Obniżenie stawek amortyzacyjnych – kiedy to się opłaca

- Spółka z o.o. od dwóch lat wykazuje stratę. Na 2012 r. planuje więc obniżenie stawek amortyzacyjnych. Jakich aktywów może to dotyczyć? Czy później można wrócić do wyższych odpisów?

– pyta czytelnik

Zgodnie z art. 16i ust. 5 ustawy o CIT podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki wprowadza się, począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Tylko środki trwałe

Dotyczy to tylko środków trwałych. Podatnik nie ma więc możliwości wydłużenia okresu naliczania odpisów naliczanych od wprowadzonych już do ewidencji wartości niematerialnych i prawnych.

Co istotne, nie trzeba wydłużać okresu amortyzacji wszystkich środków trwałych – podatnik może wybrać, do których z nich zastosuje obniżone stawki. Potwierdza to Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 9 sierpnia 2011 r., ITPB3/423-225a/11/PST. Wyjaśniła ona, że podatnik ma prawo obniżyć stawkę amortyzacyjną do dowolnej wysokości, także w stosunku do wybranych środków trwałych.

Warto jednak zauważyć, że art. 16i ust. 5 ustawy o CIT przewiduje możliwość obniżenia stawek podanych w wykazie. Uprawnienie to jest więc zarezerwowane tylko dla środków trwałych amortyzowanych metodą liniową przy użyciu stawek z wykazu. Możliwość ta nie dotyczy więc środków trwałych amortyzowanych przy użyciu indywidualnych stawek przewidzianych dla używanych i ulepszonych środków trwałych.

Podatnicy dość często stosują amortyzację degresywną. Jest to możliwe w stosunku do maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3 – 6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych.

Wtedy odpisów amortyzacyjnych można dokonywać od wartości początkowej, w pierwszym podatkowym roku ich używania przy zastosowaniu stawek podanych w wykazie podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 2,0. W następnych latach podatkowych odpis nalicza się od ich wartości początkowej pomniejszonej o do-

tychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Dopiero począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej metodą liniową przy użyciu stawki z wykazu, firma przechodzi na tę metodę.

Takie zasady wynikają z art. 16k ust. 1 ustawy o CIT. Od momentu przejścia na metodę liniową spełnione są więc warunki przewidziane w art. 16i ust. 5 ustawy o CIT. Od tego roku podatnicy mają więc prawo obniżyć stawkę, powołując się na ten przepis. Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 2 listopada 2011 r. (IBPBI/1/423-37/11/ZK).

Jeśli warunki użytkowania są złe

Na podstawie art. 16i ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT podatnicy mogą podane w wykazie stawki podwyższać dla budynków i budowli używanych w warunkach:

• pogorszonych – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2,

• złych – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4.

Punkt 2 tego przepisu pozwala podwyższać stawki z wykazu dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej. W tym wypadku współczynnik nie może być wyższy niż 1,4.

Zgodnie zaś z art. 16i ust. 3 ustawy o CIT stawki te ulegają obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany.

Czy można więc, na podstawie art. 16i ust. 5 ustawy o CIT obniżyć stawki podwyższone przy zastosowaniu tych współczynników? Co do zasady, nie. Artykuł 16i ust. 5 ustawy o CIT pozwala bowiem na obniżenie stawki z wykazu. Jeśli jednak zaistniały okoliczności powodujące powrót do niej przed pierwszym miesiącem następnego roku podatkowego, to możliwe jest obniżenie stawki z wykazu.

Szybki postęp techniczny sprzętu

Zgodnie z art. 16i ust. 2 pkt 3 ustawy o CIT podatnicy mogą podane w wykazie stawki podwyższać dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4 – 6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu. Mają wtedy prawo zastosować współczynnik nie wyższy niż 2.

Artykuł 16i ust. 4 ustawy o CIT mówi natomiast, że podatnicy mogą rezygnować ze stosowania tego współczynnika, począwszy od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. W przypadku tych środków trwałych możliwa jest zatem jednoczesna rezygnacja ze współczynnika oraz dalsze obniżenie stawki z wykazu od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego.

Tak wynika również z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 12 października 2011 r. (IPPB5/423-745/11-2/RS). W odpowiedzi tej czytamy, że „podwyższoną, na podstawie art. 16i ust. 2 ustawy o CIT stawkę amortyzacji można obniżyć jedynie do wysokości stawki podstawowej z wykazu.

Natomiast nie ma przeszkód, aby spółka obniżając podwyższone stawki, dokonała jednocześnie (od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego) obniżenia stawek z wykazu na podstawie art. 16i ust. 5 ustawy o CIT”.