Działalność nierejestrowana jest formą wykonywania działalności nastawionej na osiągnięcie zysku, która nie wymaga jednak rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), jak ma to miejsce w przypadku „klasycznej” działalności gospodarczej. Działalność nierejestrowana jest zatem uproszczoną formą aktywności zarobkowej, którą ustawodawca kieruje przede wszystkim do osób, które planują drobną działalność na niewielką skalę. Działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą, choć na pierwszy rzut oka może się wydawać, że obie formy aktywności wiele łączy. Obecnie istnieją dwa warunki, których spełnienie umożliwia prowadzenie działalności nierejestrowanej:

1) brak przekroczenia równowartości 75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę w ramach działalności nierejestrowanej;

2) brak zarejestrowanej działalności gospodarczej w CEIDG w ciągu ostatnich 5 lat.

Obowiązkowa kasa fiskalna?

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Od tej ogólnej zasady zachodzi jednak szereg wyjątków. Szereg wyłączeń z tego obowiązku przewidują przepisy rozporządzenia ministra finansów z 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Wśród wyjątków od obowiązku posiadania kasy fiskalnej można w szczególności wskazać na ten wynikający z §3 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia, który dotyczy właśnie działalności nierejestrowanej. Zgodnie z tym przepisem podatników zwalnia się z obowiązku prowadzenia ewidencji w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2027 r., u których wartość sprzedaży dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła kwoty 20 000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli wartość sprzedaży z tego tytułu, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, nie przekroczyła kwoty 20 000 zł.

Przykład

Pani Joanna sprzedaje wiązanki kwiatowe na lokalnym ryneczku. Kwiaty pochodzą z jej własnego ogrodu, zaś sprzedaż dokonywana jest na rzecz osób fizycznych. Wartość sprzedaży w poszczególnych miesiącach 2024 r. wynosiła pomiędzy 0 zł a 1500 zł, zaś łącznie wyniosła 10 000 zł w całym 2024 r. Joanna nie musi posiadać kasy fiskalnej, gdyż korzysta z wyłączenia z obowiązku posiadania kasy fiskalnej, na podstawie §3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra finansów z 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Trzeba przewidywać przychody

Nieco inaczej kształtuje się jednak sytuacja osób, które dopiero rozpoczynają prowadzenie działalności. W tych przypadkach zastosowanie znajdzie przepis §3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia. Zgodnie z nim zwalnia się z obowiązku prowadzenia ewidencji w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2027 r., podatników, u których wartość sprzedaży dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła kwoty 20 000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli wartość sprzedaży z tego tytułu, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, nie przekroczyła kwoty 20 000 zł.

Przykład

Pan Waldemar jest pasjonatem kowalstwa. Wielokrotnie wykonywał wyroby kute na rzecz członków swojej rodziny i znajomych, lecz nigdy nie czerpał z tej pasji korzyści finansowych. W związku z rosnącymi kosztami swojej pasji postanowił podjąć się wykonywania zamówień komercyjnych. Ze względu na podeszły wiek Waldemar nie planuje jednak szerokiej skali działalności i zakłada, że uzyska ze sprzedaży wyrobów kutych maksymalnie 1500 zł miesięcznie. Łączna planowana przez Waldemara wartość sprzedaży w roku 2025 wynosi więc 18 000 zł. Waldemar korzysta zatem z wyłączenia z obowiązku posiadania kasy fiskalnej, na podstawie §3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia ministra finansów z 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Kiedy kasa fiskalna zawsze obowiązkowa?

W niektórych sytuacjach kasa fiskalna jest jednak zawsze obowiązkowa – i to niezależnie od rocznej wartości sprzedaży. Rodzaje działalności, które wymagają posiadania kasy fiskalnej niezależnie od rocznej wartości sprzedaży, zostały opisane w §4 rozporządzenia ministra finansów z 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Do tej kategorii należy m.in. działalność w zakresie świadczenia usług taksówkarskich, wymiany opon, usług fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych, mycia samochodów czy usług parkingowych. W takich przypadkach kasa fiskalna jest wymagana nawet wówczas, gdy działalność jest prowadzona w formie nierejestrowanej.

Przykład

Pan Czesław jest właścicielem nieruchomości położonej w bezpośrednim sąsiedztwie cmentarza komunalnego. W związku z tym postanowił odpłatnie udostępniać część swojej posesji w dniu 1 listopada 2025 r. i planuje z tego tytułu uzyskać około 10 000 zł. Czesław nie może skorzystać z wyłączenia z obowiązku posiadania kasy fiskalnej, ze względu na przepis §4 ust. 1 pkt 2 lit. n rozporządzenia ministra finansów z 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Artykuł powstał we współpracy z siecią Kancelarie RP