Czasem zleceniobiorca sam musi wpłacać zaliczki na PIT

Stosownie do art. 13 pkt 8 ustawy o PIT, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,

b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością – z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9 (m.in. z kontraktów menedżerskich).

Wykonywana osobiście

A zatem do przychodów z osobiście wykonywanej działalności z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, zalicza się wyłącznie przychody otrzymywane od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

Podmioty, które wypłacają należności z tytułu tych umów cywilnoprawnych, mają obowiązek, jako płatnicy, pobierać zaliczki na podatek dochodowy.

Przykład

KIEDY NIE MA PŁATNIKA

Pan Piotr Kowalski nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej i zatrudnił na umowę zlecenie pomoc domową, czyli gosposię, na okres jednego roku. Miesięczne wynagrodzenie takiej osoby wynosi 1500 zł brutto. W jaki sposób należy opodatkować wynagrodzenie takiej gosposi, pracującej na umowę zlecenie?

Przychody uzyskane z tytułu umowy zlecenia lub umowy o dzieło, pochodzące od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, są dochodami osiągniętymi bez pośrednictwa płatnika i opodatkowane są na podstawie art. 44 ust. 3a ustawy o PIT.

Wypłata kwoty 1500 zł brutto przez przedsiębiorcę i wypłata takiej samej kwoty przez osobę, która nie prowadzi działalności gospodarczej, różni się więc tym, że przedsiębiorca jest płatnikiem podatku i na nim spoczywa obowiązek poboru i zapłaty zaliczek na podatek. Natomiast osoba nieprowadząca działalności gospodarczej nie jest płatnikiem podatku i nie ma obowiązku zapłaty zaliczek na podatek, jeśli zatrudnia kogoś na umowę zlecenie.

Z rolnikiem też się można umówić

Podobne zasady opodatkowania występują, gdy rolnik indywidualny zatrudnia na umowę zlecenie pomocników w sadzie do zerwania wiśni.

Ustawa o PIT w art. 2 ust. 1 i 2 wyłącza z opodatkowania podatkiem dochodowym działalność rolniczą z wyjątkiem działów specjalnych produkcji rolnej. Według ustawy działalnością rolniczą jest m.in. działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownicza. Ustawa nie zalicza działalności rolniczej do działalności gospodarczej.

Gdy zatem rolnik przyjmie osobę fizyczną na umowę zlecenie lub umowę o dzieło do prac związanych z jego gospodarstwem, to będą to przychody opodatkowane bez pośrednictwa płatnika. Natomiast gdyby rolnik zatrudnił osobę w ramach stosunku pracy, to wtedy będą spoczywać na rolniku obowiązki płatnika, wynikające z art. 31 ustawy o PIT.

Kto odpowiada za pomyłki

Osoba, która pracuje na umowę zlecenie lub umowę o dzieło nie ma dostatecznej wiedzy, w jaki sposób obliczyć i zapłacić zaliczkę na podatek. Pomimo, że pracodawca nie jest płatnikiem podatku, w praktyce zazwyczaj wykonuje czynności płatnika i oblicza oraz wpłaca do urzędu skarbowego zaliczkę na podatek za zleceniobiorcę.

Problem powstaje wtedy, kiedy nastąpi pomyłka w zapłacie zaliczki przez płatnika (pracodawcę), który nie jest przecież do tego zobowiązany. Wówczas odpowiedzialność przed fiskusem za prawidłowe obliczenie zaliczki ponosi podatnik, a więc zleceniobiorca, a nie pracodawca niebędący płatnikiem podatku. Pracodawca ponosi bowiem odpowiedzialność za prawidłowe obliczenie zaliczki wtedy, gdy jest płatnikiem podatku.

Pracodawca niebędący przedsiębiorcą jest natomiast płatnikiem składek ubezpieczeniowych i ma obowiązek zapłacić częściowo składki na ubezpieczenie społeczne za zleceniobiorcę. Z tym wiąże się również odpowiedzialność płatnika składek przed ZUS za niezapłacone składki ubezpieczeniowe.

Uwaga na terminy, koszty i stawkę

Osoba, która pracuje na umowę zlecenie lub umowę o dzieło, musi sama wpłacać zaliczki na podatek dochodowy w terminie do 20 następnego miesiąca po miesiącu, w którym osiągnęła dochód, a za grudzień w terminie złożenia zeznania podatkowego, a więc do 30 kwietnia następnego roku.

Za dochód uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody po odliczeniu miesięcznych kosztów uzyskania w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 ustawy o PIT oraz zapłaconych w danym miesiącu składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2.

Przy obliczaniu zaliczki podatnik może stosować wyższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. Zaliczkę obliczoną w sposób określony w ust. 3a artykułu 44 zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b, zapłaconej w danym miesiącu ze środków podatnika.

Zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o PIT, koszty uzyskania przychodów z tytułu określonych w art. 13 pkt 8 określa się w wysokości 20 proc. uzyskanego przychodu.

Przykład

TRZEBA POLICZYĆ PODATEK I SKŁADKI

Przy wynagrodzeniu 1500 zł brutto, jakie pan Piotr Kowalski wypłaca swojej gosposi, rozliczenie podatkowo-składkowe powinno wyglądać następująco:

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne: 1500 zł

Składki na ubezpieczenie społeczne, w tym:

emerytalne: 9,76 proc. 146,40 zł

rentowe: 1,5 proc. 22,50 zł

chorobowe: 2,45 proc. 36,75 zł

razem składki ZUS: 13,71 proc. 205,65 zł

Wyliczenie kosztów uzyskania przychodu:

1500 zł – 205,65 zł = 1294,35 zł

1294,35 zł x 20 proc. = 258,87 zł

Składka na ubezpieczenie zdrowotne:

zapłacona: 9 proc. 116,49 zł (1294,35 zł x 9 proc.),

do odliczenia 7,75 proc. 100,31 zł (1294,35 zł x 7,75 proc.).

Obliczenie zaliczki na podatek dochodowy:

1294,30 zł – 258,87 zł = 1035,43 zł

1035,43 x 18 proc. = 186,37 zł

186,37 zł – 100,30 zł = 86,00 zł po zaokrągleniu.

Obliczenie wynagrodzenia netto:

1500 zł - 205,65 zł – 116,49 zł – 86 zł = 1091,86 zł.

Po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do 30 kwietnia, zleceniobiorca ma obowiązek rozliczyć się z uzyskanych dochodów z urzędem skarbowym właściwym dla miejsca swojego zamieszkania. Formularzem do tego przeznaczonym jest PIT-37.