwłokę – do wysokości zabezpieczenia i na czas jego trwania lub

2) ?z urzędu – po prawomocnym wpisie hipoteki przymusowej lub wpisie zastawu skarbowego korzystających z pierwszeństwa zaspokojenia, które zabezpieczają wykonanie zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę – do wysokości odpowiadającej wartości przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego.

Ocena, czy zaistniały przesłanki uzasadniające wstrzymanie wykonania decyzji, może nastąpić dopiero po stwierdzeniu formalnej dopuszczalności wstrzymania jej wykonania. W pierwszej kolejności należy więc rozstrzygnąć, czy:

- ?decyzja ostateczna objęta wnioskiem o wstrzymanie wykonania podlega wstrzymaniu,

- ?wnioskowany tryb ma w danej sytuacji zastosowanie.

Dopiero na tej podstawie da się ocenić zaistnienie przesłanek uzasadniających wstrzymanie wykonania decyzji (wyrok NSA z 10 lutego 2010 r., II FSK 1471/08).

Przesłanek jest kilka

Wstrzymanie wykonania decyzji ostatecznej trwa do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego. Występujący ?w 239f § 1 o.p. zwrot: „organ podatkowy pierwszej instancji wstrzymuje wykonanie decyzji ostatecznej" ma dla organu podatkowego charakter obligujący. Ale tylko i wyłącznie wtedy, gdy podatnik spełnił wszystkie przesłanki określone ?w tym przepisie, a więc:

- ?wniósł skargę do sądu administracyjnego na decyzję ostateczną, złożył zabezpieczenie wykonania zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę do wysokości zabezpieczenia i na czas jego trwania w formie ?(art. 33d § 2 o.p.):

1) gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej lub

2) poręczenia banku, lub

3) weksla z poręczeniem wekslowym banku, lub

4) czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku, lub

5) zastawu rejestrowego na prawach z papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski – według ich wartości nominalnej albo

6) uznania kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego, albo

7) pisemnego, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej, i

- ?złożył wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji ostatecznej.

Zabezpieczenie służy tylko i wyłącznie zabezpieczeniu zobowiązania podatkowego, konkretnego ?i określonego w decyzji wymiarowej organu (wyrok WSA w Warszawie ?z 5 grudnia 2013 r., VI SA/Wa 1986/13).

Gdy podatnik, który wniósł skargę do sądu administracyjnego, występuje z wnioskiem o wstrzymanie wykonania decyzji ostatecznej,  to organ podatkowy pierwszej instancji ma obowiązek rozpatrzyć ten wniosek bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 14 dni. Jeśli organ ten dopuści się zwłoki (nie załatwi wniosku we wskazanym terminie), to w efekcie niejako automatycznie spowoduje wstrzymanie wykonania decyzji do czasu doręczenia postanowienia w sprawie przyjęcia zabezpieczenia, chyba że przyczyny niezałatwienia wniosku w terminie zostały spowodowane przez stronę.

Postanowienie

Organ podatkowy pierwszej instancji rozstrzyga w sprawie wniosku podatnika o wstrzymanie wykonania decyzji, wydając postanowienie. W tym rozstrzygnięciu powinien wyjaśnić stronie zasadność przesłanek, które były podstawą rozstrzygnięcia. Podatnik może złożyć do organu podatkowego wyższego stopnia zażalenie na to postanowienie. Ma na to siedem dni od dnia otrzymania postanowienia.

Złożenie wniosku nie oznacza, że podatnik nie może wykonać decyzji fiskusa. Ustawodawca dopuszcza możliwość dobrowolnego wykonania decyzji przez podatnika (np. wpłacenia zaległości), mimo że złożył on wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji i wniosek ten został uwzględniony.