Jak odliczyć VAT od zakupów przed zarejestrowaniem firmy

Status podatnika uzależniony jest jedynie od prowadzenia działalności gospodarczej. Status ten potwierdza złożenie zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Stanowisko to akceptują zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne.

W praktyce za moment rejestracji uznaje się dzień złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R (np. [b]interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 5 sierpnia 2008 r., IP-PP2-443-910/08-2/SAP[/b]). Choć nie wynika to wprost z przepisów, to jest o tyle słuszne, że decyzja rejestracyjna ma charakter deklaratoryjny, a fakt bycia podatnikiem zależy jedynie od wykonywania czynności będących działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT.

[srodtytul]Pierwsze wydatki [/srodtytul]

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje wszystkim podatnikom wykonującym opodatkowaną działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT i może być ograniczone jedynie w szczególnych przypadkach. Ponieważ status podatnika nie zależy od dopełnienia obowiązków rejestracyjnych, zasadnym jest, aby odliczenie przysługiwało także w stosunku do pierwszych wydatków inwestycyjnych poniesionych w celu i z zamiarem rozpoczęcia działalności gospodarczej. W ocenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości dokonanie takich wydatków stanowi działalność gospodarczą. Podatnik ma więc prawo do odliczenia VAT od tych zakupów. Zdaniem ETS odmienna interpretacja obciążałaby przedsiębiorcę kosztem z tytułu VAT bez prawa do odliczenia, co powodowałoby arbitralne rozróżnienie między wydatkami poniesionymi przed faktycznym wykorzystaniem rzeczy do celów działalności i wydatkami poniesionymi w toku prowadzenia działalności operacyjnej ([b]orzeczenia ETS ws. C – 268/83, C – 110/98 i C – 400/98[/b]).

[srodtytul]Inaczej ustawa, inaczej dyrektywa[/srodtytul]

Ustawa o VAT nie zakazuje wprost odliczenia VAT od towarów nabywanych przed rejestracją. Jednak zgodnie z nią obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Oznacza to, że status takiego podatnika jest niezbędny w momencie dokonywania odliczenia. Nie musi on istnieć na dzień, w którym miała miejsce transakcja, z której wynika podatek podlegający odliczeniu. Z takim stanowiskiem zgadzają się również organy podatkowe (np. [b]Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 27 czerwca 2008 r., IBPP1/443-619/08/MD[/b]), choć do niedawna pogląd ten na gruncie polskich przepisów bywał kwestionowany. Co istotne przepisy te nie znajdują swojego odpowiednika w dyrektywie 112. Wymaga ona jedynie, aby podatnik w celu realizacji prawa do odliczenia posiadał fakturę sporządzoną zgodnie z przepisami.

[srodtytul]Po dwóch miesiącach, będą problemy[/srodtytul]

Prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę lub w rozliczeniu za okres kolejny. Jeśli podatnik nie obniży kwoty podatku należnego w tych okresach, może to zrobić jedynie przez korektę deklaracji. Regulacje te mogą w praktyce prowadzić do ograniczenia prawa do odliczenia VAT w stosunku do zakupów dokonanych przed złożeniem zgłoszenia rejestracyjnego, jeśli złożenie tego zgłoszenia nastąpi po upływie dwóch miesięcy od dokonania zakupu uprawniającego do odliczenia VAT (lub kwartałów, jeśli podatnik ma prawo do składania deklaracji VAT-7K). Wydaje się, że z formalnego punktu widzenia nie jest możliwa korekta deklaracji VAT, ponieważ podatnik za okres, w którym otrzymał fakturę, nie składał deklaracji. Jak w takiej sytuacji odzyskać zapłacony VAT?

[srodtytul]Co na to sąd[/srodtytul]

Problemem tym zajmował się [b]WSA w Łodzi (wyrok z 5 sierpnia 2008 r., I SA/Łd 149/08).[/b] Sprawa dotyczyła podatniczki, która w grudniu 2005 r. utraciła prawo do zwolnienia z VAT, jednak mimo to do kwietnia 2007 r. nie złożyła zgłoszenia rejestracyjnego. Organ podatkowy, w wyniku kontroli obejmującej lipiec 2006 r., ustalił zobowiązanie podatkowe w VAT za ten miesiąc bez uwzględnienia prawa do odliczenia VAT naliczonego. Sąd uznał takie postępowanie za nieprawidłowe. Jego zdaniem organ podatkowy miał obowiązek uwzględnić kwoty podatku naliczonego podlegające odliczeniu, bo status podatnika VAT ma charakter obiektywny i nie zależy od dopełnienia obowiązku rejestracji.

W ocenie sądu prawo do odliczenia VAT może być limitowane tylko w zakresie dozwolonym przez przepisy wspólnotowe, a te wymagają jedynie posiadania faktury.

[i]Autorka jest konsultantką w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy[/i]