Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną podatnika, któremu fiskus zarzucił błędne rozliczenie podatku dochodowego. Zdaniem sądu przekształcenie spółki cywilnej w spółkę prawa handlowego wywołuje skutki w sposobie opodatkowania podatkiem dochodowym dopiero od momentu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (sygnatura akt II FSK 657/11).
Podatnik od 2006 r. był jednym z dwóch wspólników w spółce cywilnej. Trzy lata później podjęli decyzję o przekształceniu dotychczasowej formy prowadzenia działalności. Podjęli uchwałę, że od 1 stycznia 2009 r. spółka cywilna zostanie przekształcona w spółkę prawa handlowego, konkretnie w spółkę z o.o.
Nowy podmiot powstały z przekształcenia został jednak wpisany do KRS dopiero 20 lutego 2009 r. I tu pojawił się problem. Podatnik uważał, że nie prowadzi już działalności w formie spółki cywilnej, więc nie musi się rozliczać z PIT. W przekształcanej spółce nie zostały zatem zaprowadzone urządzenia księgowe na 2009 r. Zastąpiły je księgi handlowe dla spółki z o.o. Od 1 stycznia 2009 r. wszystkie zdarzenia gospodarcze były ujmowane w księdze rachunkowej spółki z o.o. i opodatkowane na zasadach określonych w ustawie o CIT.
Tymczasem w ocenie fiskusa od 1 stycznia do 19 lutego 2009 r., tj. przed zarejestrowaniem osoby prawnej, wspólnik spółki cywilnej powinien być jeszcze opodatkowany PIT.
Podatnik nie zgadzał się jednak z takimi ustaleniami. Tłumaczył, że fiskus nie może się domagać PIT od jego działalności ze spółki cywilnej, skoro zyski z niej zostały opodatkowane jako dochody osoby prawnej. Takie postępowanie prowadzi do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu.
Spółki cywilne mogą być przekształcone w handlowe z wyjątkiem jawnej
Zdaniem podatnika w procesie przekształcania spółki cywilnej w spółkę z o.o. zastosowanie ma art. 161 § 1 k.s.h.
Stanowi on, że z chwilą zawarcia umowy spółki z o.o. powstaje ta spółka w organizacji. Spółka w organizacji jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych w momencie zawarcia umowy spółki, co wynika z art. 1 ust. 1 ustawy o CIT. Podatnik podkreślał, że spółka z o.o. w organizacji, kontynuując działalność prowadzoną w formie spółki cywilnej dokonywała na bieżąco rozliczeń publiczno- prawnych podatku dochodowego od osób prawnych oraz VAT.
Te argumenty nie przekonały sądów. Najpierw skargę podatnika oddalił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach. Nie kwestionował, że spółka cywilna może przekształcić się w spółkę z o.o. , ale podkreślił, że kształcenie spółki cywilnej powoduje modyfikację jej formy ustrojowej, przy zachowaniu tożsamości podmiotu przekształcanego i przekształconego. Oznacza to, że do przekształcenia zastosowanie ma zasada kontynuacji.
Tego samego zdania był NSA. Jak podkreślił sędzia NSA Tomasz Kolanowski podczas przekształcenia nie może mówić o spółce w organizacji. W tej sytuacji nie ma okresów przejściowych. Dzień przekształcenia ma charakter jednorazowy, związany z formalną rejestracją. Do czasu wpisu przekształconej spółki do KRS skarżący był opodatkowany PIT. Wyrok jest prawomocny.