Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 września 2008 r. (I FSK 1252/ 07).
Spór dotyczył ograniczenia wynikającego z art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o VAT, a konkretnie tego, co należy rozumieć pod pojęciem usług turystyki.
Art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o VAT nie pozwala na odliczenie VAT od usług gastronomicznych, z wyjątkiem przypadku gdy zostały one nabyte przez podatników świadczących usługi turystyki i pod warunkiem że wchodzą one (tj. usługi gastronomiczne) w skład usługi turystyki opodatkowanej na zasadach innych niż określone w art. 119 ustawy o VAT (czyli inaczej niż metodą marży).
O interpretację tego przepisu zapytał przedsiębiorca, który świadcząc usługi hotelowe, nabywał usługi gastronomiczne stanowiące ich integralny składnik. Korzystali z nich następnie klienci (goście hotelowi).
Ponieważ ustawa o VAT nie zawiera definicji usług turystyki, podatnik uznał, że pojęcie to rozumieć trzeba zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 223, poz. 2268 ze zm.). Przepis ten mówi, że usługami turystycznymi są usługi przewodnickie, hotelarskie oraz wszystkie inne świadczone turystom lub odwiedzającym. Koresponduje to również z potocznym znaczeniem tego pojęcia. W języku potocznym „turystyka” oznacza bowiem dłuższe lub krótsze wyjazdy wypoczynkowe połączone ze zwiedzaniem, uprawianiem sportu itp. („Słownik języka polskiego PWN”). Nie ulega więc wątpliwości, że w ramach tego pojęcia mieszczą się także usługi hotelarskie, gdyż są one immanentnie związane z wyjazdami wypoczynkowymi.
Skoro więc usługa hotelowa mieści się w zakresie usługi turystyki, to tym samym właściciel hotelu jest uprawniony do odliczenia VAT od nabywanych usług gastronomicznych. Przemawia za tym również zasada neutralności VAT, zgodnie z którą podmiot będący jedynie pośrednim, nieostatecznym ogniwem obrotu daną usługą nie może ponosić związanego z nią ciężaru podatku.
Organy podatkowe miały jednak inne zdanie. Twierdziły, że usługi turystyki, o których mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o VAT, powinny być identyfikowane – na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy o VAT – za pomocą Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). W konsekwencji uznały, że usługi turystyki utożsamiać trzeba wyłącznie z usługami organizatorów i pośredników turystycznych (PKWiU 63.3), co przesądza o braku możliwości odliczenia VAT naliczonego przy zakupie usług gastronomicznych przez podatnika, który świadczył usługi hotelowe (a więc inne).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (wyrok z 27 marca 2007 r., I SA/Kr 1575/06)
uchylił decyzję fiskusa, a NSA przyznał mu rację. Przede wszystkim zwrócił uwagę, że skoro brak jest w PKWiU wyszczególnienia usług turystyki, to nie można ich identyfikować za pomocą klasyfikacji statystycznych. Zważywszy natomiast na to, że w ustawie o VAT nie ma definicji usług turystyki, prawidłowe jest ustalenie zakresu tego pojęcia zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy o usługach turystycznych. Wynika z tego, że usługami turystyki są również usługi hotelowe (pojęcie usług turystyki jest pojęciem szerszym, obejmującym m.in. usługi hotelowe).
Sąd zwrócił przy tym uwagę, że w przypadkach gdy ustawa podatkowa posługuje się pojęciem wywodzącym się z innej dziedziny prawa nie definiując go, wówczas dopuszczalne jest ustalenie zakresu tego pojęcia poprzez odwołanie się do znaczenia, jakie przypisuje się mu na gruncie tej dziedziny prawa, z której zostało zaczerpnięte.
Autor jest doradcą podatkowym
NSA podkreślił też fundamentalne znaczenie zasady neutralności VAT, zgodnie z którą ciężar (ekonomiczny) podatku obciążać ma ostatecznego odbiorcę usługi (konsumenta), i zaakcentował wymóg dokonywania wykładni przepisów przez pryzmat tej zasady. W efekcie sąd uznał, że o przysługującym podatnikowi prawie do odliczenia przy zakupie usług gastronomicznych wchodzących w skład usług hotelowych przesądza to, iż to nie on jest odbiorcą (konsumentem) usług gastronomicznych, lecz jego klienci. Z kolei przyjęcie stanowiska prezentowanego przez organy podatkowe prowadziłoby do odwrotnych skutków, tj. obciążenia VAT nie konsumenta, ale podmiot uczestniczący jedynie w obrocie daną usługą. Naruszałoby to zasadę neutralności.
