Badania profilaktyczne
• Czy pobierane przez niepubliczny zakład opieki medycznej opłaty za badania pracowników, do których przeprowadzania zobowiązuje kodeks pracy, są zwolnione z VAT?
Tak. Co do zasady zwolnione z opodatkowania są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Nie powinno być wątpliwości, że obowiązkowe badania pracowników mieszczą się w pojęciu profilaktyki.
Argumenty za tym stanowiskiem można znaleźć w kodeksie cywilnym, ustawie o służbie medycyny pracy oraz w rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy.
Z przepisów tych wynika, że jednym z celów badania jest sprawdzenie, czy nie istnieją przeciwwskazania do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Chodzi więc o sprawdzenie, czy rodzaj pracy nie jest groźny dla osoby, która ma ją świadczyć. Co istotne, potwierdzają to organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych.
• Czy tak samo należy traktować badanie predyspozycji do wykonywania określonych zawodów (np. badania psychotechniczne kierowców)?
W tym wypadku sytuacja jest bardziej skomplikowana. Początkowo fiskus zgadzał się, aby tego rodzaju badania również były zwolnione z VAT. Później jednak zmienił swoje podejście. Obecnie z przeważającej liczby interpretacji w tego typu sprawach wynika, że opłaty te powinny być obciążone 23-proc. VAT.
Chodzi m.in. o badania osób ubiegających się o licencję pracownika ochrony, badania psychotechniczne kierowców, operatorów niektórych maszyn czy osób ubiegających się o pozwolenie na posiadanie broni, które jest im niezbędne do wykonywania pracy.
Fiskus uważa, że badania te nie mają celu profilaktycznego. Dlatego że ich celem jest stwierdzenie istnienia bądź nieistnienia przeciwwskazań do wykonywania czynności określonego rodzaju lub zajmowania określonego stanowiska.
Stanowisko to budzi wątpliwości. Badania te mają przecież zbliżony charakter do wstępnych i okresowych badań pracowników. Należy się więc spodziewać, że spory w takich sprawach prędzej czy później trafią do sądu.
Pomiar tkanki tłuszczowej
• Niepubliczny zakład opieki zdrowotnej kupił urządzenie do pomiaru tkanki tłuszczowej. Część z badań robiona jest na podstawie skierowania lekarza. Analizę taką może jednak zlecić każdy zainteresowany. Czy opłaty za nią są obciążone VAT?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy zastanowić się, czy są to usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Wydaje się, że w zdecydowanej większości tak.
Dzięki nim można bowiem stwierdzić, czy poziom tkanki tłuszczowej mieści się w przewidzianej dla danej osoby normie. Jeśli tak nie jest, może ona wprowadzić odpowiednią dietę i zapobiec chorobom wywoływanym przez nadwagę. Co do zasady jest to więc typowa profilaktyka.
Można sobie jednak wyobrazić sytuację, gdy analiza przeprowadzana jest w innym celu, np. gdy zawodowy sportowiec wykonuje ją, by optymalnie dobrać dietę przed zawodami. Wtedy badanie powinno być obciążone 23-proc. VAT.
• Tylko skąd mamy wiedzieć, w jakim celu robione jest badanie? Czy powinniśmy od każdego, kto je wykonuje, brać stosowne oświadczenie?
Takie rozwiązanie oczywiście będzie prawidłowe, ale jednocześnie bardzo uciążliwe do stosowania. Można to zrobić w prostszy sposób. W ogólnodostępnym regulaminie badań lub cenniku należy wyraźnie wskazać, że cena brutto zależy od celu badania.
Co do zasady obowiązuje kwota bez doliczania VAT, ponieważ zdecydowana większość badanych przeprowadza pomiar tkanki tłuszczowej w celach profilaktycznych lub w związku z leczeniem jakiejś choroby.
Gdy jednak wynik analizy miałby zostać wykorzystany w innym celu, to badana osoba ma obowiązek to zgłosić i wtedy zapłaci cenę z VAT (chyba że roczna sprzedaż obciążona VAT nie przekroczy 150 tys. zł i spółka skorzysta ze zwolnienia podmiotowego z tego podatku).
• A czy nie możemy po prostu przyjąć, że wszystkie nasze analizy wykonywane są w celach leczniczych lub profilaktycznych?
Jest to ryzykowne i może być przyczyną sporu z organami podatkowymi w sytuacji ewentualnej kontroli. Z przepisów o VAT wynika bowiem, że sprzedaż towarów i usług co do zasady jest obciążona stawką podstawową, czyli obecnie 23 proc.
Jeśli podmiot świadczący usługę chce zastosować stawkę niższą lub zwolnienie, to musi mieć dowody, że ma do tego prawo.
Rachunki u dentysty
• Prowadzę prywatny gabinet dentystyczny. Czy to prawda, że od 1 stycznia tego roku wybielanie zębów jest obciążone 23-proc. VAT, a pozostałe usługi nadal są zwolnione z opodatkowania?
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy o VAT zwolnione z tego podatku są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów lekarza i lekarza dentysty.
Wszelkie działania lecznicze i profilaktyczne są więc zwolnione. Zdaniem fiskusa wybielanie zębów nie spełnia tych kryteriów i trzeba je opodatkować 23-proc. VAT. Tak wynika m.in. z interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 12 kwietnia 2011 (ILPP1/443-309/11-2/BD).
Uznała ona, że jest to zabieg tylko o charakterze estetycznym. Izby skarbowej nie przekonały argumenty wnioskodawcy, że wybielanie ma również charakter profilaktyczny – zmniejsza stany zapalne – ani że jest to zabieg wykonywany na podstawie konsultacji stomatologicznej.
Odpowiedź ta budzi jednak wątpliwości. Należy zauważyć, że zabieg ten pomaga także w zachowaniu zdrowego uzębienia i powinien być zwolniony z opodatkowania, nawet jeśli równocześnie korzystnie wpływa na wygląd pacjenta.
Zaplombowanie zęba lub wstawienie implantu przecież także sprawia, że pacjent wygląda lepiej. Jednocześnie nikt nie ma wątpliwości, że takie działanie ma walor terapeutyczny i profilaktyczny.
Psycholog
• Jestem psychologiem. Zgodnie ze zgłoszeniem do ewidencji działalności gospodarczej zajmuję się działalnością w zakresie opieki zdrowotnej (nr ewidencji usług 8690E) i psychoterapię (8514D). Teraz jedynie prowadzę sesje psychoterapeutyczne i zajęcia edukacyjne. Czy muszę rozliczać VAT?
Nie ma wątpliwości, że zwolnione z VAT są opłaty za wszelkiego rodzaju psychoterapię. Wynika to z art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. d ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się z opodatkowania usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodu psychologa.
Trudno natomiast rozstrzygnąć, czy obciążone VAT będą zajęcia edukacyjne. Jeśli chodzi o różnego rodzaju warsztaty psychologiczne, np. pomagające w walce ze stresem lub zapobiegające wypaleniu zawodowemu, to zdaniem fiskusa są one obciążone VAT.
Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 16 maja 2011 (IPPP1-443-275/11-4/PR).
Jej zdaniem takie szkolenia nie służą leczeniu ani profilaktyce. Oczywiście można nie zgodzić się z takim podejściem. Skoro celem jest walka ze stresem, to można uznać, że mamy do czynienia z profilaktyką. Trzeba jednak być świadomym, że zastosowanie zwolnienia do takich warsztatów może zakończyć się w sądzie sporem z fiskusem. Trudno przewidzieć, jak się on zakończy.
Jest też możliwe, że po spełnieniu określonych warunków prowadzone przez psychologa zajęcia będą zwolnione z VAT, jako usługa edukacyjna. Stosowanie zwolnienia zależy od wielu czynników, np. czy szkolenie prowadzone jest w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach i czy jest finansowane ze środków publicznych.
Warto też pamiętać o zwolnieniu podmiotowym: jeśli sprzedaż opodatkowana VAT w roku podatkowym nie przekracza 150 tys. zł, to dzięki niemu można uniknąć rozliczania VAT.
Położna i szkoła rodzenia
• Nasz szpital, na życzenie przyszłej mamy, zapewnia opiekę dodatkowej położnej. Z tego tytułu pobierana jest opłata. Czy powinna być obciążona VAT?
Zależy, czy jest wskazanie medyczne dla tego typu dodatkowej opieki. Mimo że szpital zobowiązany jest do zapewnienia każdej rodzącej odpowiedniej opieki, to wydaje się, że dodatkową pomoc położnej można uznać za działanie profilaktyczne.
Funkcją dodatkowej położnej jest bowiem zapewnienie lepszej opieki i prawidłowego przebiegu porodu oraz zapobieżenie komplikacjom.
Co istotne, z taką wykładnią przepisów zgadzają się organy podatkowe. Przykładem jest odpowiedź Izby Skarbowej w Katowicach z 20 maja 2011 (IBPP4/443-399/11/EJ). Zgodziła się ona z argumentem, że wszelkie działania podejmowane przez położną w czasie porodu służą ochronie zdrowia kobiety i dziecka.
• A co z opłatami pobieranymi przez szkołę rodzenia (również prowadzoną przez zakład opieki zdrowotnej)?
One również będą zwolnione. Argumentacja jest taka sama: udział w niej ma na celu zapobieganie powikłaniom i komplikacjom związanym z ciążą i porodem, czyli jest to ochrona zdrowia zarówno kobiety ciężarnej, jak i jej dziecka.
Fiskus jest tego samego zdania. Stanowisko takie zostało potwierdzone w interpretacjach Izby Skarbowej w Katowicach: z 19 kwietnia 2011 (IBPP4/443-126/11/AZ) i z 20 maja 2011 (IBPP4/443-398/11/EJ).
—notował Konrad Piłat
Więcej w serwisie:
»
»
»
Co i jak podlega opodatkowaniu
»
Usługi medyczne i dentystyczne
»
»
»
Dobra Firma » Podatki i księgi » Poradniki podatkowe » Zmiany w VAT w 2011 r.
