Tak orzekł WSA w Gliwicach 1 października 2012 r. (III SA/Gl 1007/12).
Spółka wykonuje usługi spedycyjne na rzecz kontrahentów zagranicznych, którzy nie są zarejestrowani w Polsce jako podatnicy VAT. W związku z tym spółka wystąpiła do organu podatkowego z pytaniem, czy rozliczenie usług świadczonych przez nią na rzecz takich kontrahentów przy zastosowaniu samofakturowania wymaga dopełnienia formalności, o których mowa w § 6 rozporządzenia ministra finansów z 28 marca 2011 r., tj. zawarcia umowy i zgłoszenia jej do polskiego urzędu skarbowego. Zdaniem spółki takie czynności nie są konieczne.
Na poparcie swojego stanowiska przywołała art. 224 dyrektywy VAT odnoszący się do możliwości wystawiania faktur przez nabywcę towarów lub usługobiorcę. W opinii spółki dla ustalenia możliwości samofakturowania właściwym prawem jest prawo państwa, w którym wykonano usługę.
Organ uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe, stwierdzając, że wymogi określone w rozporządzeniu powinny być stosowane rygorystycznie. Organ przyznał, że § 6 nie reguluje samofakturowania w przypadku czynności nieopodatkowanej na terytorium kraju. W opinii organu umowy zawierane przez spółkę nie podlegają § 6, a spółka zobowiązana jest do wystawienia faktury na podstawie art. 106 ust. 2 ustawy o VAT.
Uchylając interpretację, sąd administracyjny zaakcentował jej wewnętrzną sprzeczność. Z jednej strony organ zgodził się ze spółką, że § 6 nie stosuje się, gdy miejsce świadczenia znajduje się poza terytorium kraju, a z drugiej zablokował możliwość samofakturowania, stwierdzając, że spółka nie może zawrzeć umów odpowiadających warunkom wymienionym w § 6. Zdaniem sądu przepis ten nie warunkuje samofakturowania usług wykonanych poza Polską, co oznacza, że organ nie może decydować o dopuszczalności samofakturowania. Wynika to z faktu, że zastosowanie w niniejszej sprawie znajdą przepisy kraju, w którym była wykonywana usługa.
—Marcin Sablik współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Anna Kubala doradca podatkowy, starsza konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe (biuro w Katowicach)
Komentuje Anna Kubala, doradca podatkowy, starsza konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe (biuro w Katowicach)
W przypadku gdy transakcja nie jest opodatkowana na terytorium Polski (miejscem dostawy towarów lub świadczenia usługi jest terytorium innego kraju członkowskiego lub kraju trzeciego), zgodnie z art. 106 ust. 2 ustawy o VAT wystawiana jest tzw. faktura handlowa. Faktura ta nie zawiera stawki i kwoty VAT. Ponieważ faktura ta wystawiana jest w oparciu o przepisy polskie (niezależnie od miejsca świadczenia), istnieją argumenty przemawiające za stanowiskiem organu w tym zakresie.
Artykuł 224 dyrektywy 2006/112/WE stanowi, że faktury mogą być wystawiane przez nabywcę lub usługobiorcę w odniesieniu do dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych na ich rzecz przez podatnika, w przypadku gdy istnieje wcześniejsze porozumienie między tymi dwiema stronami i pod warunkiem że istnieje określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługi. Wydaje się w związku z tym, że z uwagi na treść dyrektywy oraz brak podatku na takiej fakturze wykładnia organu wydaje się nazbyt rygorystyczna.
Jednocześnie należy uznać (co zapewne było intencją WSA), że w przypadku, gdy miejscem dostawy/świadczenia usługi jest terytorium innego kraju, faktura dokumentująca sprzedaż powinna zostać wystawiona zgodnie z regułami przewidzianymi w przepisach tego kraju. Jednocześnie warunki samofakturowania powinny wynikać
z regulacji tam obowiązujących. Jeżeli przepisy te przewidują, że dla skuteczności samofakturowania konieczne jest zawiadomienie organów podatkowych, obowiązek ten powinien zostać zrealizowany.
Należy podkreślić, że interpretacja dotyczyła sytuacji, gdy na podstawie art. 106 ust. 2 ustawy o VAT istnieje konieczność wystawienia faktury. Przepis ten obejmuje przypadki, gdy podatnik nie jest w kraju dostawy/świadczenia usługi zidentyfikowany dla celów podatku od wartości dodanej (w innym kraju UE) lub podatku o podobnym charakterze (w kraju poza UE). Jeżeli podatnik zarejestruje się w kraju, w którym transakcja będzie opodatkowana, art. 106 ust. 2 nie znajdzie zastosowania, a podatnik nie będzie zobowiązany do wystawienia faktury zgodnie z polskimi przepisami.
Fakturą, która będzie towarzyszyła takiej transakcji, będzie faktura wystawiona zgodnie z przepisami miejsca dostawy/świad- czenia usługi. W takim przypadku nie powinien budzić wątpliwości fakt, że samofakturowanie może zostać zastosowane, jeżeli spełnione są warunki przewidziane przepisami tego kraju.
