Dla celów podatkowych są to bowiem odrębne źródła przychodów – stosunek pracy oraz działalność wykonywana osobiście.
[srodtytul]Różne przychody...[/srodtytul]
Zgodnie z art. 13 ustawy o PIT za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się m.in.
- przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych,
- przychody z wykonywania usług, na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Tak więc przychody ze stosunku pracy to jedno źródło, a ze zlecenia i sprawowania funkcji np. w radzie nadzorczej – drugie. Wszystkie przychody musi rozliczyć płatnik, a więc firma wypłacająca należności, i to na niej ciąży obowiązek poboru zaliczki na podatek. Jednak sposoby jej obliczania od dochodów z pracy i działalności wykonywanej osobiście różnią się od siebie. Dlatego muszą być naliczane oddzielnie.
[srodtytul]...koszty... [/srodtytul]
O rozliczeniu dochodu z umowy o pracę mówi art. 32 ustawy o PIT, a ze zlecenia i z tytułu zasiadania w radzie nadzorczej – art. 41.
Ten ostatni nakazuje płatnikom pobierać zaliczki na podatek w wysokości 19 proc. należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów (20 proc. dla zleceń oraz zryczałtowane jak u pracowników etatowych dla członków rad nadzorczych) oraz o potrącone w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe (jeśli jest obowiązek ich pobierania). Zaliczkę pomniejsza się o ubezpieczenie zdrowotne, ale oczywiście maksymalnie o 7,75 proc. podstawy jego wymiaru.
Tak więc w ciągu roku miesięczne zaliczki ustala się według najniższej stawki z tabeli skali, bez względu na wysokość dochodu liczonego narastająco.
[ramka][b]Przykład 1[/b]
Firma X zawarła z pracownikiem dodatkową trzymiesięczną umowę-zlecenie na kwotę 1500 zł. Płatność nastąpi po jej wykonaniu, tj. w grudniu. Zaliczkę na podatek dochodowy za miesiąc, w którym była wypłata, oblicza się następująco:
- 1500 zł x 13,71 proc. = 205,65 zł (składki na ubezpieczenia społeczne; naliczamy wszystkie, gdyż umowa-zlecenie została zawarta z własnym pracownikiem)
- 1500 zł – 205,65 zł = 1294,35 zł (podstawa wymiaru składki zdrowotnej)
- 1294,35 zł x 9 proc. = 116,49 zł (składka zdrowotna)
- 1294,35 zł x 7,75 proc. = 100,31 zł (składka zdrowotna do odliczenia od zaliczki)
- 1294,35 zł x 20 proc. = 258,87 zł (koszty uzyskania przychodów)
- 1294,35 zł – 258,87 zł = 1035,48 zł; po zaokrągleniu 1035 zł (podstawa opodatkowania)
- 1035 zł x 19 proc. = 196,65 zł (zaliczka na podatek)
- 196,65 zł – 100,31 zł = 96,34 zł; po zaokrągleniu 96 zł (zaliczka do urzędu skarbowego)
Do wypłaty: 1500 – 205,65 zł – 116,49 zł – 96 zł = 1081,86 zł[/ramka]
[ramka][b]Przykład 2[/b]
Jan Kowalski zasiada w radzie nadzorczej spółki z o.o., której jest pracownikiem i zleceniobiorcą. Za udział w posiedzeniach otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 300 zł. Członkowie rad nadzorczych podlegają tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zaliczka na podatek wyniesie:
- 300 zł x 9 proc. = 27 zł (składka zdrowotna)
- 300 zł x 7,75 proc. = 23,25 zł (składka zdrowotna do odliczenia)
- 300 zł – 111,25 zł (koszty) = 188,75 zł; po zaokrągleniu 189 zł (podstawa opodatkowania)
- 189 zł x 19 proc. = 35,91 zł; 35,91 zł – 23,25 zł = 12,66 zł; po zaokrągleniu 13 zł (zaliczka na podatek do urzędu skarbowego)
Do wypłaty: 300 zł – 27 zł – 13 zł = 260 zł[/ramka]
[srodtytul]...i stawki podatku[/srodtytul]
Zaliczka od dochodów z działalności osobistej w wysokości 19 proc. (a od 1 stycznia 2009 r. 18 proc.) obowiązuje bez względu na kwotę dochodów ze stosunku pracy. Oznacza to, że jeżeli od początku roku dochód z etatu przekroczył górną granicę kolejnego progu podatkowego i pracodawca odprowadza zaliczkę według wyższej stawki, tj. 30 lub 40 proc., to od należności wypłaconych w tym czasie z realizacji umowy cywilnej oraz z tytułu pełnienia funkcji w radzie nadzorczej nadal pobiera zaliczkę w wysokości 19 proc.
Firma zatrudniająca pracownika zleceniobiorcę, będącego jednocześnie członkiem rady nadzorczej bądź zarządu, wykazuje pobrane zaliczki w jednej rocznej deklaracji PIT-4R, a w ciągu roku wpłaca je w tym samym terminie, tj. do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni.
[srodtytul]Sumujemy w zeznaniu rocznym [/srodtytul]
W ciągu roku przychodów z obu źródeł się nie łączy. Muszą jednak zostać zsumowane w zeznaniu rocznym. Podatek jest obliczany w zależności od wysokości zsumowanych dochodów, według odpowiedniej stawki ze skali podatkowej.
[ramka][b]Wyższe zaliczki, nie trzeba dopłacać [/b]
W trakcie roku płatnik odprowadza miesięczne zaliczki z działalności wykonywanej osobiście w wysokości 19 proc. Dla osoby o wysokich dochodach oznacza to konieczność dopłaty podatku po zakończeniu roku. Może jednak skorzystać z art. 41a ustawy o PIT, który daje możliwość płacenia już w ciągu roku wyższych zaliczek. Na pisemny wniosek podatnika płatnik może naliczać i pobierać wyższe niż 19 proc. zaliczki.
Wyższe zaliczki można potrącać wcześniej nie tylko od dochodów z działalności wykonywanej osobiście, ale także od dochodów ze stosunku pracy. [/ramka]