[b]Orzecznictwo sądów administracyjnych przyniosło w 2007 r. zmianę praktyki w zakresie opodatkowania premii pieniężnych.[/b]

Dotychczasowa ukształtowała się na podstawie [b]pisma ministra finansów z 30 grudnia 2004 r. (nr PP3-812-222/2004/AP/4026) [/b]wydanego na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ordynacji podatkowej.

[srodtytul]Według ministra, zdaniem sądów[/srodtytul]

Interpretacja ta dotyczyła sytuacji, gdy premie pieniężne wypłacane są z tytułu dokonywania przez kontrahenta zakupów o określonej wartości (czy ilości) w określonym czasie oraz nie są związane z żadną konkretną dostawą. Minister uznał, że taka premia jest związana z określonymi zachowaniami odbiorcy. Dlatego świadczenie takie uznano za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT według 22-proc. stawki. W związku z tym prawidłowym zachowaniem jest wystawianie przez kontrahenta otrzymującego premie faktur VAT za świadczenie usługi podlegającej opodatkowaniu VAT.

W wydanych w 2007 r. wyrokach sądy administracyjne przyjęły odmienną interpretację. Uznały, że [b]w razie otrzymywania premii pieniężnych z tytułu dokonywania przez kontrahenta zakupów określonej wartości czy ilości towarów w określonym czasie bonusy te nie są związane z wykonywaniem przez niego żadnych dodatkowych usług. Prawidłowym zachowaniem kontrahenta jest więc dokumentowanie otrzymanej premii za pomocą noty księgowej oraz traktowanie otrzymanej kwoty bonusu jako przychodu niepodlegającego opodatkowaniu VAT.[/b]

Takie stanowisko potwierdzają m.in. [b]wyroki: NSA z 6 lutego 2007 r. (sygn. I FSK 94/06), WSA w Poznaniu z 26 kwietnia 2007 r. (sygn. I SA/Po 287/07) oraz WSA w Warszawie z 22 maja 2007 r. (sygn. III SA/Wa 4080/06).[/b]

[srodtytul]Nie wiedzą, jak postąpić[/srodtytul]

Obecnie nie ma jednolitej praktyki stosowania prawa przez organy podatkowe. Z jednej strony minister finansów podtrzymał swoją interpretację z 2004 r. w [b]piśmie z 28 grudnia 2007 r., stanowiącym odpowiedź na interpelację poselską nr 99 (PT3/0602/34/599/LBE/07/MB7-16001). [/b]

Z drugiej zaś niektóre organy podatkowe śladem orzecznictwa sądów administracyjnych zajmują stanowisko, że premie pieniężne nie powinny być opodatkowane VAT i w związku z tym trzeba je dokumentować za pomocą not księgowych. Dualizm podejścia stanowi problem w świetle przepisu art. 88 ust 3a punkt 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku, oraz kwestii prawa obniżenia podatku należnego przez sprzedawcę.

[srodtytul]Nota a VAT należny[/srodtytul]

Niezależnie od opinii organów podatkowych [b]ekonomicznym skutkiem wypłacania premii pieniężnych przez sprzedawców jest de facto zmniejszenie ich obrotu z tytułu sprzedaży[/b]. Należy jednak zwrócić uwagę, że w razie otrzymania faktury VAT za wypłaconą premię sprzedawca odlicza podatek naliczony, a tym samym obniża podatek należny wykazany od sprzedaży. Natomiast w razie otrzymania noty księgowej z tytułu wypłaconej premii pieniężnej niezawierającej VAT powstaje problem, czy sprzedawca może zmniejszyć podatek należny na podstawie otrzymanej noty obciążeniowej.

[b]Moim zdaniem w razie otrzymania przez sprzedawcę not potwierdzających wypłacenie premii ma on prawo do obniżenia obrotu z tytułu tej transakcji, a tym samym korzysta z prawa do obniżenia podatku należnego w rozliczeniu za miesiąc, w którym otrzymał notę obciążeniową.[/b] Sprzedawca ma bowiem prawo uznać, że następuje obniżenie jego wynagrodzenia za sprzedaż towarów po dokonaniu transakcji, gdyż ekonomicznym rezultatem wypłaconej kwoty jest zmniejszenie pierwotnego wynagrodzenia sprzedawcy z tytułu dokonanej sprzedaży towarów na rzecz kontrahenta.

W tej sytuacji zastosowanie ma art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, który stanowi, że obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont), a także kwoty wynikające z dokonanych korekt faktur. Jak wynika z cytowanego przepisu, dokumentowanie rabatów nie musi być koniecznie potwierdzone fakturą korygującą, sprzedawca powinien mieć zatem prawo obniżyć swój obrót na podstawie innego dokumentu, w tym m.in. na podstawie otrzymanej noty księgowej.

[srodtytul]Dokumentowanie rabatów[/srodtytul]

Co ważne, ustawa o VAT nie wskazuje, że jedynym sposobem obniżenia obrotu podatnika jest wystawienie faktury korygującej. Rabat ma zostać udokumentowany, a zgodnie z art. 29 ust 4 ustawy o VAT udokumentowanie nie oznacza wystawienia faktury korygującej. Taka wykładnia przepisów, dowodząca, iż rabat nie musi zostać udokumentowany fakturą korygującą, została potwierdzona [b]w orzecznictwie sądów administracyjnych. Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie z 7 sierpnia 2007 r. (sygn. III SA/Wa 3856/06) [/b]nieuprawnione jest stanowisko, że konieczne jest wystawienie faktur korygujących, które dokumentowałyby udzielenie rabatu. Jest to bowiem tylko jedna z możliwych form dokumentowania zmniejszenia obrotu.

Warto także wskazać na [b]stanowisko rzecznika praw obywatelskich wyrażone we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego z 6 października 2006 r. (RPO-528692-VI/06/BP)[/b]. Zauważył on, że art. 29 ust. 4 ustawy o VAT wiąże zmniejszenie obrotu z kwotą udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów. Nie określa natomiast, że rabaty te muszą być udokumentowane fakturą korygującą. Mogą zatem zostać udokumentowane także w inny sposób, który będzie podlegał kontroli organów podatkowych w toku ewentualnego postępowania. Tym samym sprzedawca powinien mieć prawo do zmniejszenia obrotu oraz kwot zadeklarowanego podatku należnego na podstawie otrzymanej noty księgowej.

[i]Autor jest doradcą podatkowym w kancelarii MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy[/i]