Podczas rozwiązywania umów o pracę dość często dochodzi do sporów między pracodawcą a pracownikiem. Pracownicy nierzadko uważają, że zostali niesłusznie zwolnieni z pracy. Niektórzy z nich twierdzą też, że wykonując zawodowe obowiązki, ponieśli uszczerbek na zdrowiu. W związku z tym domagają się wypłaty odszkodowania.
Część takich sporów kończy się w sądzie. Nie zawsze jednak zapadają w tych sprawach wyroki.
[srodtytul]Zamiast wyroku – ugoda[/srodtytul]
Często na sali rozpraw dochodzi do ugody sądowej. Na jej podstawie właściciele firm godzą się wypłacić byłym pracownikom odszkodowania zarówno za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę, jak i za utratę zdrowia. Niektórzy przedsiębiorcy mają jednak wątpliwości, czy od takich wypłat należy obliczać i potrącać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Zgodnie z ustawą o PIT za przychód ze stosunku pracy uważa się wszelkie wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń.Jednocześnie z ustawy wynika, że zwolnione z PIT są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Dotyczy to również odszkodowań wypłaconych na podstawie zawartej ugody sądowej.
[srodtytul]Decyduje podstawa przyznania [/srodtytul]
Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje kodeks pracy. Z kolei podstawą prawną do dochodzenia roszczeń w razie utraty zdrowia są przepisy kodeksu cywilnego.
Zatem odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę oraz za utratę zdrowia należy zakwalifikować do tych, których zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw. A jak już wspomniano, zgodnie z ustawą o PIT, takie właśnie odszkodowania objęte są zwolnieniem z opodatkowania.
[b]Zwracają na to uwagę również organy podatkowe, m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 27 lutego 2009 r. (IPPB4-415-193/08-5/PJ)[/b]. Zatem przedsiębiorca wypłacający na podstawie ugody sądowej byłym pracownikom odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę i za utratę zdrowia nie powinien obliczać i pobierać w takich przypadkach zaliczek na PIT.
[ramka][b]Przykład[/b]
Pan Andrzej jest właścicielem firmy budowlanej. Przedsiębiorca ten postanowił rozwiązać umowę o pracę z jednym z pracowników. Pracownik jednak uznał, że wypowiedzenie umowy było niesłuszne. Oprócz tego poinformował byłego pracodawcę, że wykonując pracę w jego firmie, poniósł uszczerbek na zdrowiu. Zażądał w związku z tym od przedsiębiorcy wypłaty odszkodowania w wysokości 5 tys. zł za nieuzasadnione zwolnienie i 20 tys. zł za utratę zdrowia. Ponieważ w czasie bezpośrednich rozmów nie doszło do porozumienia, były pracownik skierował sprawę do sądu.
Podczas toczącej się rozprawy strony postanowiły zawrzeć ugodę. Właściciel firmy zaproponował, że zapłaci 4 tys. zł odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę oraz 10 tys. zł za utratę zdrowia. Były pracownik zgodził się na tę propozycję.
Przedsiębiorca, wypłacając odszkodowania, nie powinien potrącać od nich zaliczek na podatek dochodowy. Wypłacane na podstawie ugody sądowej odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw lub wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych, są zwolnione z PIT. [/ramka]