Składanie zeznań podatkowych nie powoduje utraty zwolnienia podmiotowego z VAT

Doradztwem, o którym mowa w art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy o VAT, jest m.in. doradztwo podatkowe.

Obowiązki kancelarii rachunkowych

Zakres usług wykonywanych przez osoby świadczące usługi księgowe (biura rachunkowe) zazwyczaj obejmuje prowadzenie:

- ksiąg handlowych (w przypadku pełnej księgowości),

- podatkowej książki przychodów i rozchodów,

- ewidencji VAT sprzedaży i zakupów,

- ewidencji środków trwałych i wyposażenia oraz sporządzania tabel amortyzacyjnych,

- ewidencji przychodów na potrzeby zryczałtowanego podatku,

- ewidencji wynagrodzeń, narzutów na wynagrodzenia,

- dokumentacji kadrowo-płacowej oraz rozliczeń z ZUS, PFRON, a także

- sporządzanie i wysyłkę deklaracji rozliczeniowych ZUS,

- sporządzanie i wysyłkę deklaracje, zeznań i informacji podatkowych (np. (VAT-7, VAT-7K, PIT-11, PIT-4R, PIT-8AR, PIT-36, PIT-36L, PIT-28) – na podstawie udzielonych pełnomocnictw niektóre biura rachunkowe podpisują i składają te dokumenty we właściwych urzędach skarbowych.

Porady i wyjaśnienia

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym czynności doradztwa podatkowego obejmują:

1. udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;

2. prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie;

3. sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie;

4. reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych w sprawach wymienionych w pkt 1.

Przepisy te stosuje się odpowiednio do czynności wykonywanych na rzecz osób trzecich odpowiedzialnych za zaległości podatkowe oraz następców prawnych podatników, płatników lub inkasentów w zrozumieniu ordynacji podatkowej (art. 2 ust. 1a ustawy o doradztwie podatkowym).

Tylko uprawnione podmioty

Zawodowe wykonywanie czynności, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy o doradztwie podatkowym, zastrzeżone jest wyłącznie dla podmiotów uprawnionych w rozumieniu ustawy o doradztwie podatkowym (art. 2 ust. 2 ustawy o doradztwie podatkowym), a więc (w przypadku osób fizycznych): dla osób fizycznych, wpisanych na listę doradców podatkowych, adwokatów i radców prawnych oraz biegłych rewidentów. Ci ostatni z wyłączeniem czynności, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o doradztwie podatkowym, czyli z wyłączeniem reprezentowania klientów (art. 3 ustawy o doradztwie podatkowym). Podmiotami uprawnionymi do wykonania czynności doradztwie podatkowego są również podmioty wymienione w art. 4 ustawy o doradztwie podatkowym. Dla omawianego problemu lista tych podmiotów nie ma jednak znaczenia i zostanie pominięta.

Muszą mieć kwalifikacje

W przypadku osób fizycznych usługi rachunkowo–księgowe mogą być wykonywane przez:

- osoby posiadające certyfikat księgowy,

- osoby fizyczne wpisane na listę doradców podatkowych,

- biegłych rewidentów

(zob. art. 76a ust. 4 ustawy o rachunkowości).

Usługowe prowadzenie ksiąg

Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na świadczeniu usług w zakresie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 ustawy o rachunkowości, tj. m.in. prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym (art. 76a ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 3 pkt 2 – 6 ustawy o rachunkowości).

Przedsiębiorcy wykonujący działalność polegającą na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych, są również uprawnieni do wykonywania działalności, obejmującej:

1. prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie;

2. sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie

– w zakresie określonym odrębnymi przepisami (art. 76a ust. 2 ustawy o rachunkowości).

Działalność, o której mowa w art. 76a ust. 1 i 2 ustawy o rachunkowości, mogą wykonywać:

1. przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, jeżeli są uprawnieni do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych,

2. pozostali przedsiębiorcy, pod warunkiem, że czynności z tego zakresu będą wykonywane przez osoby uprawnione do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (art. 76a ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Gdy usługi rachunkowo-księgowe świadczy licencjonowany księgowy (osoba posiadająca certyfikat księgowego) niebędący doradcą podatkowym bądź biegłym rewidentem, to należy uznać, że osoba ta nie wykonuje czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, tj. nie wykonuje usług o charakterze doradczym.

Fiskus potwierdza

Również organy podatkowe przyznają, że fakt sporządzania, podpisywania i składania w urzędach skarbowych deklaracji, informacji i zeznań podatkowych nie powoduje automatycznej utraty prawa do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego (interpretacja ministra finansów z 23 kwietnia 2013 r., PT8/033/ 105/ 218/WCX/13/RD-37589; interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 29 stycznia 2013 r., IBPP1/443-1139/12/MS; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 4 kwietnia 2012 r., IPPP2/443-233/12-2/KOM). Niektóre organy podatkowe dodają przy tym warunek, że przygotowanie deklaracji podatkowych nie może być realizowane w ramach odrębnego zlecenia, lecz musi stanowić element kompleksowej usługi w zakresie rachunkowości (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 11 marca 2013 r., IBPP1/443-1217/12/AW).

To się może opłacać

Wybór zwolnienia podmiotowego oznacza, że podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług służących prowadzeniu działalności gospodarczej (np. czynsz najmu plus związane z nim media, koszty Internetu, koszty usług telekomunikacyjnych, zakup sprzętu i materiałów biurowych, zakup literatury fachowej i oprogramowania zawodowego). Zazwyczaj jednak podatek naliczony z tytułu tych zakupów nie przekracza w biurach rachunkowych kwoty podatku należnego, który trzeba byłyby zapłacić w sytuacji wyboru statusu podatnika VAT czynnego. A poza tym naliczony VAT, w stosunku do którego podatnik nie miał prawa odliczenia (z uwagi na to, że korzystał ze zwolnienia podmiotowego) staje się jego kosztem uzyskania przychodów – częściowo można go zatem w pewien sposób odzyskać. Dla biur rachunkowych, których obroty nie przekraczają rocznie 150 000 zł wybór zwolnienia podmiotowego może się bardziej opłacać niż dokonanie rejestracji jako podatnik VAT czynny. Z kolei biura rachunkowe, które są obecnie zarejestrowane jako podatnicy VAT czynni, a ich wartość sprzedaży nie przekracza ustawowego limitu 150 000 zł, mogą rozważyć wybór zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Przykład

Biuro rachunkowe świadczy wyłącznie usługi rachunkowo-księgowe, bez doradztwa. W 2013 r. łączna wartość sprzedaży wyniesie 110 700 zł (sprzedaż wyłącznie z tytułu usług rachunkowo-księgowych), a łączna wartości zakupów opodatkowanych VAT (według różnych stawek) wyniesie 40 000 zł, w tym VAT 7 000 zł. W zależności od wyboru formy opodatkowania VAT wysokość podatku należnego i dochodu za 2013 r. będzie się przedstawiać następująco >patrz tabela.

W kalkulacji nie objęto poniesionych wydatków nieobjętych VAT (np. składek ZUS, czy wynagrodzeń pracowników).

W przypadku wyboru zwolnienia biuro rachunkowe nie  zapłaci VAT do urzędu skarbowego w wysokości 13 700 zł. Musi jednak mieć na uwadze, że jego dochód (a co za tym idzie i podatek dochodowy) będzie o 13 700 zł wyższy (np. jeżeli osoba prowadząca biuro wybrałaby podatek liniowy, to zapłaci PIT wyższy o 2603 zł). Łącznie korzyść z wyboru zwolnienia podmiotowego dla biura rachunkowego wyniesie zatem nie 13 700 zł, lecz tylko 11 097 zł.

Jeżeli biuro rachunkowe byłoby w 2013 r. podatnikiem VAT czynnym, a przewiduje, że tego rzędu wielkości sprzedaży i zakupów będzie mieć również w 2014 r., to korzystny dla biura może być wybór zwolnienia od 2014 r.

Uwaga! Korzystanie ze zwolnienia będzie możliwe do czasu, gdy wartość sprzedaży opodatkowanej, związanej z działalnością gospodarczą, w trakcie roku podatkowego nie przekroczy kwoty określonej w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, a w przypadku podatników rozpoczynających działalność – w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym. Należy jednak pamiętać, że aby móc skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, należy nie tylko nie świadczyć usług doradztwa, ale i innych czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.

Jeżeli obok usług rachunkowo - księgowych podatnik wykonuje inne czynności, oczywiście z wyjątkiem wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, to korzystanie z omawianego zwolnienia jest możliwe, jeżeli łączna wartość sprzedaży nie przekroczy limitów wskazanych w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT (interpretacja  Izby Skarbowej w Warszawie z 19 czerwca 2012 r., IPPP2/443-272/12-5/IŻ).

Wolno ponownie skorzystać

Zarówno w 2013 r., jak i w 2014 r., stosownie do art. 113 ust. 11 ustawy o VAT, podatnik, który utracił prawo do zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Zmiana brzmienia tego przepisu (art. 113 ust. 11) od 1 stycznia 2014 r. nie ma praktycznego znaczenia. Dotyczy bowiem dostosowania go do nowego brzmienia art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Kiedy zwolnienie traci moc

W przypadku przekroczenia limitu 150 000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających działalność w trakcie roku podatkowego – w proporcji do okresu prowadzonej działalności:

- w 2013 r. zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty – obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę (art. 113 ust. 5 i 10 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r.)

- od 1 stycznia 2014 r. zwolnienie utraci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę (art. 113 ust. 5 i 10 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r.).

Wskazane jest uzyskanie interpretacji

Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy

W sytuacji, gdy czynności polegające na prowadzeniu, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych, bądź sporządzaniu, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie – byłyby wykonywane przez doradcę podatkowego lub biegłego rewidenta, to istnieje ryzyko uznania ich za czynności doradztwa podatkowego. Skutkowałoby to niemożnością zastosowania zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT.

W praktyce organów podatkowych można spotkać wprawdzie interpretacje przyznające możliwość skorzystania z tych zwolnień, jeżeli nie są wykonywane usługi o charakterze doradczym (nie są udzielane porady) przez osobę będącą:

- doradcą podatkowym (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 24 lutego 2012 r., ITPP2/443-1698/11/KT; interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 4 stycznia 2012 r., ILPP1/443-1302/11-2/AW),

- biegłym rewidentem (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 11 grudnia 2012 r., IBPP1/443-935/12/LSz; interpretacja  Izby Skarbowej w Katowicach z 14 grudnia 2012 r., IBPP1/443-960/12/AW).

Warto jednak, aby te osoby zachowały ostrożność i uzyskały pisemną interpretacje prawa podatkowego przez wyborem omawianego zwolnienia. Ustawa o doradztwie uznaje bowiem za czynności doradztwa podatkowego sporządzanie ewidencji podatkowych, czy podpisywanie deklaracji podatkowych wykonywane m.in. przez doradców podatkowych i biegłych rewidentów.