Ryczałtowiec ma mniej biurokratycznych obowiązków niż przedsiębiorca opodatkowany na zasadach ogólnych. Ale zeznanie roczne musi złożyć, i to szybciej niż reszta podatników. Potrzebny jest do tego formularz PIT-28. Mogą się też przydać:
Żadnych innych dokumentów do zeznania rocznego nie dołączamy (ewentualnie może to być zgłoszenie aktualizujące nasze dane).
Na zeznanie roczne ryczałtowcy mają czas do 31 stycznia. Pamiętajmy o tym terminie – jego przekroczenie grozi karą grzywny.
Kto składa PIT-28? Przedsiębiorcy, którzy wybrali zryczałtowany podatek od przychodów ewidencjonowanych. Także osoby, które wynajmują nieruchomości i zdecydowały się na taką formę rozliczenia.
Podstawową lekturą jest dla nich ustawa z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (DzU nr 144, poz. 930 ze zm.), dalej ustawa o ryczałcie. Ale informacje potrzebne do rozliczenia rocznego (o ulgach) znajdą też w ustawie o PIT.
Nie wszyscy przedsiębiorcy mogą jednak skorzystać z ryczałtu. Pierwsze kryterium to wysokość obrotów. Ryczałt może płacić przedsiębiorca, którego przychody za poprzedni rok nie przekroczyły określonego limitu. W 2007 r. nie mogli z niego korzystać podatnicy, których przychody za 2006 r. były wyższe niż 995 875 zł (250 000 euro). Teraz limit jest niższy – wynosi 150 000 euro. Jeśli więc przychody przedsiębiorcy w 2007 r. przekroczyły 565 200 zł, w 2008 r. nie może płacić ryczałtu. Tego limitu trzeba też pilnować w ciągu roku. Jego przekroczenie powoduje przejście na zasady ogólne, ale bez możliwości wybrania w tym roku podatku liniowego (więcej pisaliśmy o tym w DF z 14 stycznia br.).
Ponadto ryczałtu nie mogą płacić osoby wykonujące niektóre zawody, np. architekci, bądź świadczące usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o ryczałcie, np. prawnicze, księgowe, zarządzania.
Ta forma opodatkowania nie przysługuje także osobom, które przed rozpoczęciem działalności w danym roku lub w poprzednim wykonywały w ramach umowy o pracę czynności wchodzące w zakres obecnej działalności.
Pan Kowalski w 2006 r. pracował w firmie X. W 2007 r. założył działalność i świadczył usługi na rzecz swojego byłego pracodawcy. To, co robił w ramach własnej firmy, pokrywało się z czynnościami wykonywanymi wcześniej na podstawie umowy o pracę. Dlatego w 2007 r. nie mógł skorzystać z opodatkowania ryczałtem. Może wybrać tę formę dopiero w 2008 r.
Mniej formalności
Do podstawowych obowiązków ryczałtowca należy prowadzenie:
Ponadto ryczałtowiec musi:
Ryczałtowcy mają także możliwość wpłacania ryczałtu za okresy kwartalne. W 2007 r. dotyczyło to podatników, których przychody nie przekroczyły w 2006 r. 99 587,50 zł (równowartość 25 000 euro).
Przy metodzie kwartalnej podatek należy wpłacać do 20 dnia następnego miesiąca po upływie kwartału, a za ostatni kwartał roku podatkowego – do 31 stycznia następnego roku (w terminie złożenia zeznania). Podatnicy, którzy zdecydowali się na tę metodę, są zobowiązani zawiadomić o tym urząd skarbowy w terminie do 21 stycznia (20 stycznia przypada bowiem w niedzielę).
Ryczałt to mniejsza biurokracja. Ponadto przychodów z działalności nie musimy łączyć z innymi źródłami, np. z wynagrodzeniem z umowy o dzieło (co przy zasadach ogólnych może spowodować, że wpadniemy w wyższy próg podatkowy). W wielu przypadkach mamy też szanse na niższą stawkę podatkową. Ale przy ryczałcie nie rozliczymy firmowych wydatków, które trzeba przecież ponosić niezależnie od formy opodatkowania. Może to doprowadzić do sytuacji, że z działalności odnotujemy stratę (mamy wyższe wydatki niż wpływy), a i tak musimy zapłacić podatek. Ryczałtowcy nie mogą też skorzystać z preferencyjnego rozliczenia z dzieckiem bądź z małżonkiem (oraz z nowej ulgi na dzieci).
Ryczałt płacimy od czystego przychodu, czyli niepomniejszonego o koszty. Jego stawka zależy od rodzaju wykonywanej działalności
Ile wyniesie podatek?
Po wpisaniu przychodów w zeznaniu rocznym podatnik, który jest opodatkowany różnymi stawkami, powinien określić udział procentowy każdego z tych rodzajów przychodów w kwocie łącznej.Dla ryczałtowców wynajmujących nieruchomości stawki mogą być dwie:
Jeżeli uzyskujemy przychody opodatkowane różnymi stawkami i korzystamy z ulg, to odliczamy je proporcjonalnie.
Pan Kowalski prowadzi działalność handlową i usługową. W 2007 r. uzyskał z niej łączny przychód w wysokości 50 000 zł, z czego z działalności usługowej (opodatkowanej według stawki 8,5 proc.) 30 000 zł – 60 proc. ogólnej kwoty przychodów, a z działalności handlowej (opodatkowanej stawką 3,0 proc.) 20 000 zł – 40 proc. ogólnej kwoty przychodów. Pan Kowalski może odliczyć od przychodu wydatki w wysokości 5000 zł. Z tego od przychodu opodatkowanego stawką 8,5 proc. może odliczyć 3000 zł (5000 zł x 60 proc.), z kolei przychód opodatkowany stawką 3,0 proc. może pomniejszyć o 2000 zł (5000 zł x 40 proc).
Ryczałtowcom przysługuje większość podatkowych preferencji. Mogą odliczyć darowiznę, mogą też podzielić się swoim podatkiem
Niestety, nie skorzystają z ulgi na dzieci. Ale pozostaje im jeszcze kilka możliwości zmniejszenia podatku. Jeśli uzyskują przychody z innych źródeł rozliczanych na zasadach ogólnych (np. z umowy o pracę), mają możliwość manewru. Mogą wykorzystać ulgi albo przy ryczałcie, albo przy rozliczeniu według skali. W tym pierwszym wariancie mogą liczyć na szybszy zwrot nadpłaty.
Opodatkowanie ryczałtem wyklucza natomiast preferencyjne rozliczenie z małżonkiem albo dzieckiem.
Osoby płacące ryczałt mogą odliczyć od przychodu darowizny. Czyli pieniądze albo prezenty przekazane na cele określone w art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej uodpp) organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3, prowadzącym działalność pożytku publicznego. Są to m.in. organizacje pozarządowe (tj. osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej), nienależące do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, np. fundacje i stowarzyszenia. Muszą prowadzić działalność społecznie użyteczną w zakresie określonym w art. 4 ust. 1 uodpp (np. pomoc społeczna, działania na rzecz osób niepełnosprawnych, upowszechnianie kultury fizycznej i sportu). Nie muszą natomiast posiadać statusu organizacji pożytku publicznego.
Przychód można też pomniejszyć o darowizny na cele kultu religijnego oraz na Kościół.
Jeżeli przekazujemy pieniądze, ulgę dokumentujemy dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. Jeżeli przekazujemy rzeczy, potrzebny jest dokument (umowa), z którego wynika ich wartość, oraz oświadczenie obdarowanego o przyjęciu.
Ryczałtowcy mogą odliczyć darowizny do wysokości 6 proc. swojego przychodu. Bez ograniczeń można odliczać darowizny na Kościół.
Odliczenie darowizny od przychodu to nie to samo co przekazanie 1 proc. podatku w zeznaniu rocznym. Jedno nie wyklucza drugiego. Można więc pomniejszyć o darowiznę przychód i podzielić się 1 proc. podatku.
Strata u zmieniających formę rozliczenia
Firmowy przychód możemy pomniejszyć o stratę z poprzednich lat. Oczywiście tylko wtedy, gdy ryczałtowiec w przeszłości rozliczał się na zasadach ogólnych. Z samego ryczałtu nie poniesie bowiem straty, gdyż nie nalicza tu kosztów.
Stratę można odliczać przez pięć lat, z tym że w jednym roku maksymalnie połowę. Najszybciej można ją więc skompensować w całości w ciągu dwóch lat. Jeżeli mamy za niski przychód, aby odliczyć od razu połowę straty, możemy ją rozłożyć na części, np. 30 proc. w jednym roku, 20 proc. w drugim, a 50 proc. w trzecim.
Gdy strata jest odliczana od przychodów opodatkowanych różnymi stawkami, musimy ją rozliczyć proporcjonalnie.
W rozliczeniu rocznym można odliczyć od przychodu wydatki na używanie w domu Internetu. W domu, czyli w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika. Nie odliczymy więc Internetu w siedzibie firmy.
Wydatki musimy udokumentować fakturą. Opłata za Internet powinna być na niej wyodrębniona.
Limit odliczenia wynosi 760 zł dla jednej osoby. Jeśli faktura wystawiona jest na kilka osób (np. na wszystkich domowników), każda z nich może skorzystać ze swojego limitu.
Swoją ulgę mają też niepełnosprawni oraz ich opiekunowie. Mogą odliczyć od przychodu wydatki na rehabilitację. Między innymi na adaptację mieszkania, zakup specjalistycznego sprzętu, przystosowanie samochodu, przewóz na zabiegi, opiekę pielęgniarki, wyżywienie psa przewodnika.
Kiedy można skorzystać z ulgi? Gdy osoba, której dotyczy wydatek ma:
Większość wydatków na cele rehabilitacyjne odliczymy w całości. Niektóre są jednak limitowane. Z opłat na przewodnika, psa i samochód „skonsumujemy” tylko 2280 zł. Natomiast kupując leki, odliczymy różnicę między poniesionymi w danym miesiącu wydatkami a kwotą 100 zł.
W razie kontroli trzeba będzie przedstawić dowody poniesienia wydatków (faktury, rachunki, potwierdzenia przelewu itp.). Nie dotyczy to tylko opłat na przewodnika, psa oraz samochód. Ale także w tych trzech przypadkach urząd może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.
Przedsiębiorca sam odprowadza składki na swoje ubezpieczenie społeczne. Może je odliczyć od przychodu. Podobnie jest ze składką zdrowotną, z tym że odlicza się ją od podatku. Pamiętajmy jednak, że w 2007 r. składkę zdrowotną płaciliśmy w wysokości 9 proc. podstawy wymiaru. Ale podatek możemy pomniejszyć tylko o 7,75 proc. podstawy wymiaru. Różnica przepada.
Aby skorzystać z ulgi, potrzebne są dowody zapłaty składek.
Ryczałtowiec nie odliczy natomiast składek opłacanych za pracowników (pismo Ministerstwa Finansów z 24 lutego 2000 r., PB2/MK-044-315/2000).
Jeśli ryczałtowiec chce się podzielić swoim podatkiem, musi wpisać w PIT-28 (poz. 136 – 138) nazwę i numer KRS organizacji, którą chce obdarować. Samym przelewem zajmie się urząd skarbowy.
Wykaz organizacji, na które można przekazać 1 proc., jest w Monitorze Polskim z 31 grudnia 2007 r. (nr 99, poz. 1078).
Wyliczony w zeznaniu 1 proc. podatku zaokrąglamy do pełnych dziesiątek groszy w dół. W przypadku ryczałtowców urząd musi go przekazać obdarowanej organizacji do końca kwietnia. Oczywiście możliwe to będzie tylko wtedy, gdy podatnik złoży zeznanie w terminie (ryczałtowcy do końca stycznia).
Swój przychód może także pomniejszyć osoba, która odda krew. Ile może odliczyć? Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie „Rz” (pisaliśmy o tym 29 grudnia 2006 r.) stwierdziło, że wartość darowizny należy określić w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew rzadkiej grupy. Ministerstwo odwołuje się tu do kwoty wskazanej w rozporządzeniu ministra zdrowia (130 zł za 1 litr). Aby skorzystać z ulgi, potrzebny jest dokument, z którego wynika wartość darowizny (wydaje się, że wystarczy tu zaświadczenie ze stacji krwiodawstwa). Można ją odliczyć do wysokości 6 proc. przychodu, ale trzeba pamiętać, że przy wyliczaniu limitu sumuje się wszystkie darowizny.
Ryczałtowcy mogą jeszcze wykorzystywać ulgi, których nie ma już w przepisach, ale nabyli do nich prawo w poprzednich latach. Przykładowo osoby, które zaciągnęły kredyt mieszkaniowy w 2006 r., mogą nadal korzystać z ulgi odsetkowej. Odliczenie przysługuje także osobom, które ciągle oszczędzają w kasie mieszkaniowej (podpisały umowę przed 1 stycznia 2002 r.). Natomiast z dużej ulgi budowlanej oraz ulgi remontowej mogą skorzystać te osoby, którym w poprzednich latach zabrakło podatku do pełnego odliczenia. Ulgi mieszkaniowe wykazuje się w załączniku PIT/D. Na zasadzie praw nabytych można też korzystać z ulgi uczniowskiej.
Prowadzę działalność i opłacam ryczałt. Jestem też zatrudniony na pół etatu, będę więc składał PIT-37. Czy w obu zeznaniach mogę przekazać 1 proc. podatku dla organizacji pożytku publicznego?
Tak.
Swoim podatkiem możemy się podzielić zarówno w zeznaniu PIT-28, jak i PIT-37. Jeśli więc składamy dwa zeznania roczne, możemy obdarować dwie organizacje pożytku publicznego.
Czy 1 proc. ryczałtu można przekazać na leczenie konkretnej osoby, którą opiekuje się fundacja?
Tak.
Oczywiście obdarowanym musi być organizacja pożytku publicznego, ale można też zastrzec, na jaki konkretny cel chcemy przekazać 1 proc. podatku. Nie wynika to wprawdzie bezpośrednio ani z przepisów, ani z konstrukcji formularza PIT-28, ale na takie rozwiązanie zgodziło się Ministerstwo Finansów. Jak czytamy w komunikacie z 21 grudnia 2007 r.: „podatnik w składanym przez siebie zeznaniu podatkowym może również podać dodatkowe informacje, które w jego ocenie mogą mieć wpływ na dystrybucję środków gromadzonych przez organizację pożytku publicznego (np. na konkretny cel). Informację tę podatnik będzie mógł zamieścić w rubryce „Inne informacje, w tym ułatwiające kontakt z podatnikiem”, znajdującej się bezpośrednio nad wnioskiem o przekazanie 1 proc. podatku należnego, odpowiednio w poz. 135 – PIT-28”.
W ubiegłym roku przekazałem kilka darowizn. Z powodu przekroczenia limitu nie odliczę wszystkich od dochodu opodatkowanego według skali (z umów o dzieło). Czy mogę o nadwyżkę pomniejszyć przychód z działalności opodatkowany ryczałtem?
Tak.
Zarówno ustawa o PIT, jak i ustawa o ryczałcie pozwala na odliczenie darowizn. W pierwszym wypadku od dochodu, w drugim od przychodu. Oczywiście nie można odliczyć dwa razy tych samych pieniędzy (albo tej samej darowizny rzeczowej). Ale jeśli podatnik przekazał np. 2000 zł na fundację i w PIT-37 będzie mógł odliczyć tylko 1500 zł, to pozostałą część ulgi może wykorzystać w PIT-28 (oczywiście pamiętając o limitach odliczenia).
Prowadzę działalność i na początku ubiegłego roku płaciłem zryczałtowany podatek. Straciłem jednak prawo do tej formy rozliczenia i musiałem przejść na zasady ogólne. Czy muszę złożyć dwa zeznania roczne?
Tak.
Będzie to PIT-28 oraz PIT-36. W pierwszym trzeba wykazać przychód opodatkowany ryczałtem (do czasu zmiany formy rozliczania), w drugim dochód (przychód minus koszty) opodatkowany według skali.
Jak wypełnić PIT-28
Jan Kowalski prowadzi własną firmę. Uzyskuje przychody z działalności gastronomicznej (z wyjątkiem sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc.) opodatkowane stawką ryczałtu ewidencjonowanego 3 proc. oraz ze sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej (opodatkowanych stawką ryczałtu 5,5 proc.). Dodatkowo jest wspólnikiem w spółce cywilnej. W tym wypadku uzyskuje przychody z prowadzenia przedszkola. Są one opodatkowane stawką ryczałtu 8,5 proc. Wynajmuje też mieszkanie. Ponieważ z wynajmu uzyskał przychód, który nie przekroczył równowartości w złotych 4000 euro, zapłacił od niego podatek według stawki 8,5 proc. Gdyby limit ten przekroczył, od nadwyżki płaciłby ryczałt według stawki 20 proc.
Jan Kowalski, wypełniając PIT-28, będzie też korzystał z ulg i odliczeń.
1. Przychody i udział procentowy
Wypełnianie PIT-28 powinien rozpocząć od wpisania NIP, swoich danych identyfikacyjnych. Kolejna część zeznania PIT-28 to część C, gdzie podatnik wpisze uzyskane przez niego przychody. W poz. 21 – z działalności gastronomicznej (45 000 zł), w poz. 22 – ze sprzedaży biletów (18 000 zł), a w poz. 35 z najmu mieszkania (8000 zł). Tę część zeznania PIT-28 podatnik wypełni na podstawie załącznika PIT-28/A (informacja o przychodach uzyskanych z działalności prowadzonej na własne nazwisko oraz z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze).
W poz. 30 PIT-28 podatnik wpisze przychody z działalności prowadzonej w formie spółki, w której jest wspólnikiem (w tym wypadku 58 000 zł). Będą to przychody z prowadzenia przedszkola. Uzyskuje je w ramach spółki cywilnej prowadzonej wspólnie z Krystyną Nowak. Tę część zeznania podatnik wypełnia na podstawie wcześniej przygotowanego załącznika PIT-28/B, gdzie wpisuje nazwę spółki, imię i nazwisko wspólnika, miejsce prowadzenia działalności, jej rodzaj oraz udział procentowy w przychodach spółki (z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku). W załączniku podatnik wpisze również wielkość przychodów uzyskanych przez spółkę, przyporządkowując je do odpowiedniej stawki ryczałtu.Sumę kwot wpisanych w poszczególnych częściach PIT-28 podatnik wpisze w części C w wierszu 4 (w poz. od 38 do 44).
Kolejny wiersz 5 to miejsce, gdzie wykazywane są przychody podlegające opodatkowaniu tzw. karnymi stawkami ryczałtu. Wpisywane są tu przychody określone na podstawie art. 17 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (przepis ten mówi, że w razie nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia jej niezgodnie z warunkami pozwalającymi uznać ją za dowód w postępowaniu podatkowym organ podatkowy określa wielkość niezewidencjonowanego przychodu i ustala od tej kwoty ryczałt; jest to pięciokrotność normalnych stawek, np. przy ryczałcie 3 proc. karna stawka wyniesie 15 proc.).
Ponieważ przy ryczałcie odliczeń dokonuje się z podziałem na przychody opodatkowane poszczególnymi stawkami podatku, trzeba ustalić procentowy udział przychodów opodatkowanych poszczególnymi stawkami w przychodzie ogółem (poz. od 52 do 63).
2. Odliczenia od przychodu
W części D zeznania podatnik wykaże odliczenia od przychodu. Wpisze tu nieodliczoną część straty z 2006 r. (poz. 64 – 1600 zł), darowizny (poz. 66 – 1000 zł; kwotę tę przeniesie z poz. 15 załącznika PIT/O). Podatnik może też pomniejszyć przychód o składki zapłacone na ZUS (poz. 65 – 6696,37 zł, to kwota minimalnych składek płaconych przez przedsiębiorców niekorzystających z ulgi w składkach w 2007 r.).
Jeśli podatnik korzysta z odliczeń od przychodu i jest jednocześnie opodatkowany różnymi stawkami ryczałtu, odliczeń dokonuje od każdego rodzaju przychodu w takim stosunku, w jakim poszczególne rodzaje przychodów opodatkowane różnymi stawkami pozostają w ogólnej kwocie przychodów (służy do tego część E zeznania).
3. Podstawa opodatkowania i obliczenie ryczałtu
Przychody opodatkowane poszczególnymi stawkami po odjęciu odliczeń z podziałem na stawki wykazywane są w części F. W kolejnej części G podatnik oblicza ryczałt według poszczególnych stawek, mnożąc podstawę opodatkowania przez odpowiednią stawkę.
4. Odliczenia od ryczałtu
W części H zeznania podatnik odlicza składkę zdrowotną – poz. 99 (musi sam ustalić kwotę składki, odliczeniu podlega bowiem tylko kwota odpowiadająca 7,75 proc. podstawy jej wymiaru). Podatnicy w tej części mogą również wykazać inne odliczenia (na podstawie danych z załącznika PIT/O lub PIT/D). Warto jednak pamiętać, że podatnicy ryczałtu nie odliczą ulgi prorodzinnej.
5. Zwrot, nadpłata, 1 proc. podatku
W części I zeznania podatnik oblicza wysokość ryczałtu należnego za 2007 rok. Z kolei w części K formularza wykazuje kwotę ryczałtu, którą musi dopłacić lub która zostanie mu zwrócona. Ostatnim elementem zeznania PIT-28 jest część służąca do przekazania 1 proc. podatku wybranej organizacji pożytku publicznego. Można przekazać go tylko jednej organizacji.
