Dla umów leasingu zakwalifikowanych jako dostawa obowiązek podatkowy powstanie co do zasady z chwilą wydania towaru. Ponieważ jednak transakcja powinna być udokumentowana fakturą, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą jej wystawienia, jednak nie później niż w siódmym dniu od dnia wydania towarów.
W ten sposób obowiązek zostanie rozpoznany, gdy przedmiotem dostawy będą grunty niezabudowane. W przypadku dostawy w ramach umowy leasingu budynków i lokali obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 30 dnia od dnia wydania przedmiotu umowy. W praktyce za dzień wydania budynku lub lokalu uznaje się dzień podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego.
Z powyższego wynika zatem obowiązek wystawienia faktury „z góry”. Powinna opiewać na całą wartość świadczenia, gdyż zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest kwota należna, czyli całość wynagrodzenia netto z tytułu nabycia rzeczy stanowiącej przedmiot leasingu, wraz z wszelkimi opłatami wynikającymi z umowy. Finansujący obowiązany jest do zapłaty podatku należnego od całości świadczenia wynikającego z umowy leasingu już w momencie powstania obowiązku podatkowego, mimo że korzystający będzie się z nim rozliczał ratalnie (tak stwierdził Łódzki Urząd Skarbowy w interpretacji z 24 października 2006 r., ŁUS-III-2-443/162/06/MJS).
Z uwagi na to, że leasing finansowy spełniający określone wymogi stanowi dostawę towarów już w momencie wydania przedmiotu korzystającemu, późniejsze przeniesienie własności nie jest już dostawą towarów.
Dla leasingu operacyjnego oraz leasingu kapitałowego i gruntów niespełniającego wymogów do uznania za dostawę towarów obowiązek podatkowy powstanie na zasadach szczególnych: z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze. Podobnie będzie w przypadku umów leasingu prawa wieczystego użytkowania gruntów, traktowanych dla celów podatkowych analogicznie do umów najmu i dzierżawy. Z powyższego wynika, że faktury powinny być wystawiane w odniesieniu do poszczególnych rat leasingowych, co powoduje, że finansujący odprowadza podatek sukcesywnie od zafakturowanych rat.
W praktyce po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego często dochodzi do wykupu przedmiotu leasingu przez korzystającego. W takiej sytuacji, odmiennie niż w przypadku leasingu stanowiącego dostawę towarów, dochodzi do zawarcia dodatkowej umowy przeniesienia własności, podlegającej opodatkowaniu VAT. Co więcej, przedsiębiorcy dokonujący takiej dostawy powinni się liczyć z ryzykiem zakwestionowania tej transakcji przez organy podatkowe, które mogą podnieść zarzut, że strony umowy pozornie zawarły umowę leasingu operacyjnego, wykonując w istocie umowę leasingu finansowego (w celu ominięcia przepisów). Niemniej w naszej opinii, jeżeli wykup przedmiotu następuje po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego i wywiązaniu się obu stron ze wszystkich jej warunków, podatnicy mają prawo zawrzeć umowę kupna-sprzedaży.
Krzysztof Kaczmarek jest doradcą podatkowym, partnerem w TPA Horwath
Małgorzata Dankowska jest konsultantką w TPA Horwath
