Za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Datą jego powstania jest dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury lub uregulowania należności.

Tak wynika z art. 14 ust. 1 i 1c ustawy o PIT. Podobne uregulowania zawiera art. 12 ust. 3 i 3a ustawy o CIT.

[srodtytul]Należność na poczet przyszłych świadczeń[/srodtytul]

Do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się jednak pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT). Tym samym [b]w momencie otrzymania zadatku jako należności na poczet przyszłych świadczeń nie powstanie przychód objęty podatkiem dochodowym.[/b]

Dotyczy to także sytuacji, gdy wynika on z umowy przedwstępnej.

Potwierdzają to [b]interpretacje organów podatkowych (np. Izby Skarbowej w Poznaniu z 17 kwietnia 2009 r., ILPB/415-165/09-2/TR, oraz Izby Skarbowej w Katowicach z 26 maja 2008 r., IPB2/415-401/08/MK, KAN-1966/02/08)[/b], w których czytamy, że otrzymany zadatek na poczet przyszłego świadczenia (w tym wypadku z tytułu zbycia nieruchomości) nie wywoła skutków podatkowych w sytuacji, gdy dochodzi do zawarcia umowy przyrzeczonej i zadatek wynikający z umowy przedwstępnej zawiera się w cenie sprzedaży.

[srodtytul]Zatrzymany – opodatkowany[/srodtytul]

[b]Będziemy jednak musieli opodatkować zadatek z chwilą jego zatrzymania jako surogatu odszkodowania w razie niewykonania świadczenia przez drugą stronę umowy.[/b] Za datę zatrzymania zadatku możemy uznać np. datę złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy ze względu na niewykonanie przez kontrahenta zobowiązań wynikających z tej umowy.

Dodajmy, że zadatek nie mieści się w katalogu zwolnień podatkowych dla świadczeń odszkodowawczych, zamieszczonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Jak wskazała [b]Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 2 kwietnia 2009 r., IPPB1/415-121/09-2/MT)[/b]: „odszkodowania są zwolnione od opodatkowania jedynie w wyjątkowych, ściśle wymienionych w tym przepisie przypadkach. Pomimo że zadatek jest formą zabezpieczenia mającego umocowanie w przepisach kodeksu cywilnego, to jednak wprowadzenie go do umowy jest całkowicie zależne od woli stron, a odszkodowania wynikające z umów nie są wolne od podatku.

Przychodem w wypadku zatrzymania zadatku będzie zatem jest jego wartość, a w razie otrzymania zadatku w podwójnej wysokości – różnica między kwotą wcześniej wpłaconą a kwotą otrzymaną”.

[ramka][b]Przychód z innych źródeł[/b]

PIT od otrzymanego i zatrzymanego zadatku powinna zapłacić także osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, gdyż będzie on dla niej – w momencie zatrzymania – przysporzeniem majątkowym. Będzie to przychód z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o PIT w związku z jej art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1.

Ten ostatni przepis zawiera przykładowe wyliczenie takich przychodów. Co prawda nie wymienia wprost zatrzymanego zadatku, ale ponieważ ma charakter otwarty, należy odnieść się tu do definicji przychodu zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. Zgodnie z nim przychodami (z pewnymi zastrzeżeniami) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Tym samym kwota otrzymanego zadatku będzie przychodem objętym zakresem tego przepisu.

Podatnik będzie musiał pamiętać o wykazaniu zadatku w zeznaniu rocznym obok innych dochodów uzyskanych w roku podatkowym, a opodatkowanych na zasadach ogólnych (według skali podatkowej – art. 27 ust. 1 ustawy o PIT). [/ramka]

[i]Autor jest radcą prawnym, partnerem zarządzającym Kancelarii BSO Prawo & Podatki[/i]