Spółka planowała rozbudować sieć sprzedaży poprzez zakup nowych lokali użytkowych (względnie najem lokali w placówkach handlowych), przygotowanie aranżacji wnętrz oraz zakup wyposażeniu i sprzętu informatycznego do uruchomienia nowych placówek. Spółka poniosła wydatki na zakup wielu opinii prawnych, usług architektów, analiz biznesowych, usługi najmu lokali, itp.
Po przeprowadzeniu dodatkowych analiz, z których wynikało prognozowane zmniejszenie popytu na produkowane wyroby, spółka podjęła decyzję o wycofaniu się z projektu rozbudowy. Spółka podjęła zatem pewne działania, ale w ich wyniku nie został osiągnięty obrót. Nie wystąpiła sprzedaż opodatkowana. Czy spółka ma obowiązek korekty podatku naliczonego wynikającego z zakupu tych usług?
Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do działalności opodatkowanej, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zasada neutralności VAT wymaga, aby prawo do odliczenia podatku było realizowane bez zbędnej zwłoki. Ani ustawa VAT, ani przepisy wykonawcze nie przewidują odroczenia terminu odliczenia VAT aż do czasu, gdy nastąpi faktycznie sprzedaż opodatkowana. Istotny jest w tym przypadku cel zakupu towarów i usług przez podatnika. Również późniejszy brak faktycznej sprzedaży opodatkowanej nie nakazuje korekty podatku naliczonego.
Przepisy o VAT wprowadzają tzw. zasadę niezwłocznego prawa do odliczenia VAT. Zgodnie z nią, podatnik, w celu odliczenia podatku, nie musi czekać do momentu, gdy nabyte świadczenia zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane dla celów działalności opodatkowanej. Znaczenie ma sama intencja zakupu danego towaru (usługi) pod warunkiem, że dany zakup ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych.
W interpretacji z 27 sierpnia 2010 r. (IPPP1-443-755/07-7/S/MP) Izba Skarbowa w Warszawie stwierdziła: „Podkreślenia wymaga również fakt, iż wskazane wyżej przepisy ustawy o VAT umożliwiają podatnikowi w ramach działalności opodatkowanej odliczenie podatku VAT z tytułu nabycia towarów i usług stanowiących inwestycje z przeznaczeniem na działalność opodatkowaną. Prawo to przysługuje również w przypadku, gdy z powodów niezależnych od podatnika nabyte towary i usługi nigdy nie zostaną wykorzystane do prowadzenia działalności opodatkowanej.
Prawo to bowiem nie może być uzależnione od okoliczności niezależnych od woli podatnika. W przypadku zatem nabycia towarów i usług związanych z podejmowaną inwestycją, w związku z którą podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, a która następnie zostanie zaniechana, z uwagi na okoliczności pozostające poza kontrola podatnika, nie ma on obowiązku dokonywania korekty odliczenia podatku naliczonego. (...) W związku z powyższym stwierdzić należy, iż niepodjęcie przez podatnika w sposób przez niego niezawiniony, inwestycji związanej w planach z czynnościami opodatkowanymi, nie powoduje utraty prawa do odliczenia podatku naliczonego, poprzez jego korektę".
Reasumując, spółka nie ma obowiązku korekty podatku naliczonego. W dacie zakupu usługi miały związek ze sprzedażą opodatkowaną, co uprawniało podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Późniejsza decyzja o zmianie planów biznesowych nie skutkuje obowiązkiem korekty VAT.
—Adam Czekalski
prawnik, doradca podatkowy