Przy działalności w zakresie handlu numizmatami podatnicy często nabywają w drodze wymiany od Narodowego Banku Polskiego monety obiegowe, których emisje uświetniają m.in. ważne wydarzenia historyczne, prezentują postacie historyczne itp. Narodowy Bank Polski traktuje te monety jako obiegowe i sprzedaje bez VAT. NBP korzysta w tym wypadku ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT. Nie odlicza oczywiście w całości podatku związanego z dystrybucją monet.
Nabywca takich monet nie może zastosować zwolnienia z podatku, ponieważ dla niego nie są to monety obiegowe, tylko przedmioty kolekcjonerskie, które nie są przez niego używane jako środek płatniczy. Potwierdzają to interpretacje organów podatkowych, m.in. Urzędu Skarbowego Warszawa-Wawer z 1 czerwca 2007 r. (1439/ZV/P/Pr/26/07/AS). Czytamy w niej: „zwalnia się od podatku dostawę, łącznie z pośrednictwem, dotyczącą walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem przedmiotów kolekcjonerskich, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną. W związku z powyższym zwolniona od podatku jest dostawa, łącznie z pośrednictwem, walut, monet oraz banknotów używanych jako prawny środek płatniczy. Należy pamiętać jednak, iż art. 43 ust. 1 pkt 7 wyłącza ze zwolnienia przedmioty kolekcjonerskie. Zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 7 za przedmioty kolekcjonerskie uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną.
Mianem numizmatu określa się dawną monetę mającą wartość zabytkową (»Słownik języka polskiego PWN«). Zgodnie z tą definicją monety sprzedawane przez stronę, nie mogą być określane tym mianem. Jednak są to monety okazjonalne, wybijane okolicznościowo, a tym samym nie są one zwykle używane jako środek płatniczy. W związku z tym nie podlegają zwolnieniu, a ich sprzedaż należy opodatkować podatkiem od towarów i usług w stawce 22 proc.”.
Podobnie stwierdził Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w interpretacji z 30 maja 2006 r. (1471/NTR2/443-100/06/MP).
Nie trzeba się domyślać, że organy podatkowe nakazują opodatkować sprzedaż tych monet na ogólnych zasadach (podstawą opodatkowania ma być obrót). Podatnik nie może bowiem skorzystać z metody rozliczenia podatku metodą marży, ponieważ sprzedawca Narodowy Bank Polski jest podatnikiem VAT i sprzedaje te monety, korzystając ze zwolnienia z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT. Takie zwolnienie nie jest wymienione natomiast w art. 120 ust. 10 ustawy o VAT, dającym prawo do rozliczenia podatku metodą marży.
W tej jednak sytuacji trzeba powołać się wprost na art. 314 lit. b dyrektywy 112, który odsyłając poprzez art. 136 do art. 135 lit. e jednoznacznie daje prawo do stosowania marży w opisanym przypadku. Sytuacja ta jest kolejnym przykładem zamiaru opodatkowania transakcji w każdej fazie obrotu przez polskiego ustawodawcę , a nie opodatkowania samej wartości dodanej (jak głosi nazwa podatku).
