Kupiłeś bilet na samolot, sprawdź, czy nie musisz rozliczyć VAT od importu

– Jestem czynnym podatnikiem VAT. W sierpniu byłem służbowo w Brukseli. W obie strony leciałem samolotem linii węgierskich. Na wykonaną usługę otrzymałem fakturę wypisaną w języku węgierskim i polskim, z kwotą do zapłaty wyrażoną w złotych. Czy mogę z niej odliczyć VAT na podstawie § 20 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. regulującego zasady wystawiania faktur? – pyta czytelnik DF.

Wymieniony przez czytelnika przepis dotyczy co prawda m.in. przewozu osób samolotami, ale podaje on jedynie rodzaje dokumentów wystawionych przez polskich podatników, które mimo że fakturami VAT nie są, za takie mogą być uważane. Czytelnik otrzymał fakturę od podatnika węgierskiego. Polski podatek VAT nie jest na niej wykazany. Pojawi się on dopiero na fakturze wewnętrznej wystawionej przez czytelnika, bowiem w tym wypadku będziemy mieli do czynienia z tzw. importem usług.

Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów prezentowane jest – moim zdaniem błędne – postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego w podobnej sprawie, wydane przez Urząd Skarbowy w Grodzisku Mazowieckim (z 16 grudnia 2006 r., 1406/VAT/443-14/MW/06). Stwierdza się w nim że: „w przypadku świadczenia usług transportu międzynarodowego środkami transportu morskiego lub lotniczego zgodnie z § 4 rozporządzenia – miejscem świadczenia tych usług jest terytorium kraju. Powyższe przepisy odnoszą się jednak do podmiotów, które świadczą wskazane usługi”. Dalej urząd wyjaśnia: „zakupiony przez podatnika bilet lotniczy dotyczy usług transportu międzynarodowego wykonanego przez zagranicznego przewoźnika. Podatnik nie świadczy ww. usług, lecz je nabywa, a więc nie ciąży na nim obowiązek opodatkowania tych usług, bowiem ustawodawca w żaden sposób nie wiąże tego obowiązku z nabywcą usługi – nie występuje w przedmiotowej sprawie import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, a co za tym idzie brak jest obowiązku wystawienia faktury wewnętrznej. W przypadku świadczenia ww. usług transportowych to usługodawca (przewoźnik) jest obowiązany do rozliczenia podatku należnego”.

Biorąc pod uwagę regulacje ustawy o VAT, nie można twierdzić, że przepisy o miejscu świadczenia usługi dotyczą tego czy innego podmiotu. One dotyczą po prostu danej usługi. Dla polskiego usługobiorcy mają natomiast znaczenie przy ustalaniu, czy powstaje dla niego obowiązek podatkowy. Organ podatkowy zignorował fakt, że dla celów VAT, w ściśle określonych przypadkach podatnikiem może być nabywca usługi, a nie jej sprzedawca. Nie uzasadnił również, dlaczego w rozpatrywanym przez siebie zdarzeniu nie dostrzega importu usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Jak wynika z jej art. 2 pkt 9, importem usług jest świadczenie usług przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju, z tytułu wykonania których zobowiązanym do zapłaty podatku jest podatnik w Polsce.

Ustalenie gdzie, a w konsekwencji kto ma płacić podatek, zależy od miejsca świadczenia usługi. Nie musi być to wcale miejsce faktycznego jej wykonywania, lecz miejsce określone przez ustawodawcę na potrzeby rozliczenia VAT.

W omawianym przypadku miejsce świadczenia określa § 4b rozporządzenia ministra finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT. Z przepisu tego wynika, że w razie świadczenia usług transportu międzynarodowego środkami transportu morskiego lub lotniczego miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju. Natomiast, na podstawie art. 83 ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT, pojęcie usług transportu międzynarodowego obejmuje również przewóz lub inny sposób przemieszczania osób środkami transportu morskiego, lotniczego i kolejowego z miejsca wyjazdu na terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju, a także odwrotnie.

Chociaż nigdzie w ustawie o VAT nie jest napisane wprost, jakie stawki podatku należy stosować przy imporcie usług, przyjmuje się, że są to stawki określone dla danej usługi.

Czytelnik jako podatnik VAT z tytułu importu usług powinien:? wystawić fakturę wewnętrzną, o której mowa w art. 106 ust. 7 ustawy,? ująć ją w ewidencji sprzedaży VAT. Co do zasady, zgodnie z art. 86 ust. 1 pkt 4 kwota podatku należnego od importu usług jest także kwotą podatku naliczonego za dany okres. Pomimo więc opodatkowania czynności importu usług cała operacja jest podatkowo neutralna. Na tej samej deklaracji VAT-7 wykazuje się jednakowe kwoty podatku należnego (poz. 34 i 35) i naliczonego (poz. 47).W omawianym przypadku kwoty te, ze względu na obowiązującą stawkę podatku dla usług transportu międzynarodowego równą 0 proc., będą wynosiły 0 zł.

Dla poprawności rozliczeń z fiskusem niezmiernie ważne jest prawidłowe ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego, a więc wystawienie faktury wewnętrznej w odpowiedniej dacie. Jak wynika z art. 19 ust. 19 ustawy o VAT, do importu usług stosuje się odpowiednio przepisy ogólne dotyczące powstawania obowiązku podatkowego i kilka przepisów szczególnych, w tym art. 19 ust. 13 pkt 2. Zgodnie z nim, w przypadku transportu osób samolotami, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi.

Zważywszy, że do importu usług przepis ten należy zastosować odpowiednio, obowiązek podatkowy dla podatnika importera powstaje z chwilą uiszczenia całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia od dnia przelotu. Korzystając z usług firm lotniczych, za bilet – z oczywistych względów – najczęściej płaci się przed odbyciem lotu, dlatego obowiązek podatkowy powstaje w dniu uiszczenia należności. W związku z tym import usług udokumentowany fakturą wewnętrzną należy wykazać w deklaracji VAT-7 w rozliczeniu za miesiąc, w którym przypadał dzień zapłaty.

Autor jest doradcą podatkowym Kancelaria TAX s.c., Lublin