Tak uznała Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 30 marca 2011 (ILPP1/443-1/11-2/AW).
Spółka zamierzała rozpocząć działalność w zakresie nabywania, na podstawie bezwarunkowych umów z przejęciem ryzyka niewypłacalności dłużnika wymagalnych wierzytelności w celu ich dalszej odsprzedaży albo windykacji.
Powstała wątpliwość, czy użyte w ustawie o VAT a niezdefiniowane pojęcia „faktoring” i „czynności ściągania długów” obejmują swoim zakresem właśnie obrót wierzytelnościami, tj. czy obrót ten jest obciążony VAT.
Zdaniem podatnika obrót wierzytelnościami nie mieści się w zakresie pojęcia „ściąganie długów”. Po zawarciu umowy cesji wierzytelności te nie przysługują już bowiem poprzednio uprawnionemu. Nie ma tu również związku, jaki pojawia się w przypadku zleceń dotyczących windykacji, bo nie istnieje zleceniodawca, od którego można by żądać zapłaty za odzyskaną wierzytelność.
Według spółki inny jest też zakres pojęcia faktoringu, nie obejmuje on jednorazowej czynności, dotyczy zwykle stałej współpracy pomiędzy kontrahentami. Co więcej, przedmiotem przelewu są wierzytelności wymagalne, natomiast faktor nabywa wierzytelności faktoranta jeszcze przed upływem terminu ich płatności.
Organ nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika. W pierwszej kolejności podkreślił, że przeniesienie niematerialnych praw majątkowych, jakimi są wierzytelności, jest co do zasady świadczeniem usług opodatkowanym VAT. Jednocześnie nie ma podstaw do stwierdzenia, że działalność podatnika nie jest ani faktoringiem, ani ściąganiem długów.
W zakresie tych pojęć mieści się bowiem skup wierzytelności w celu ich windykacji albo dalszej odsprzedaży. Na poparcie tego poglądu organ przywołał wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 26 czerwca 2003 (C-305/01), w którym orzekł on, że faktoring jest wyłączony ze zwolnienia zawartego w dyrektywie 2006/112/WE.
Autor jest konsultantem w Zespole Zarządzania Wiedzą PwC
Komentuje:
Piotr Bańdura starszy konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC
Interpretacja ta dotyczy obszaru, który budził i budzi wiele wątpliwości, tj. traktowania na gruncie VAT obrotu wierzytelnościami. Co ważne, została ona wydana na podstawie znowelizowanych przepisów ustawy o VAT, obowiązujących od 1 stycznia 2011. Jest więc elementem kształtującej się obecnie praktyki w kwestii interpretacji wykładni zdefiniowanego w nowy sposób zakresu zwolnienia z VAT.
Niestety, stanowisko Izby Skarbowej w Poznaniu podtrzymuje niekorzystną dla podatników linię interpretacyjną prezentowaną do 31 grudnia 2010 przez organy skarbowe i niektóre składy sądów administracyjnych.
W interpretacji izba skarbowa uznała, że nabycie wierzytelności mieści się w zakresie pojęciowym ściągania długów i faktoringu, czyli kategorii wyłączonych z zakresu zwolnienia z VAT. Konsekwencją jest konieczność zastosowania stawki podstawowej.
W celu uzasadnienia tej tezy organ przywołał wyrok ETS w sprawie MKG (C-305/01), który jest bardzo chętnie wykorzystywany przez zwolenników opodatkowania usług obrotu wierzytelnościami. Pomijają oni jednak fakt, że orzeczenie to stwierdza, że usługa ściągnięcia długu związana jest nie tylko z przelewem wierzytelności, ale i z jednoczesnym wynagrodzeniem w postaci prowizji za tę usługę.
Warunek ten będzie spełniony w odniesieniu do faktoringu, natomiast jego spełnienie w odniesieniu do cesji wierzytelności budzi wątpliwości. Co więcej, zastosowanie konkluzji Trybunału do obrotu wierzytelnościami przeterminowanymi mogłoby powodować, że kwota VAT należnego przewyższałaby wartość transakcji cesji.
Tak byłoby, gdyby uznać, że prowizja w wypadku nabycia wierzytelności jest różnicą między jej wartością nominalną a ceną ustaloną przez strony. Należy pamiętać, że nabywając wierzytelność we własnym imieniu i na własny rachunek, nabywca wejdzie w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Na tym zakończy się transakcja cesji wierzytelności, dalsze działania nabywcy pozostają poza jej zakresem.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 stycznia 2010 (I FSK 1627/08)
wyraził pogląd, że jeśli w następstwie cesji wierzytelności dojdzie do wyegzekwowania długu od dłużnika, to trudno uznać, że takie działanie będzie jakąkolwiek usługą.
Zatem egzekwowanie własnych wierzytelności na swoją rzecz jest naturalną konsekwencją obrotu gospodarczego. Warto również zauważyć, że nabywca wierzytelności nie musi podjąć działań zmierzających do windykacji należności. Może zdecydować się na jej odsprzedaż bądź zlecenie odzyskania należności podmiotowi wyspecjalizowanemu w ściąganiu długów. Dopiero w drugiej z tych sytuacji pojawi się usługa opodatkowana 23-proc. stawką.
Obiektywizm nakazuje wspomnieć, że całkowicie odmienne od powyższego stanowisko NSA zajął w wyroku z 16 lutego 2010. Skłoniło to NSA do przedstawienia omawianej kwestii do rozpoznania składowi siedmiu sędziów NSA.
Czytaj również:
Obrót długami nie korzysta ze zwolnienia z VAT
Handel długami oznacza kłopoty z fiskusem
Zobacz serwisy:
Co i jak podlega opodatkowaniu » Wierzytelności
