Sprzedaż osobowego auta może oznaczać utratę zwolnienia

Drobny przedsiębiorca, który do tej pory nie rozliczał VAT i który zbywa samochód, nie będzie już mógł korzystać ?z dotychczasowego przywileju. I to mimo że w stosunku do tego pojazdu nie wystąpi obowiązek podatkowy w akcyzie.

Publikacja: 19.02.2014 06:30

Sprzedaż osobowego auta może oznaczać utratę zwolnienia

Foto: www.sxc.hu

Marcin Szymankiewicz

Drobni przedsiębiorcy mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT (od 1 stycznia 2014 r. zwolniona jest dokonywana przez nich sprzedaż). Trzeba jednak mieć na uwadze, że czasem sprzedaż samochodu osobowego może ich pozbawić prawa do korzystania z tego zwolnienia, nawet jeżeli nie zostanie przekroczony limit wartości sprzedaży ?w wysokości 150 000 zł.

Czego się nie wlicza

Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT).

Stosownie do art. 113 ust. 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r., do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, nie wlicza się:

1) ?wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;

2) ?odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT, z wyjątkiem:

a) ?transakcji związanych ?z nieruchomościami,

b) ?usług, o których mowa ?w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 ?i 38–41 ustawy o VAT,

c) ?usług ubezpieczeniowych

– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

3) ?odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych ?i prawnych podlegających amortyzacji.

Także dla rozpoczynających

Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 ustawy o VAT, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej ?w roku podatkowym, kwoty określonej w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT).

Przykład

Pan Roman prowadzi mały zakład krawiecki. Roczna wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekracza u niego 90 000 zł rocznie. Pan Roman może korzystać ze zwolnienia podmiotowego w VAT.

W gronie podatników, którzy nie mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego, ustawodawca wymienił m.in. podatników dokonujących dostaw:

– energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),

– wyrobów tytoniowych,

– samochodów osobowych, innych niż nowe środki transportu, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

Trzeba aktualizować dane

Oznacza to, że podatnicy dokonujący dostaw tych towarów, nawet w wypadku obrotów nieprzekraczających kwoty limitu określonej ?w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, są podatnikami VAT. Jak stwierdziła Izba Skarbowa ?w Łodzi w interpretacji z 28 sierpnia 2013 r. (IPTPP2/443-463/?13-2/PR), utrata zwolnienia wskutek dokonania dostawy towarów objętych podatkiem akcyzowym jest niezależna od wysokości uzyskanego obrotu z tej dostawy.

Stosownie do art. 96 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, którzy utracili zwolnienie, muszą przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 ustawy o VAT złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne jako podatnicy VAT czynni (druk VAT-R). W wypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni konieczne jest złożenie aktualizacji tego zgłoszenia przed dniem, w którym nastąpiła utrata prawa do zwolnienia (zob. art. 96 ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT).

Opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlegają, stosownie do art. 1 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, wymienione w niej wyroby akcyzowe oraz samochody osobowe.

Co jest obciążone daniną

Oznacza to, że sprzedaż samochodów osobowych pozbawia podatnika prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego w VAT.

Wydaje się, że aktualność zachowuje pogląd reprezentowany na gruncie poprzedniego stanu prawnego przez organy podatkowe, zgodnie ?z którym podatnik dokonujący sprzedaży samochodów osobowych (zarejestrowanych w Polsce) traci zwolnienie podmiotowe, pomimo że w stosunku do tych samochodów nie wystąpi obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie ?z 12 czerwca 2013 r., IPPP2/443-520/13-2/MAO; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 3 lipca 2012 r., IPPP2/443-544/12-2/DG; interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 14 czerwca 2012 r., IPTPP1/?443-226/12-2/IG). Organy podatkowe podnosiły, że nie jest wystarczające, w kontekście regulacji art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2103 r.), odwoływanie się jedynie do art. 100 ustawy o podatku akcyzowym, uszczegóławiającym opodatkowanie akcyzą samochodów osobowych. Wyłączenie ze zwolnienia, o jakim mowa w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b ustawy o VAT, nie jest bowiem związane ze statusem podatnika (w świetle ustawy o podatku akcyzowym – podatnika akcyzy), ale z rodzajem towaru, który jest przedmiotem dokonywanego przez niego obrotu (dostawy). Tym samym należy rozróżnić pojęcia „podatnik podatku akcyzowego" i „towary akcyzowe". Podatnikiem podatku akcyzowego jest podmiot dokonujący obrotu towarami akcyzowymi. Natomiast towary akcyzowe to rzeczy lub usługi objęte obowiązkiem w podatku akcyzowym. Z punktu widzenia utraty prawa do zwolnienia istotny jest sam fakt dokonywania dostaw towarów akcyzowych, a nie okoliczność, czy ?na podatniku ciąży obowiązek podatkowy w akcyzie (tak ?interpretacja Izby Skarbowej ?w Łodzi z 28 sierpnia 2013 r., IPTPP2/443-463/13-2/PR) >patrz ramka.

Przykład

Dwaj podatnicy – pan Andrzej ?i pan Ryszard – korzystają ze zwolnienia podmiotowego ?w VAT. Obaj sprzedali 14 stycznia 2014 r. samochody osobowe ?nabyte latem 2013 r. Sprzedane samochody nie są środkami trwałymi w ich firmach, chociaż ?były nabyte na firmę. Nie są także nowymi środkami transportu. ?Pan Andrzej sprzedał używany samochód osobowy zarejestrowany w Polsce (jego dostawa nie podlegała akcyzie), a pan Ryszard sprzedał sprowadzony z Niemiec samochód osobowy niezarejestrowany jeszcze ?w Polsce (jego nabycie wewnątrzwspólnotowe oraz późniejsza sprzedaż w Polsce podlegały akcyzie).

Niestety obaj panowie utracą ?prawo do zwolnienia podmiotowego, pomimo że tylko pan Ryszard stał się podatnikiem akcyzy. Obaj panowie dokonali bowiem dostawy towaru akcyzowego, tj. samochodu osobowego. Panowie ci utraciliby prawo do zwolnienia podmiotowego również w poprzednim stanie prawnym (do końca 2013 r.), ?np. gdyby sprzedali samochody ?w grudniu 2013 r.

Wniosku takiego nie zmienia okoliczność, że:

Na gruncie poprzedniego stanu prawnego odnośnie do dostawy samochodów osobowych zwolnionych na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT stanowisko to potwierdzały organy podatkowe (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie ?z 12 czerwca 2013 r., IPPP2/443-520/13-2/MAO; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 5 października 2012 r., IPPP2/443-754/12-4/JW). Należy tutaj przypomnieć, że od 1 stycznia 2014 r. uległy istotnej zmianie (ograniczeniu) zasady korzystania ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (na ten temat pisaliśmy w „Prawie i Praktyce" z 20 grudnia, ?str. >D3 –„Stare auto lepiej sprzedać w grudniu").

Jako środek trwały

Do 31 grudnia 2013 r. wniosku takiego nie zmieniała również okoliczność, że sprzedawany samochód był środkiem trwałym w przedsiębiorstwie podatnika. Także w tym wypadku obrotu z tytułu takich czynności nie wliczało się do wartości sprzedaży branej pod uwagę przy określaniu limitu 150 000 zł (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie ?z 22 lutego 2013 r., IPPP3/443-1247/12-2/RD; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 10 lutego 2011 r., IPPP2/443-874/10-2/JW).

Przykład

Pani Teresa, korzystająca ze zwolnienia podmiotowego w VAT, sprzedała 17 października 2013 r. samochód osobowy (środek trwały w jej firmie od 2009 r.). W związku ze sprzedażą tego samochodu osobowego pani Teresa utraciła prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego ?i powinna była złożyć zgłoszenie VAT-R.

Natomiast od 1 stycznia 2014 r. dokonanie dostawy samochodu osobowego, zaliczonego do środków trwałych w przedsiębiorstwie podatnika zwolnionego na podstawie art. 113 ust. 1 lub ust. 9 ustawy o VAT, jeżeli dostawa nie dotyczy nowego środka transportu, nie pozbawia podatnika dokonującego takiej dostawy prawa do korzystania ze zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 lub ust. 9 ustawy o VAT.

Przykład

Znana nam z poprzedniego przykładu pani Teresa zaczekała ze sprzedażą swojego samochodu osobowego ?3 miesiące i sprzedała go ?10 stycznia 2014 r. Sprzedaż tego samochodu nie pozbawia pani Teresy prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego, gdyż samochód stanowił środek trwały w jej firmie, a był już zaliczany do nowych środków transportu. Obrotu uzyskanego ze sprzedaży tego samochodu pani Teresa nie powinna uwzględniać do limitu ?150 000 zł, od którego zależy możliwość stosowania zwolnienia podmiotowego.

Zwolnienie nie dla każdego

Stosownie do art. 113 ust. 13 ustawy o VAT zwolnienia nie stosuje się do podatników:

1) dokonujących dostaw:

a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT,

b) ?towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, ?w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

– energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),

– wyrobów tytoniowych,

– ?samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e (poniżej), zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

c) ?budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b ustawy o VAT,

d) terenów budowlanych,

e) nowych środków transportu;

2) świadczących usługi:

a) prawnicze,

b) ?w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

c) jubilerskie;

3) ?nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Tak jak w zeszłym roku

Również w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., zwolnień, o których mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, nie stosowało się m.in. do podatników dokonujących dostaw: