Jaka stawka VAT na gotowe dania

Zgodnie z pozycją 28 załącznika nr 10 do ustawy o VAT stawką 5 proc. VAT są objęte „gotowe posiłki i dania, z wyłączeniem produktów o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc.” (mieszczące się w grupowaniu PKWiU 10.85.1).

Objaśnienia do PKWiU nie wyjaśniają, co należy rozumieć pod pojęciem dań gotowych. Wyróżniają one w każdym razie:

- gotowe posiłki i dania na bazie mięsa, podrobów lub krwi (PKWiU 10.85.11);

- gotowe posiłki i dania na bazie ryb, skorupiaków i mięczaków (PKWiU 10.85.12);

- gotowe posiłki i dania na bazie warzyw (PKWiU 10.85.13);

- gotowe posiłki i dania na bazie wyrobów mącznych (PKWiU 10.85.14);

- pozostałe gotowe posiłki i dania, włączając pizzę zamrożoną (PKWiU 10.85.19).

Wydaje się, że pod pojęciem dania gotowego należy rozumieć taki produkt, który może stanowić samodzielną pozycję menu, czy też samodzielny posiłek, i który zasadniczo jest zdatny do spożycia w jego aktualnym stanie bądź po obróbce termicznej.

5 proc. tylko do dostaw

Pojawia się tu pytanie o sposób klasyfikacji i opodatkowania niektórych czynności, polegających na sprzedaży różnych posiłków gotowych w ramach tzw. małej gastronomii (zapiekanki, hot-dogi, hamburgery, kebaby etc.), ale również innych posiłków na wynos (np. pizza). Czy można uznać, że są to dania gotowe bądź posiłki gotowe i objąć je 5-proc. VAT?

Otóż stawka 5 proc. VAT niewątpliwie ma zastosowanie tylko do dostawy towarów (towarów w postaci dania gotowego czy też posiłku gotowego). Nie odnosi się do usług gastronomicznych (czy też usług związanych z wyżywieniem).

Ważny wyrok Trybunału

Pomocne może być tutaj odwołanie się do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który rozstrzygał zagadnienia związane z odróżnianiem dostawy towarów od świadczenia usług w kontekście gastronomii

Kiedy mamy do czynienia z usługą gastronomiczną

W orzeczeniu C-231/94 (Faaborg-Gelting Linien A/S v. Finanzamt Flensenburg), które dotyczyło serwowania posiłków na pokładach statków, Trybunał uznał, że gdy wydaniu towaru (posiłku) towarzyszą dodatkowe czynności związane z jego przygotowaniem, podaniem etc., to wówczas zasadniczo mamy do czynienia ze świadczeniem usługi, a nie z dostawą towarów.

W orzeczeniu wskazano, że dla ustalenia, czy dana transakcja jest dostawą towarów czy świadczeniem usług, należy uwzględnić wszystkie okoliczności jej przeprowadzenia w celu zidentyfikowania jej cech charakterystycznych.

Jak wskazywał ETS, dostawa gotowych posiłków do bezpośredniego spożycia jest rezultatem wielu usług, począwszy od gotowania potrawy do jej serwowania u odbiorcy, przy czym jednocześnie do dyspozycji klienta pozostaje infrastruktura, w tym jadalnia z pomieszczeniami sąsiadującymi (szatnia itp.), umeblowanie i zastawa stołowa.

Przy podawaniu posiłków w restauracjach mamy do czynienia z wykonywaniem na rzecz klientów wielu różnych czynności, takich jak nakrywanie do stołu, doradzanie klientowi i objaśnianie szczegółów dotyczących posiłków w menu, podawanie do stołu i sprzątanie po zakończeniu konsumpcji.

Posiłki w restauracjach charakteryzuje cały zespół cech i czynności, przy czym dostawa posiłku jest jedynie częścią usługi, choć stanowi w nich dominujący element. Zatem należy je klasyfikować jako świadczenie usług.

Zdaniem Trybunału sytuacja wygląda jednak odmiennie, jeśli transakcja dotyczy posiłków na wynos i nie obejmuje usługi mającej na celu uzyskanie wzrostu konsumpcji na miejscu przy odpowiednim podaniu potrawy.

Przy sprzedawaniu posiłków na wynos mamy do czynienia tylko z wydaniem gotowego posiłku do spożycia przy wcześniejszym przygotowaniu go (albo nawet nie – mogą być one zakupione od podmiotu trzeciego). Nie ma tutaj czynności dodatkowych, przygotowania i zapewnienia miejsca do konsumpcji, podania posiłku (łącznie z nakryciem), posprzątania po zakończonym posiłku etc.

Posiłkując się orzecznictwem ETS, można więc twierdzić, że sprzedaż dań i posiłków gotowych na wynos (nie do spożycia na miejscu) nie jest świadczeniem usług związanych z wyżywieniem (objętym stawką 8 proc.), tylko sprzedażą towarów – dań (posiłków) gotowych, co powinno być opodatkowane stawką 5 proc. VAT.

Co z kateringiem

W tym kontekście wątpliwości wywoływać może również sposób opodatkowania kateringu.

W PKWiU z 2008 r. wyróżnia się „Usługi przygotowywania i dostarczania żywności dla pozostałych odbiorców zewnętrznych (katering)” (PKWiU 56.21.19). Jeśli działania sprzedawcy ograniczają się tylko do dostarczenia dania gotowego na wynos i nie obejmują żadnych dodatkowych czynności, jak chociażby zapewnienia nakrycia (talerzy, sztućców), posprzątania po posiłku etc., powstaje pytanie, czy jest to świadczenie usług, czy jednak należałoby uznać taką czynność za dostawę towarów.

Moim zdaniem klasyfikacja statystyczna nie powinna tutaj mieć zasadniczego znaczenia. Jeśli na gruncie sformułowanych przez ETS przesłanek można uznać, że czynności dostawcy ograniczają się tylko do dostarczenia nabywcy posiłku gotowego do spożycia i nie obejmują żadnych czynności dodatkowych, to wówczas czynność ta w rozumieniu przepisów o VAT jest dostawą towarów, a nie świadczeniem usług.

Dla takich towarów, tj. dań gotowych, zastosowanie ma stawka 5 proc.

Autor jest doktorem nauk prawnych, wspólnikiem w EOL spółka doradztwa podatkowego

Czytaj też: