Jaka stawka VAT od szaf wnękowych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wydał 10 stycznia 2013 r. trzy wyroki, w których potwierdził, że czynności zabudowy szaf wnękowych oraz kuchni na wymiar powinny być ujmowane jako usługa oraz korzystać z 8-proc. stawki podatku od towarów i usług (I SA/Po 880/12, I SA/Po 881/12 oraz I SA/Po 882/12).

Niejednolite interpretacje i orzecznictwo

Minister finansów przyjął od 1 stycznia 2011 r., że zabudowa szaf wnękowych nie może korzystać ze 8 proc. stawki VAT. Jeszcze przez pierwsze sześć miesięcy 2011 roku wydawane były sprzeczne interpretacje prawa podatkowego, co powodowało, że jedne firmy były uprzywilejowane, a inne musiały pogodzić się z tym, że muszą stosować stawkę 23 proc. Jednak minister finansów po pewnym czasie z urzędu pozmieniał interpretacje potwierdzające prawo do preferencyjnej stawki VAT.

Zdaniem organów podatkowych do usług polegających na montażu trwałej zabudowy wnękowej i kuchennej w budynkach mieszkalnych zastosowanie ma stawka VAT w wysokości 23 proc. Czynności te nie są bowiem usługami wymienionymi w art. 41 ust. 12 ustawy o VAT. Nie są również usługami, o których mowa w § 7 rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, czyli usługami, dla których obniżono stawkę VAT do 8 proc.

Orzecznictwo sądów administracyjnych nie było w tej sprawie jednolite, wszyscy więc czekali na pierwszy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w tej sprawie.

Dostawa towarów czy usługa

Wyrok taki zapadł 26 lipca 2012 roku (I FSK 483/12). Jednak NSA zaskoczył wszystkich, ponieważ uznał, że zabudowa szaf wnękowych to dostawa towarów i jako taka powinna być objęta stawką 23 proc. NSA przyjął założenie, że o tym czy mamy do czynienia z usługą, czy z dostawą towarów, przesądza to, czy usługa stanowi przeważającą cześć transakcji złożonej. NSA dalej uzasadniał, że usługi pomiaru, wyceny, montażu i innych czynności związanych z zamówieniem klienta nie są elementem na tyle dominującym, aby uznać, że mamy do czynienia ze świadczeniem usług. Zdaniem NSA, gdy klient kupuje szafę wnękową, to jej cena zawsze przewyższa cenę usługi montażu.

Moim zdaniem stanowisko NSA idzie zbyt daleko w zakresie, w jakim ocenia, że cena materiałów, z których szafa jest montowana, zawsze przewyższa cenę usługi. W znakomitej większości przypadków wartość usługi do ceny materiałów przedstawia się w relacji 70 proc. do 30 proc.

WSA w Poznaniu we wszystkich trzech wyrokach zapadłych 10 stycznia 2013 r. jednoznacznie orzekł jednak, że czynności zabudowy szaf wnękowych są usługami. WSA w Poznaniu nie podzielił więc wykładni prawa zastosowanej przez NSA. Sąd jasno wyraził pogląd, że nie znajduje także uzasadnienia badanie relacji wartości materiałów do wartości usługi, gdyż w istocie taki podział jest sztuczny. Oceny zaś, zdaniem sądu, wymaga całościowy charakter transakcji złożonej, jaką jest zabudowa szafy wnękowej. Konkluzja dokonanej przez WSA w Poznaniu wykładni jest taka, że bezwzględnie zabudowa szaf wnękowych jest usługą, a nie dostawą towarów.

Czym jest modernizacja

Po takiej konstatacji sąd potwierdził także, że obecnie obowiązujące przepisy nie dają żadnej podstawy do określania skutków podatkowych dla tej usługi w innych aktach prawnych niż sama ustawa o VAT. W ustawie zaś miarodajne do określania właściwej stawki są przepisy art. 41 ust. 12–12c. Sąd podkreślił, że zgodnie z art. 41 ust. 12 ustawy o VAT stawkę 8 proc. stosuje się do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Ustawodawca nie określił definicji legalnych tych pojęć. Tym samym słusznie sąd zastosował podstawową zasadę wykładni przepisów prawa odwołującą się w pierwszej kolejności do znaczenia potocznego w języku polskim użytych przez ustawodawcę słów. Odkodowując więc znaczenie terminu „modernizacja", należy sprawdzić, jak to pojęcie jest rozumiane w potocznym (nawet nie słownikowym) znaczeniu. Sąd w Poznaniu nie miał wątpliwości, że przy takim założeniu czynności zabudowy szaf wnękowych są modernizacją i tym samym mogą korzystać ze stawki preferencyjnej.

Opinia

Maciej Hadas, doradca podatkowy, menedżer w Grant Thornton

WSA w Poznaniu nie podzielił poglądu ministra finansów, który rozszerzając w sposób nieuprawniony znaczenie pojęcia „modernizacja", uzasadniał, że dla zastosowania stawki 8 proc. VAT istnieje wymóg objęcia modernizacją elementów konstrukcyjnych budynków. Takie stanowisko organów podatkowych nie zasługuje na aprobatę i należy się cieszyć, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu potwierdził prawo podatników do stosowania stawki preferencyjnej dla omawianych usług. Jest to tym bardziej zasadne, że przecież celem ustawodawcy było wprowadzenie preferencji finansowych dla osób fizycznych, podnoszenie standardu godnego zaspokajania potrzeb mieszkaniowych. Trudno zaakceptować sytuację, gdy organy podatkowe zajmują tak niekorzystne i społecznie nieuzasadnione stanowisko. Można wyrazić nadzieję, że zapadłe wyroki zapoczątkują nową linię orzeczniczą i może za jakiś czas wpłynie to na opinię organów podległych ministrowi finansów.