17 stycznia 2013 r. Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan złożyła wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z konstytucją przepisów ustawy o PIT w zakresie, w jakim przewidują opodatkowanie dodatkowych świadczeń pracowniczych.

PKPP Lewiatan we wniosku zarzuca organom podatkowym błędną wykładnię językową art. 11 ust. 1 ustawy o PIT w zakresie wyrażenia „otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń".

Czy są zgodne z ustawą zasadniczą

Zdaniem PKPP Lewiatan organy podatkowe, stosując ten przepis, utożsamiały słowo „otrzymane" z „możliwością otrzymania", przez co nadały mu treść niezgodną z konstytucją. Ponadto PKPP Lewiatan, podsumowując wniosek, stwierdziła, że „Z punktu widzenia adresatów norm podatkowych istotne jest, aby przepisy określające wszystkie elementy zobowiązania podatkowego nie pozostawiały wątpliwości co do zakresu opodatkowania. W przypadku opodatkowania pozapłacowych świadczeń pracowniczych takie wątpliwości istnieją.

W konsekwencji pracodawcy-płatnicy, mimo zachowania należytej staranności związanej z interpretacją przepisów, nie są w stanie ustalić, czy świadczenia, które oferują swoim pracownikom w ramach zatrudnienia na podstawie stosunku pracy, stanowią przychód podlegający opodatkowaniu, a tym samym, czy są obowiązani obliczyć i pobrać zaliczkę podatku od tego przychodu i tym samym pomniejszyć kwotę wynagrodzenia netto".

Kolejny wniosek w celu rozstrzygnięcia wątpliwości w sprawie opodatkowania dodatkowych świadczeń na rzecz pracowników złożył Rzecznik Praw Obywatelskich do Naczelnego Sądu Administracyjnego (wniosek z 17 maja 2013 r., RPO-727170-V/13/JG). Rzecznik wniósł o udzielenie odpowiedzi na dwa zagadnienia prawne:

1) Czy wydatki poniesione przez pracodawcę na zorganizowanie imprezy integracyjnej stanowią dla pracownika-uczestnika przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PIT?

2) Gdy przedsiębiorca organizujący imprezę integracyjną nie może przyporządkować wartości otrzymanych świadczeń do konkretnego pracownika, to czy możliwe jest ustalenie kwoty przychodu z innego świadczenia podlegającego opodatkowaniu?

Przepisy niezmienne, zdania różne

W uzasadnieniu wniosku zwrócono uwagę na brak jednolitości w wydawanych orzeczeniach oraz interpretacjach, bowiem „od 2007 r. interpretacje indywidualne wydawane przez organy podatkowe zaczęły zawierać tezy odmienne. W okresie, w którym nastąpiła zmiana podejścia organów podatkowych do kwestii świadczeń na rzecz pracowników, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w części dotyczącej przychodów ze stosunku pracy nie zostały zmienione.

W ślad za zmieniającym się podejściem organów podatkowych do kwestii świadczeń na rzecz pracowników zmianie uległo również orzecznictwo sądów administracyjnych".

Powołano się na ostatnie wyroki NSA, w których został przedstawiony całkowicie odmienny pogląd, tj. wyrok NSA z 20 lutego 2013 r. (II FSK 1256/11) prezentujący stanowisko, że jeśli nie można przyporządkować świadczeń do konkretnego pracownika, to brak jest podstaw do ustalenia kwoty przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia.

Natomiast przeciwstawnym wyrokiem, na który się powołano, był wyrok NSA z 12 marca 2013 r. (II FSK 1428/11) stwierdzający, że przychodem z tytułu nieodpłatnego świadczenia jest już sama możliwość skorzystania z określonych usług.

W związku z ciągłym brakiem rozstrzygnięcia kwestii opodatkowania przychodu pracowników z tytułu uczestniczenia w imprezach firmowych oraz występującymi rozbieżnościami w orzecznictwie należy oczekiwać i mieć nadzieję na rozwiązanie sporów pomiędzy pracodawcami a organami podatkowymi i sądami administracyjnymi za pośrednictwem uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Trybunału Konstytucyjnego.